Wat ik heb geleerd door Murakami te lezen
Haruki Murakami is een van die zeldzame schrijvers die de goedkeuring geniet van zowel de publieke als literaire critici. Als we bijvoorbeeld kijken naar de lijst van de nieuwste Nobelprijswinnaars voor de literatuur, zullen veel lezers – laat staan mensen die niet zulke grote lezers zijn – de auteurs niet herkennen. Hoewel Murakami nog geen Nobelprijs heeft, heeft zijn werk de laatste tijd zeker veel aandacht gekregen.
Hij kiest voor titels die weinig redacteuren zouden hebben uitgekozen, iets dat laat zien hoeveel detail hij in boeken brengt. Daarnaast is hij in staat om een portret van een personage beter te schilderen dan welke andere auteur dan ook.
De Japanse cultuur is een groot onderdeel van zijn romans. Het ceremoniële aspect dat Japanse mensen toewijzen aan vertrouwensrelaties is vooral duidelijk. Een andere rode draad tussen zijn personages, van de jongste tot de oudste, is verdriet. Verdriet en eenzaamheid.
In zijn romans lijkt elk gezelschap toevallig te zijn geweest, en eenzaamheid is de natuurlijke staat van de personages. Dit kan ook veel te maken hebben met het karakter van de auteur, die toegeeft dat hij een zeer introvert persoon is.
Volgens Murakami is wilskracht niet zo krachtig als we denken
Een persoon die de hele dag doorbrengt met het uitoefenen van zijn wilskracht heeft de verkeerde weg in het leven gekozen. Murakami benadert dit onderwerp, als het gaat om beweging, vanuit een buitengewoon perspectief. Veel mensen die dagelijks sporten worden gezien als mensen met een enorme wilskracht. Misschien is het waar, tenminste voor een aantal, maar de meeste mensen die al jaren sporten doen het niet uit pure wilskracht.
Ze doen het omdat het voor hen makkelijker, leuker en meer motiverend is dan andere opties. Zij geven de voorkeur aan één uur beweging boven één uur vergaderen of Spaanse lessen. Zij verkiezen het boven andere activiteiten. Aan de andere kant zouden sommige mensen zich niet door deze ‘marteling’ laten leiden, tenzij hun gezondheid hen daartoe dwingt.
Een ander voorbeeld: laten we zeggen dat er een jonge jongen is die graag thuis is op zaterdagavond om rustig te lezen. Voor hem zou een nacht in een club een test zijn voor zijn wilskracht. Vanwege zijn vrienden dwingt hij zichzelf echter om te gaan, hoewel hij zo snel mogelijk naar huis gaat.
Het lijkt erop dat alles wat gezond, goed en verstandig is ook onaangenaam, onaangenaam en ontmoedigend moet zijn. Het tegendeel lijkt te zijn: verleiding, verlangen, verwennerij. Maar dit is vaak niet waar, en hier kan verwarring ontstaan over wilskracht. Zo kunnen we dus tijd doorbrengen door tegen de stroom in te zwemmen, maar zo’n leven heeft geen zin.
Zelfs in onrechtvaardigheid is er meestal een vorm van rechtvaardigheid
Er zijn twee soorten mensen: degenen die zo veel eten als ze willen en niet dik worden, en degenen die een speciaal vermogen hebben om alle calorieën die ze zien in hun lichaam op te nemen. Normaal gesproken wordt de eerste groep benijd door de tweede. Heb jij ooit wel eens gehoord dat afgunst de andere kant op ging?
Dit soort genetisch bepaald onrecht heeft echter een tegengewicht. Mensen met een grotere neiging tot gewichtstoename hebben de neiging om te letten op wat ze eten. Ze denken na over een gevarieerder dieet en martelen hun metabolisme niet met enorme maaltijden. Daarom is het niet vreemd dat een persoon met overgewicht gezonder is – tenminste als het gaat om bloedonderzoek – dan een dun persoon.
Zo hebben mensen die gevoeliger zijn voor gewichtsfluctuaties een ‘innerlijk alarm’ dat makkelijker afgaat als het gezondheidsproblemen waarneemt. Het is eigenlijk een voordeel dat we vaak negeren. Bovendien is dit slechts één voorbeeld van hoe we het negatieve zien in een situatie zonder dat we naar het positieve kijken.
Anders zijn heeft een prijs
De exponentiële globalisering die we de afgelopen jaren hebben meegemaakt is het vermengen van culturen, maar in grote mate is het ook homogeniserend. Daarbij is er in onze competitieve wereld zo weinig creativiteit dat de prijs ervan omhoog schiet. Dus op de een of andere manier willen we allemaal een eigen stem hebben, een eigen stijl. Maar tegelijkertijd willen we dat de groepen waarmee we ons identificeren ons accepteren. Het is de paradox van anders willen lijken.
Nou, de waarheid is dat er op de een of andere manier geen twee mensen hetzelfde zijn. De prijs die we betalen voor onze verschillen zijn argumenten en misverstanden. Ja, de dingen die we zo graag vermijden. Net als jij en ik zijn de personages van Murakami heel verschillend en genieten van hun verschillen, tegen dezelfde prijs als wij.
Geef je vrijheid niet weg aan wie dan ook
Niemand verdient dat gewicht te dragen of dat voorrecht in handen te houden. Als we eenmaal volwassen zijn, verdient niemand en niets het. Zelfs niet als het een persoon is die je aanbidt of een baan waar je van houdt. Niet alleen omdat je vrijheid een voorrecht is dat inherent aan jou toekomt (binnen de grenzen van de wet natuurlijk), maar ook omdat als je iemand of iets je vrijheid geeft, je jezelf tegelijkertijd veroordeelt.
Misschien ga je er in eerste instantie wel mee akkoord, maar vroeg of laat zal je spijt krijgen dat je het weggegeven hebt. Het zal waarschijnlijk je relatie beëindigen of afbreken. Waarschijnlijk zal je niet langer gepassioneerd raken over die baan waar je vroeger zoveel voldoening uit haalde.
“Het menselijke hart is als een nachtvogel. In stilte wacht hij op iets, en wanneer de tijd daar is, vliegt hij er recht op af.”
-H Murakami, Colorless Tsukuru Tazaki and His Years of Pilgrimage-
Mensen houden van elkaar, met lichaam en ziel
“In deze droom brandde hij van verlangen naar een vrouw. Het was niet duidelijk wie ze was. Ze was er gewoon. En ze had een speciaal vermogen om haar lichaam en haar hart te scheiden. Ik zal je er een van geven, zei ze tegen Tsukuru. Mijn lichaam of mijn hart. Maar je kunt ze niet allebei hebben. Je moet nu al kiezen voor de een of de ander, op dit moment. Ik zal het andere deel aan iemand anders geven, zei ze. Maar Tsukuru wilde haar helemaal.”
-Haruki Murakami, Colorless Tsukuru Tazaki and His Years of Pilgrimage-
Niets is beter dan de eigen woorden van de auteur om zijn eigen reflectie uit te leggen. Het is dat liefde een krachtige chemische component heeft, maar ook een krachtige fysische component. Een van de twee aspecten opgeven is je eigen zelfliefde verwonden tot het sterft.
Het is jezelf veroordelen tot een eeuwigdurende ontevredenheid waarbij je al snel zal eindigen. Misschien kunnen we conceptueel ziel en lichaam scheiden, maar liefde heeft ze beide nodig als een fijnafgestemd orkest.
Als je het werk van Murakami leest, kom je tot je eigen conclusies. Toegegeven, zijn personages praten niet veel, maar zijn boeken zijn vruchtbare velden voor reflectie, persoonlijke groei … en, vooral, plezier.
“Geen waarheid kan het verdriet genezen dat we voelen als we een geliefde verliezen. Geen waarheid, geen oprechtheid, geen kracht, geen vriendelijkheid kan dat verdriet genezen. Het enige wat we kunnen doen is het tot het einde doorstaan en er iets van leren, maar wat we leren zal geen hulp zijn bij het onder ogen zien van het volgende verdriet dat zonder waarschuwing tot ons komt.”
-H Murakami, Norwegian Wood–