Waarom de wolf in Roodkapje niet slecht is
In dit artikel gaan we het hebben over de wolf in Roodkapje, en waarom hij wellicht niet slecht is.
Onze wereld is de laatste paar decennia in een hogere versnelling gekomen. Dat kan het moeilijk maken om stil te staan en na te denken over wat je doet en zegt tegen je kinderen. Hoe vaak heb je iets gezegd of iemand iets horen zeggen als: “Peter, je mag je zus niet slaan, dat is slecht.”
Het klinkt mij absoluut bekend in de oren. Ik heb het vaak gehoord en het zelfs ook zelf gezegd. Wat zeggen we dan echter eigenlijk? Het verhaal van de wolf in Roodkapje kan die dingen verduidelijken.
Uiteraard is het niet oké dat Peter zijn zus slaat. Hem zeggen dat hij “slecht” is, kan echter te ver gaan. Ik denk dat dit één van de belangrijkste dingen is waarvan we kunnen proberen ons bewust te zijn: de handeling, het gedrag van het kind scheiden van wie het kind is.
Je moet in staat zijn om een onderscheid te maken tussen de daad en de persoon en voorzichtig zijn met labels.
Het gevaar van etiketten en waarom de wolf in Roodkapje niet slecht is
Ik ben er zeker van dat als de vader van Peter dit tegen hem zegt, de reden is dat hij iets gedaan heeft dat niet oké is en dat hij op die manier niet mag handelen.
Dit is echter waarover het gaat. Het ongepaste deel ervan is de handeling, niet Peter. Als je daden en gedrag van je kinderen telkens laat samenvloeien met wie ze zijn, zal je na verloop van tijd waarschijnlijk hun zelfbeeld verlagen, zonder het te beseffen. “Je bent onbezonnen” (persoonlijkheid) of “Dat was onbezonnen” (gedrag) zijn een wereld van verschil.
Dit is deels waarom ik het altijd zo interessant gevonden heb dat kinderen zeggen dat de wolf in Roodkapje slecht is. We geven de wolf dat persoonlijkheidskenmerk (“slecht”) alleen maar omdat hij Roodkapje wil opeten. De conclusie is eenvoudig: als hij haar wil opeten, dan komt dat omdat hij slecht is. Alleen slechte mensen zouden zoiets doen.
Na het lezen en horen van zovele verhalen over wolven zoals Roodkapje, De drie biggetjes, De wolf en de zeven geitjes, en Peter en de wolf, hebben we besloten dat ze slecht zijn. Ze willen immers de hoofdpersonages schade berokkenen. We geven ze dus het etiket “slecht,” ook al is dat niet noodzakelijkerwijs het geval.
Natuurlijk is de wolf niet slecht. De wolf wil Roodkapje opeten omdat hij honger heeft, niet omdat hij slecht is. Als je dit aan je kinderen zou uitleggen, kan het hen helpen om meer realistische, en gezondere verwachtingen te hebben over de wereld. Arme wolven, kijk maar wat een slechte naam ze krijgen! Probeer de manier waarop deze personages beschrijft te veranderen.
De kunst van het beschrijven van gedrag
Luis Cencillo was een filosoof en psycholoog. Hij gebruikte graag een begrip dat ik erg praktisch vind: “resemantisatie.” De oorsprong van dit woord is afkomstig van “semantiek”, de linguïstische studie van betekenis. Wat dit dus betekent, is jouw beschrijving van iets veranderen om het buigzamer te maken.
In plaats van te zeggen dat een kind raar en ontwijkend is, kan je hen bijvoorbeeld resemantiseren (een ander label geven) als verlegen. Bedenk hoe moeilijk het is om van een label af te raken als je het ergens opgeplakt hebt! Het is zoals de psycholoog Alberto Soler zegt. Het is gemakkelijk om iets of iemand een label te geven maar veel moeilijker om het weg te nemen.
Om dit beter uit te leggen maakt Soler gewoonlijk gebruik van de metafoor van labels op potten. Zodra je een kind een etiket gegeven hebt (zenuwachtig, slecht, slim, behulpzaam, enz.), zal het moeilijk zijn om dat label te verwijderen, ook al merk je dat het net klopt. Het punt is dat je voorzichtig moet zijn met de labels die je mensen geeft en dan vooral kinderen.
We hebben de neiging om op een manier te handelen die aansluit bij de labels of beoordelingen die we naar buiten toe projecteren. Vaak aanvaarden we ook de labels In die trant had Henry Ford een goed citaat: “Of je nu denkt dat je het kan of je denkt dat je het niet kan – je hebt gelijk.”
Een ander nuttig verhaal
Er is één verhaal dat ik heel graag gebruik om de negatieve kant uit te leggen van het aanvaarden van een label of een rol: “Galton’s” Walk” (de wandeling van Galton). Francis Galton was de neef van Charles Darwin.
Op een morgen ging hij een park binnen met de gedachte dat hij de slechtste persoon ter wereld was. Hij sprak tegen niemand. Hij bleef gewoon in gedachten terwijl hij bedacht hoe verschrikkelijk hij was.
Hoe denk je dat Galton zich voelde over de mensen die zijn pad kruisten tijdens zijn wandeling? De meeste mensen die hem voorbijliepen, zouden zich van hem verwijderd hebben en hem met angst bekeken hebben als ze wisten wat hij dacht. Verrassend, toch? Dat is de kracht van labels.
Ik wil terugkeren naar de verklaring van de reden waarom de wolf niet slecht is. In diezelfde lijn ben ik ervan overtuigd dat er niet zoiets is als een slecht kind. Je zal echter nog steeds mensen voortdurend horen zeggen “X is slecht.” Problematisch gedrag heeft altijd een reden.
Ik zeg niet dat je het gedrag moet rechtvaardigen (allesbehalve). Ik denk alleen dat het belangrijk is te begrijpen waarom een kind zich op een bepaalde manier gedraagt. Het beste wat je dus met jouw kind en leerlingen kan doen, is gedragingen beschrijven in plaats van ze te klasseren of te labelen.
Denk een ogenblik na over de verklaringen en labels die jij gebruikt bij jouw kinderen en de gevolgen die ze kunnen hebben. De manier waarop je naar de dingen kijkt, kan hen helpen om hun manier van kijken buigzamer, gezonder en opener te maken.
