Waarom angst bij tieners toeneemt

Tieners beleven een vreemde tijd, vol angst en gevoelens van eenzaamheid, onzekerheid en afwijzing. Hoewel, er zijn duizenden platforms beschikbaar voor sociale verbinding, is het in deze fase van hun ontwikkeling dat ze het moeilijk vinden om zich tot anderen te verhouden.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Cristina Roda Rivera.

Laatste update: 01 december, 2022

De pandemie was een katalysator voor veel geestelijke gezondheidsproblemen bij kinderen en adolescenten. De locksown legde inderdaad de mentale kwetsbaarheid van de jongere generaties echt bloot. In feite schoten angststoornissen omhoog, zowel in deze als in andere sectoren van de bevolking.

De gegevens over psychische stoornissen bij adolescenten zijn vernietigend. Een hele nieuwe reeks factoren is toegevoegd aan de gebruikelijke hormonale veranderingen en uitdagingen die de overgang naar volwassenheid met zich meebrengt. Dit heeft geleid tot de ergst denkbare gevolgen. Bijvoorbeeld een toename van zelfbeschadiging en zelfmoorden.

Als je vandaag aan een tiener zou vragen wat deze tijd in zijn leven kenmerkt, is de kans groot dat hij zou zeggen: een totale afwezigheid van betekenis. Een paar jaar geleden zouden ze echter meer concrete problemen hebben aangewezen. Toch voelen ze zich nu vaak gedesoriënteerd over hoe hun leven echt voelt en wat het eigenlijk betekent om doelen te hebben.

Zonder dat ze hun vrienden elke dag kunnen zien en overladen met buitenschoolse activiteiten, hebben ze geen tijd om de zin van het bestaan te ontwikkelen die ontstaat in spontane en niet zo vooropgezette situaties.

Het soort situaties waarin ze in contact kunnen komen met de natuur of niets kunnen doen zonder zich schuldig te voelen. Het enige gereedschap dat ze tegenwoordig nog hebben om zich te ‘vermaken’ is een mobieltje of een tablet. Tegelijkertijd hebben ze het gevoel dat de volwassenen om hen heen hen altijd bekritiseren.

Waarom de toename van angst bij tieners?

Een onderzoek (Engelse link) dat werd uitgevoerd naar de toegenomen incidentie van geestelijke gezondheidsproblemen tijdens de pandemie liet weinig twijfel bestaan over het psychologische lijden van jongeren. In feite stonden kinderen en tieners bovenaan de lijst van de studie van slachtoffers van hun geestelijke gezondheid door opsluiting.

Om de mogelijke oorzaken van de toegenomen angst bij tieners te beoordelen, gaan we kijken naar de veranderingen die zich in onze omgeving hebben voorgedaan, de soorten die iedereen kwetsbaarder hebben gemaakt.

1. Ze hebben hun zin in het leven verloren

Een onderzoek (Spaanse link) dat werd uitgevoerd met tieners over de zin van het leven vermeldde het gevoel van leegte dat ze voelen. Vaak vinden ze het overweldigend. Vroeger maakten ze zich zorgen om erbij te horen. Tegenwoordig zijn ze uiterst sceptisch over de werkelijke waarde die hun doelen zouden kunnen hebben.

De studie beweerde dat jongeren hun familie en vrienden als hun belangrijkste bron van zingeving beschouwen. Maar als dat zo is, waarom worden de tijden die ze met hen kunnen doorbrengen dan steeds korter?

2. Zonder directe ervaringen zijn tieners vaak bang om de telefoon op te nemen

Als ze geen dagelijkse interacties en ervaringen met vrienden en familie hebben, hebben ze te veel tijd om te herkauwen over het verleden. Er is niets om hen af te leiden en hun lichaam krijgt niet eens de kans om moe te worden. Bovendien is er geen echte en authentieke dagelijkse ervaring van contact met anderen, wat ze nodig hebben om hun identiteit te vormen.

Nog maar 15 jaar geleden praatte een tiener urenlang over de vaste telefoon. Ze gingen uit, maakten vrienden en ontmoetten mensen uit andere buurten. Ze zouden elkaar ontmoeten om een film te zien in de bioscoop, wat een unieke gedeelde ervaring werd.

Tegenwoordig hebben ze het te druk, althans zo voelt het. Ze zijn inderdaad altijd iets online aan het doen of iets aan het kijken. Dat gezegd hebbende, in werkelijkheid zijn velen van hen volledig verloren als het erop aankomt verder te kijken dan de schermen en iets nieuws te ontdekken.

3. Ze hebben het gevoel dat ze niet dezelfde generatiewaarden hebben

Een ander groot probleem is de generatiekloof die tegenwoordig bestaat tussen ouders en kinderen. Er wordt gezegd dat als er liefde en begrip is, het gezin er altijd op vooruit gaat. Toch is dit ook gebaseerd op het delen van waarden, het soort dat niet lijnrecht tegenover elkaar staat.

Tegenwoordig zien we tieners die totaal los staan van de smaak en voorkeuren van hun ouders. In feite voelen ze zich steeds verder verwijderd van hun waarden en opvattingen.

Vroeger werd dit soort familieleden bestempeld als een zwart schaap. Tegenwoordig lijkt er een hele generatie zwarte schapen te zijn. Veel jongeren die de wereld van de volwassenen betreden, doen dat bijvoorbeeld met het gevoel dat andere generaties niet genoeg voor de planeet hebben gezorgd.

Of, ze hebben het gevoel dat ze niet hard genoeg gevochten hebben om een einde te maken aan de ongelijkheid. In feite hebben ze het gevoel dat hun erfenis hun toekomst in gevaar brengt.

4. De kracht van sociale media

Er zijn steeds meer studies die een verband leggen tussen tijd doorgebracht op de computer en de symptomen van depressie en angst. Een studie (Engelse link) gepubliceerd in The Canadian Journal of Psychiatry beweert dat overmatige schermtijd een factor is die angstsymptomen tijdens de adolescentie versterkt/verderft.

Internet is een onuitputtelijke bron van informatie. Het is ook een scenario waar waarheid en kwaliteit verward worden met leugens en rotzooi. Nu de generaties Y en Z de wereld van werk of hoger onderwijs betreden, beginnen de verschillen tussen degenen die met internet zijn opgegroeid en degenen die dat niet deden duidelijker te worden.

De angst- en depressiestoornissen van deze jongeren lijken, althans gedeeltelijk, te wijten aan hun toegenomen bewustzijn van de wereld om hen heen. Ze voelen zich ofwel ‘verveeld’ als ze de wereld onder ogen moeten zien, ofwel ‘verafschuwd’ door wat er in een ander deel van de planeet gebeurt.

Ze worden gebombardeerd met zoveel informatie, dat het hun energie ontneemt om hun dagelijks leven onder ogen te zien.

Het dagelijks zien van beelden van mensen die ‘de droom lijken te leven’ bezorgt hen ook angst. Of het nu op sociale media, op het werk of op school is, ze voelen zich gefrustreerd als ze zichzelf met anderen vergelijken. Dit genereert angst en depressie.

Tieners hebben zichzelf altijd vergeleken met hun naaste omgeving, maar vroeger gingen ze er ook mee om. Tegenwoordig vergelijken ze zichzelf met de beste versies van hun online vrienden en met andere beroemdheden met wie ze zich close voelen, maar die in werkelijkheid absoluut niets met hen gemeen hebben.

5. Ze hebben hoge verwachtingen van succes

Tussen gestandaardiseerde tests en een cultuur van prestaties ervaren de tieners van vandaag vormen van druk die hun vorige generaties vrijwel niet kenden. In feite zijn alle bronnen van druk toegenomen. Of het nu gaat om hun studie, hun eerste baan of hun sociale imago.

Het duidelijkste voorbeeld hiervan is Japan. Het is het land met het hoogste zelfmoordpercentage (14,3 mensen op 100.000, volgens de WHO). Trouwens, tussen 2017 en 2018 pleegden in Japan 250 kinderen op lagere en middelbare scholen zelfmoord.

Dit feit is beter te begrijpen als we kijken naar de academische druk die alle Japanse kinderen treft. Ze streven er allemaal naar om naar goede universiteiten te gaan en zo het respect van hun familie te verdienen. Om dit te bereiken moeten ze natuurlijk extreem moeilijke toelatingsexamens afleggen.

De oplossing ligt in het gecoördineerde werk van verschillende sociale agenten

Tieners brengen meer tijd door op hun kamer, praten minder, en genereren conflicten om hun eigen ongemak te benadrukken. Bovendien zoeken ze vaak hun toevlucht in sociale media, vermijden ze stressvolle situaties en gebruiken ze schadelijke stoffen.

De oplossingen voor deze problemen moeten dichtbij en benaderbaar zijn. Wil een tiener met angst bijvoorbeeld een andere routine aannemen dan gewoonlijk, dan moeten de nieuwe plannen zo toegankelijk en appetijtelijk mogelijk zijn.

Ze moeten beginnen deel te nemen aan hun eigen werkelijkheid en deelnemen aan lokale activiteiten zoals vrijwilligerswerk. Dit betekent dat ze hun sociale vaardigheden en assertiviteit kunnen ontwikkelen op deze kritieke momenten in hun ontwikkeling.

Angst bij tieners kan behandeld worden in therapie, maar verbetert alleen met toegankelijke sociale middelen

Angst bij tieners stopt nooit met groeien, maar de oplossing ligt niet alleen in het in therapie gaan. In feite moet de tiener die therapie volgt nog steeds zijn essentiële waarden vinden. Ze moeten ook vastbesloten zijn om hun doelen te bereiken. De verantwoordelijkheid ligt echter niet alleen bij hen.

In feite is hun geestelijke gezondheid ook de verantwoordelijkheid van hun ouders. Zij moeten garanderen dat hun kinderen het recht hebben op vrije tijd, en op het doorbrengen van kwaliteitstijd met hun gezin.

Daarom moeten regeringen en gezondheidswerkers gesubsidieerde primaire, secundaire en tertiaire preventieplannen in hun agenda’s opnemen. Daarbij moet toegang tot geestelijke gezondheidsplannen en behandelingen garandeert worden.

Regeringen moeten er ook voor zorgen dat er werk- en studieprogramma’s worden aangeboden aan jongeren, met het uiteindelijke doel om hen lonende banen aan te bieden. Verder moeten er programma’s komen die hen toegang geven tot betaalbare huisvesting. Zo kunnen ze onafhankelijk worden van hun ouders.

Tenslotte moeten we een stap vooruit zetten in de verdediging van de diensten die zorgen voor ieders geestelijke gezondheid.