Vrijheid betekent dat je kunt doen wat je wilt?
Voordat we beginnen met onze discussie over dit onderwerp, willen we twee belangrijke ideeën met jullie delen met betrekking tot wat vrijheid betekent. Het eerste is dat niemand absolute vrijheid bezit in de zin van dat men zich compleet kan distantiëren van maatschappelijk normen en waarden. Het tweede is gerelateerd aan het feit dat vrijheid niet alleen de keuze tussen een actie en een alternatief omvat. Iedereen heeft de vrijheid om te kiezen wat hij denkt en voelt.
We moeten ook de verantwoordelijkheid die hoort bij de wil en bekwaamheid om te kiezen in gedachten houden. Op een zekere manier zijn alle keuzes gebaseerd op een voorspelling van de consequenties: een analyse van winst en verlies. Dit is waar moraal en ethiek een rol beginnen te spelen. Deze twee dingen zijn uniek voor elke persoon, groep, maatschappij en het menselijk ras in zijn geheel.
Als je naar de wereld kijkt, zie je dat we denken dat iedereen (met uitzondering van mensen die bijvoorbeeld in dictaturen leven) de vrijheid heeft om zijn eigen keuzes te maken. Als we dat niet hadden, wat zou dan het punt van democratie zijn? Welke reden zouden we hebben om wetgevingen en normen te hebben? Deze zijn immers bedoeld om een gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel (en het uitdragen hiervan) omtrent vrijheid af te straffen, of niet?
“Vrijheid betekent dat je de mogelijkheid hebt om te kiezen uit wat mogelijk is. Het is de mogelijkheid en het recht dat elk persoon heeft om één van de opties die zichzelf op elk gegeven moment kan voordoen.”
-Jorge Bucay-
Vrijheid betekent autonoom zijn
Als je vrij bent, ben je ook verantwoordelijk voor je eigen keuzes, omdat je ze immers zelf maakt. Dit geeft je een zekere hoeveelheid autonomie, met alle gevolgen van dien, zowel goed als slecht. Verantwoordelijkheid nemen voor de besluiten die je neemt, vergt moed zodat je zelf je eigen pad kunt kiezen.
Dit is een prijs die je probeert te anticiperen en minimaliseren, maar je zult hem hoe dan ook uiteindelijk moeten betalen. Je gaat er van uit dat je keuze enig risico met zich meebrengt en zeker consequenties zal kennen. Dit risico bestaat omdat je zelden de enige bent die vormgeeft aan de realiteit. Er zijn veel andere factoren die hun eigen invloed uitoefenen hierop, zoals andere mensen.
Vrij zijn en voor jezelf denken betekent ook dat je moet accepteren dat je fouten zult maken. Ook zul je moeten accepteren dat je soms iets meerdere keren moet proberen. Ook hier zul je met verantwoordelijkheid en een te betalen prijs te maken krijgen.
Een voorbeeld: veel ouders doen niet altijd wat ze het liefste zouden willen doen omdat ze weten dat ze een verantwoordelijkheid naar hun kinderen toe hebben. Ze weten dat het blindelings volgen van hun verlangens ten koste zou gaan van hun gezin.
Vrijheid betekent risico’s nemen. Vrijheid eist van je dat je het ware gewicht van je beslissingen zelf draagt. Het betekent niet dat je kunt doen wat je wilt, wanneer je het wilt. In plaats daarvan draait het om het creëeren van een pad bedoeld voor jezelf. Het betekent dat je beslist waar je heen gaat en wie je op deze reis meeneemt. Vrij zijn is de autonomie hebben om je eigen keuzes te maken.
“Vrijheid is te vinden in het kunnen bepalen van onze eigen levens.”
-Plato-
Mijn vrijheid eindigt waar de jouwe begint
Hier ligt de belangrijkste grens die gesteld wordt aan vrijheid: de interactie met andermans vrijheid, morelen en ethiek. Ik ben vrij binnen bepaalde grenzen. Deze grenzen zijn gebaseerd op je eigen waarden en wat de wetgeving toestaat. In sommige gebieden zullen deze wetgevingen strenger zijn dan je persoonlijke waarden. In andere gebieden zal het tegenovergestelde gelden. Dan zal er een conflict volgen. Vrijheid en autonomie geven ons een bepaalde marge van bewegingsvrijheid die minder groot is dan de marge die wij in onze fantasie zien.
Een waarde die meeste mensen delen is dat je anderen geen pijn behoort te doen. Dat is waar het beroemde gezegde, ‘mijn vrijheid eindigt waar de jouwe begint,‘ vandaan komt. Het volgen van deze regel is een les op zich. Als je deze regel schendt, zul je volgens de wet gestraft worden voor de overtreding. Dit is een poging om een teruggave te eisen voor de schade die de dader heeft aangericht.
“Vrijheid betekent niet een afwezigheid van verplichtingen, maar de mogelijkheid om te kiezen — en mezelf toe te wijden aan — wat voor mij het beste is.”
-Paulo Coelho-
Te veel opties
Als afsluiting van dit artikel willen we graag een apart fenomeen benadrukken. Mensen voelen zich snel overweldigd door te veel opties. We kennen het gevoel allemaal: je gaat een pen kopen, en je krijgt er 12 om uit te kiezen. Normaal gesproken zou je aan dit soort keuzes niet bewust aandacht besteden. Echter, het is niet zo ongewoon om 10 minuten (of meer) te besteden aan iets als het kiezen van een pen. Dan besteed je je tijd toch liever aan iets anders?!
Dit is hoe onze vrijheid soms onze vrije wil in zekere zin ‘ontvoert.’ Deze enorme hoeveelheid aan keuzes richt in zo’n geval meer schade aan dan dat het goed doet.
Vrijheid, in al zijn paradoxale deugdelijkheid, is een van onze grootste privileges. Er is geen twijfel mogelijk dat de meesten van ons veel vrijheid hebben om te doen en laten wat we willen. We kunnen besluiten nemen en groeien op een manier die zowel afhankelijk is (vanwege onze sociale aard) als onafhankelijk.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Parent J. La Libertad: Condición de los Derechos Humanos. Convergencia. Revista de Ciencias Sociales. 2000; 7(22): 143-158.
- Ramos L. Dos conceptos de libertad y dos conceptos de responsabilidad en Spinoza. Diánoia. 2015; 40(75): 105-128.
