De vrek en zijn innerlijke gevangenis

We kennen er allemaal wel één, ondanks dat ze proberen niet op te vallen. Het zijn die mensen die nooit geld meenemen, die naar het toilet gaan als het tijd is om te betalen of naar vreemde plaatsen gaan als ze er korting kunnen krijgen. Een vrek is niet makkelijk te herkennen van de buitenkant. Het is zelfs zo dat veel mensen overdreven zuinig zijn niet als probleem zien.

In de psychologie is er veel gesproken over de pathologieën van overschot: te veel eten, te veel drinken, te veel geld uitgeven… En het is waar dat “te veel” nooit echt een goede zaak is. Maar er is ook een pathologische vorm van sparen, die niet alleen op geld of materiële zaken slaat, maar ook op de diepere aspecten van de persoonlijkheid.

Karaktertrekken van een vrek

De vrek, de pathologische spaarder, probeert te vermijden dat hij ergens voor moet betalen. In het algemeen hebben ze een goed inkomen en een stabiele positie. Als je ernaar vraagt, zullen ze je vertellen dat hun financiële positie zo goed is omdat ze sparen en geen geld uitgeven aan onzin.

Het zijn mensen die altijd dezelfde kleren dragen, zodat ze daar geen geld aan uit hoeven te geven. Ze gebruiken geen telefoon, ze doen alle lichten altijd uit en kopen de goedkoopste producten in de supermarkt, zelfs als ze van mindere kwaliteit zijn.

Er is een extreme situatie nodig willen ze iemand uitnodigen voor het eten. Als ze een cadeautje geven, kopen ze iets goedkoops. En soms geven ze zelfs dingen als cadeau die ze zelf ooit voor hun verjaardag of kerstmis hebben gekregen…

Het is niet zo dat hij geen geld heeft of dat hij aan het investeren is of spaart voor toekomstplannen. Vrekken sparen alleen maar om te sparen of voor als het een keer economisch wat minder gaat.

Gierig op materieel gebied, gierig op emotioneel gebied

Het ergste is als die persoon niet alleen maar gierig is met geld. Ze zijn ook gierig als het om hun emoties, hun gevoelens en hun energie gaat.

En omdat ze niets uitgeven aan voorwerpen, zijn ze ook niet gul met hun gevoelens naar anderen of in het investeren in hun geluk. De vrek houdt zo veel mogelijk voor zichzelf, niet uit voorzichtigheid, maar omdat hij opgesloten is in zijn eigen innerlijke gevangenis.

Gierigheid: een persoonlijkheidsstructuur

Het is heel moeilijk om te leven of een band te vormen met een gierig persoon. Net zoals ze het gevoel hebben dat ze hun spaargeld moeten beschermen tegen de consumentenmarkt, denken ze ook dat ze emotioneel kunnen worden gestuurd door anderen.

Er zijn gevallen die moeilijk te geloven zijn. Zoals Laura, die een vrekkige vriend had die haar alleen maar mee uitnam naar gelegenheden waar ze niets hoefden te betalen. Als ze wel ergens voor moesten betalen, was het altijd Laura die haar portemonnee mocht trekken. Een keer verraste haar vriend haar door hun avondje uit te betalen, maar de volgende dag vroeg hij wel of ze haar eigen deel aan hem terug wilde betalen.

Gierigheid verklaard door psychoanalyse

Een gierige persoon is eigenlijk heel bang en organiseert zijn leven vanuit de illusie van controle. Volgens de psychoanalyse ontstaat het probleem vanuit het niet volledig afsluiten van de anale fase.

Als het kind een traumatische of uitzonderlijk ernstige darmcontrolefase heeft gehad, ontwikkelt hij meestal een obsessie om te behouden, niet te willen geven. Dat vertaalt zich in de volwassenheid zowel in gierigheid als egoïsme. De vrek is iemand die op een of andere manier anderen voor zijn eigen belangen gebruikt.

Dat is de reden waarom hij niets geeft en waarom de andere persoon in de buidel moet tasten om de rekening te betalen, zelfs als hij weet dat de ander minder dan hij verdient. Het kan hem ook niet schelen dat hij zichzelf kan schaden door dit gedrag.

Er zijn gierigaards die sterven van de kou, omdat ze geen geld willen besteden aan de verwarming.

Gierigheid is een soort gevangenis

Een gierige persoon is gevangen door zijn eigen angsten. Het kan iemand zijn die worstelt met een depressie en fantasieën over een ramp. Het kan ook een uitbuitende persoonlijkheid zijn. Meestal eindigen ze eenzaam met een fortuin dat ze hebben gespaard, dat uiteindelijk terechtkomt in de handen van iemand anders.

–Afbeeldingen dankzij John Holcroft–