Verdriet is zuurstof geven aan de wond veroorzaakt door het verlies
Het leven is een voortdurende opeenvolging van duels en verdriet. Na verloop van tijd laten we omgevingen, collega’s, familie, vrienden en partners los. Relaties worden verbroken, plaatsen worden verlaten, fasen worden beëindigd. Het duel verschijnt.
Sommige van deze ervaringen kunnen pijnlijk zijn, maar de dood van een dierbare is ongetwijfeld de moeilijkste. Dit zijn heel moeilijke tijden, zozeer zelfs dat je niet weet wat je moet doen om uit die spiraal van pijn te komen (Spaanse link). Vraag niets van jezelf, heb geen haast met het vinden van oplossingen en antwoorden.
Er zijn geen geschreven regels over wat het juiste is om te doen als je een belangrijke en intieme verbinding verliest. Als mensen hebben we tijd nodig om emotioneel te genezen. Dat is precies een van de belangrijkste functies van het rouwproces.
“Als je het leven wilt kunnen verdragen, moet je bereid zijn de dood te accepteren.”
Er is verdriet waar lijden is
Sommige mensen om je heen zullen proberen te definiëren wat je het meeste kan helpen. Het kan zijn dat je jezelf onder druk zet of erg in de war raakt. ‘Ga zijn huis niet binnen.’ ‘Je kunt beter vermijden om terug te gaan naar die plek.’ ‘Wat je moet doen is zijn spullen weggeven.’ ‘Kwel jezelf niet door naar zijn foto’s te kijken.’
Beslis zelf, vermijd geen momenten of situaties waarvan je denkt dat je ze moet meemaken, want op de lange termijn zal dat meer lijden veroorzaken. Doe en zeg, alles wat je moet en wilt. Een fout maken door iets te zeggen doet niet zoveel pijn als het niet zeggen van dingen. Zelfs als de pijn je overvalt: beslis zelf.
Er zijn sterfgevallen die meer impact kunnen hebben dan andere. Als je denkt dat het overlijden voorkomen had kunnen worden, als je denkt dat de persoon heeft geleden, als je informatie mist, als hij/zij is overleden na een langdurige ziekte of misschien de manier waarop je het nieuws heeft ontvangen.
Veel mensen melden dat ze zich de eerste paar dagen beter voelen dan na een paar maanden. Het is een absoluut normale reactie waarvan de functie beschermend is. De aanvankelijke shocktoestand is een mentale verdediging die ons beschermt tegen overweldigende pijn.
“Als een zee zingt de dood rond het zonnige leven dag en nacht zijn eindeloze lied”
Geconfronteerd worden met verlies
Soms wordt de eerste schok tijdens het rouwproces gevolgd door angst, angst, paniek, opwinding, woede en verwarring. Het denken is chaotisch, je kunt je nergens op concentreren, je verwerkt nog steeds niet wat er is gebeurd en je stelt je zelfs voor dat alles een nachtmerrie is geweest.
Je geest werkt niet zoals gewoonlijk, dat is waar, maar alles wat je ervaart is volkomen normaal, het is wat we noemen: derealisatie (het loskoppelen van de omgeving) en depersonalisatie (het loskoppelen van jezelf) . Het is de manier waarop het lichaam met lijden omgaat door het in de loop van de tijd te doseren.
In deze toestand verkeren betekent niet dat je gek of ziek bent. Verdoofdheid en verwarring maken deel uit van het ervaren van je verlies, rouwen is natuurlijk, hoe schadelijk het ook lijkt. Wanneer een geliefd persoon niet langer bij ons is, is lijden de meest menselijke reactie.
Als die belangrijke persoon niet langer bij je is, zijn gevoelens van euforie en vreugde het laatste dat door je heen stroomt, en je moet jezelf hiertoe niet dwingen. Geef jezelf de tijd en ruimte om het verdriet te voelen. Het is tijd om in contact te komen met jezelf en in je omgeving heb je gevoeligheid, zorg en respect nodig.
Aandenkens bewaren: ja of nee?
En aandenkens: kun je ze beter bewaren of weggooien? Het probleem is niet of ze bewaard blijven of niet, de vraag is: wat wordt ermee gedaan. De functie van de objecten is het helpen behouden van een band die voor jou heel belangrijk is geweest. Ze stellen je in staat verbinding te maken met herinneringen en het gevoel te hebben dat er nog steeds een relatie bestaat.
Als de voorwerpen je ertoe aanzetten je gevoelens te uiten, helpen ze je verder op de goede weg naar verdriet. Maar als het vasthouden ervan een manier is om niet te accepteren wat er is gebeurd of om de realiteit te ontkennen, dan zullen ze je niet toestaan verder te komen.
Het is geen kwestie van iedereen snel wegwerken, haast je niet. Geef jezelf wat tijd om te beslissen wat je ermee wilt doen. Sta ook niet toe dat iemand dit werk voor je doet; het zelf doen, ook al is het pijnlijk, zal je helpen.
“De dood steelt onze dierbaren niet. Integendeel, hij houdt ze van ons weg en vereeuwigt ze in onze herinneringen. Het leven steelt ze wel vele malen en definitief van ons.”
-François Mauriac-
Zelfs wanneer?
Straf jezelf niet, vervolg jezelf nooit door jezelf ervan te beschuldigen dat je je inmiddels beter zou moeten voelen. Het is jouw tijd, en de grootste vijand van verdriet is dat je jezelf niet laat voelen. Uit elk verlies leren we wat echt diep en belangrijk voor ons is.
We organiseren emoties en prioriteiten en groeien persoonlijk. Hoewel niets meer hetzelfde zal zijn, ontwikkelen we nieuwe manieren om moeilijkheden te overwinnen en onze conflicten het hoofd te bieden.
Verdriet is een wond die wordt veroorzaakt door het ontbreken van een relatie. Dit gebrek brengt ons ertoe de zin van het leven in twijfel te trekken. Om deze reden stellen vitale crises ons voor veel vragen. Als menselijke wezens zijn we zoekers naar betekenis, en hoe meer we deze nastreven, hoe meer deze van ons zal vluchten.
“Als mensen de geschiedenis niet zinvol kunnen maken, kunnen ze op zijn minst op een manier handelen zoals hun eigen geschiedenis dat wel doet.”
Betekenis is geen tussenstop onderweg, het is geen specifiek antwoord, het is een manier om door het leven te lopen. En juist door verlies en rouw vinden we de weg om verder te gaan. Je hoeft je niet te haasten, de enige plek waar je heen moet, ben jezelf.