Van perspectief veranderen: ben jij de wolf in het verhaal van iemand anders?
Soms, bijna zonder het te beseffen, worden we de slechteriken in het verhaal, we worden de ‘wolf’ van Roodkapje. Op dit moment moeten we van perspectief veranderen. We zijn de grote boze wolf omdat we met goede reden kwaad zijn geworden op iemand, de waarheid heel luidruchtig hebben verkondigd of iets gedaan hebben volgens onze waarden. We zijn de boze wolf omdat we ons met het leven van iemand anders hebben bemoeid en niet deden wat we ‘hadden moeten’ doen.
Het is gevaarlijk om in de valkuil te vallen van het classificeren en in groepen verdelen van de mensen om ons heen, als ‘goede en slechte mensen’. We doen het zo vaak dat we het nauwelijks merken. Als een kind bijvoorbeeld gehoorzaam, kalm en rustig is, zeggen we direct dat het ‘goed’ is. Als ze echter een persoonlijkheid hebben, een grote mond geven, onrustig zijn en zeer gevoelig voor driftbuien, dan hoeven we er niet lang over na te denken om hardop te zeggen dat het een ‘slecht(e)’ jongen of meisje is.
“Een verhaal wordt altijd gekleurd door de verteller, de omgeving waarin het verteld wordt en hoe het wordt ontvangen.”
-Jostein Gaarder-
We handelen vaak in lijn met onze zelf opgebouwde ideeën over wat we van anderen verwachten. We hebben al besloten wat we passend en respectabel vinden, over wat we zien als edelmoedigheid of goedheid. En dus hoeft er maar één deel hiervan te ‘mislukken’,een enkel element van onze interne richtlijnen niet worden nageleefd of getoond, en als gevolg aarzelen we er niet over om die persoon te classificeren als onredelijk, giftig of zelfs ‘slecht’.
Het is vrij gebruikelijk om de wolf in het verhaal van iemand anders te zijn. In veel van deze gevallen is het echter noodzakelijk om de persoon te analyseren die onder dat rode kapje leeft.
Het creëren van onze eigen ‘verhalen’ geeft ons veiligheid
Roodkapje is een gehoorzaam meisje. Op haar reis door het bos weet ze dat ze de paden niet mag verlaten. Er zijn regels die ze moet volgen en ze moet handelen naar wat ze geleerd heeft. Wanneer de wolf echter ten tonele verschijnt, veranderen haar perspectieven. Ze is geboeid door de schoonheid van het bos, door het geluid van de vogels, het aanraken van de bloemen, de geur van die nieuwe wereld vol verschillende sensaties. De wolf in het verhaal staat daarom voor intuïtie en de andere kant van de menselijke natuur in al haar wilskracht.
Deze metafoor helpt ons ongetwijfeld om veel van de dynamiek die we dagelijks tegenkomen beter te begrijpen. Er zijn mensen die, zoals Roodkapje aan het begin van het verhaal, een inflexibel en gereguleerd gedrag vertonen. Ze hebben besloten hoe relaties tot stand moeten komen, hoe een goede vriend er moet uitzien, hoe een collega zich moet gedragen en wat een uitstekende zoon en partner maakt. Hun hersenen zijn geprogrammeerd om uitsluitend op zoek te gaan naar conformiteit en uniformiteit, omdat ze zo krijgen wat ze het meest nodig hebben: veiligheid.
Als het verhaal fout gaat
Als er echter een verkeerde snaar wordt geraakt, als iemand anders reageert of handelt naar wat hij verwacht, raakt hij in paniek. Deze persoon is plotseling een bedreiging, en dit begint stress te veroorzaken. Een tegengestelde mening wordt gezien als een aanval. Een ander idee, een ongevaarlijke weigering of een onverwachte beslissing stelt hen diep teleur en dit wordt gezien als een belediging en een afwijzing.
Dus, bijna zonder ernaar op zoek te zijn, zonder het te anticiperen en zelfs zonder het te willen, werden we de ‘wolf’ van het verhaal, de persoon die zijn intuïtie volgde en het fragiele wezen onder het rode kapje kwetste.
Er is echter nog een andere kant van het verhaal: we handelen vaak als Roodkapje zelf, het meisje dat de fout maakte haar eigen verhaal te verzinnen. We maken en bedenken plannen over hoe ons leven eruit zou moeten zien. Over hoe je een ideale familie kunt hebben en hoe onze beste vriendin eruit zou moeten zien. En natuurlijk die volmaakte liefde die nooit misgaat en die past bij alle andere onderdelen van ons leven. Alleen al als we het ons voorstellen vult het ons met opwinding, de gedachte eraan geeft ons zekerheid en we vechten ervoor dat alles gebeurt zoals we zouden willen.
Wanneer het verhaal niet langer een verhaal is en werkelijkheid wordt, stort alles in, en komen de wolven om onze bijna onmogelijke fantasieën te verslinden.
Goederiken en slechteriken: welke ben jij in het verhaal?
De wolf in het verhaal van iemand anders zijn is niet prettig. Er kunnen wel of geen concrete redenen zijn waarom we die wolf zijn. Wat de situatie ook is, het zijn vervelende ervaringen voor alle betrokkenen. Er is echter een fundamenteel aspect dat we niet kunnen negeren. Soms zijn we de ‘slechterik’ in het verhaal van iemand anders omdat we dan de ‘goederik’ in ons eigen verhaal kunnen zijn. Misschien zijn we de ‘held’ die erin geslaagd is om uit een vermoeiende en ongelukkige relatie te komen, of het personage dat het lef had om ‘het einde’ te schrijven van een verhaal dat geen toekomst meer had.
De wolf zal altijd slecht zijn als we alleen naar Roodkapje luisteren.
Voordat we gedomesticeerde wolven worden die in onmogelijke fabels leven, moeten we de moed opbrengen om te luisteren naar onze eigen instincten en te handelen met intelligentie, respect en sluwheid. Het handelen volgens eigen principes, behoeften en waarden is niet hetzelfde als kwaadwilligheid. Het is gewoon leven volgens je eigen instinct, wetende dat in het bos van het leven de goederikken niet altijd even goed zijn en de slechteriken niet altijd zo slecht. Het is belangrijk om te weten hoe je samen kunt leven met oprechte eerlijkheid, zonder wolvenhuiden of capuchons.