Trauma en het horen van stemmen

Auditieve hallucinaties zijn een wijder verspreid fenomeen dan je zou denken. Ze zijn niet alleen specifiek voor schizofrenie. Mensen die bijvoorbeeld een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt, kunnen stemmen horen.
Trauma en het horen van stemmen
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 15 juni, 2023

Als er stemmen in iemands geest verschijnen zijn ze bijna nooit vriendelijk. Integendeel, ze zijn meestal opdringerig, bedreigend, kritisch en samenzweerderig. Soms beweren ze zelfs dat ze een overleden familielid zijn. Er zijn er ook vaak meer dan één en ze kunnen allemaal tegelijk spreken. In feite zijn weinig ervaringen verontrustender dan auditieve hallucinaties.

We associëren het verschijnsel van stemmen horen meestal met aandoeningen als schizofrenie, bipolaire stoornis en bepaalde persoonlijkheidsstoornissen. Deze ervaringen komen echter vaak vaker voor dan je denkt. Bovendien kunnen ze voorkomen bij mensen die niet lijden aan een psychische stoornis.

Mensen die vaker stemmen horen zijn mensen die een trauma hebben meegemaakt door seksueel misbruik. Toegevoegd aan het trauma van de gebeurtenis zelf, bevinden ze zich aan de ontvangende kant van angstaanjagende en gevaarlijke boodschappen.

De boodschappen en uitspraken die door deze interne aanwezigheden worden afgegeven zijn inderdaad nooit onschuldig. Bovendien kunnen ze leiden tot zelfbeschadiging en isolatie.

Een posttraumatische stressstoornis veroorzaakt flashbacks, angst, slaapproblemen enz. Maar patiënten verwachten vaak niet dat ze last hebben van veranderingen in de werkelijkheid of dat ze stemmen horen die in het echte leven niet bestaan.

Man met dubbel gezicht
Hoewel stemmen horen wordt geassocieerd met psychotische stoornissen, ervaren mensen die aan een trauma lijden ze ook.

Trauma en stemmen horen

Traumaspectrumstoornissen zijn aandoeningen die we nog niet helemaal begrijpen. Dat gezegd hebbende, weten we wel dat, als deze ongunstige ervaringen in de kindertijd worden meegemaakt, ze een grotere psychologische impact hebben op het individu. Zozeer zelfs dat ze de ontwikkeling van verschillende neurologische gebieden kunnen veranderen.

Misbruik, mishandeling, agressie, verlies van een geliefde, leven in een bedreigende omgeving, pesten, een natuurramp meemaken… Er zijn meerdere situaties die de psychologische breuk van een trauma teweeg kunnen brengen.

De symptomen die door een trauma worden veroorzaakt zijn angst, slapeloosheid, flashbacks, emotionele ups en downs, gevoelens van schuld en schaamte, enz.

Hoewel hallucinaties en veranderingen van de werkelijkheid niet altijd voorkomen bij traumapatiënten, hebben ze wel vaak de neiging om stemmen te horen. Dit feit is bevestigd door wetenschappelijk onderzoek.

Alleen al de perceptie van het luisteren naar deze stemmen kan de spanning en het lijden van het individu verder vergroten. Hierdoor neemt het optreden van auditieve hallucinaties verder toe.

Wie loopt het meeste risico om stemmen te horen?

De Rijksuniversiteit Groningen, in Nederland, deed onderzoek (Engelse link) om de relatie tussen jeugdtrauma’s en auditieve hallucinaties te analyseren. Ze benadrukten de noodzaak om meer gepersonaliseerde behandelingen te ontwikkelen in het licht van deze significante relatie.

Uit het onderzoek bleek dat vrouwen die als kind seksueel misbruikt waren, in de regel meer kans hadden om op enig moment stemmen te horen. Het is geen oorzaak-gevolg relatie en er is alleen een hoger risico. Toch is het een ziektebeeld dat we moeten begrijpen als we lijders de beste therapeutische aanpak willen bieden.

De inhoud of verhalen van deze stemmen hebben altijd een negatieve vooringenomenheid die kan aanzetten tot zelfbeschadiging of suïcidaal gedrag. In feite wekken ze immense angst op bij de lijder. Bovendien zetten ze hen ertoe aan hun omgeving te wantrouwen en disfunctioneel gedrag te bevorderen. Het is begrijpelijk dat dit hun emotionele pijn nog versterkt.

De noodzaak om over de stemmen te praten

Soms horen traumapatiënten stemmen die leiden tot psychotische toestanden. Tegenwoordig worden posttraumatische stress en psychose erkend als verschillende aandoeningen. Gelukkig is er nu wetenschappelijke literatuur beschikbaar over de relatie tussen beide.

De Medical University of South Carolina voerde bijvoorbeeld een studie uit (Engelse link) die beweerde dat trauma’s ook kunnen voorkomen met secundaire psychotische kenmerken. Deze gevallen vertonen unieke neurobiologische en genetische kenmerken.

Hoewel het klinische gevallen zijn die nog niet zo lang geleden als vrij zeldzaam zouden zijn beschouwd, worden ze tegenwoordig steeds vaker beschreven.

Het staat buiten kijf dat een trauma op een bepaald moment een auditieve hallucinatie kan veroorzaken. Helaas kleeft aan dit verschijnsel nog steeds een groot sociaal stigma. Daarom is het essentieel om over de stemmen te praten om een betere aandacht en bewustwording van dit symptoom te bevorderen.

Bovendien is het belangrijk om dit soort realiteit, dat ieder van ons op enig moment in zijn leven kan ervaren, te normaliseren.

Naar schatting hoort meer dan tien procent van de bevolking stemmen (auditieve hallucinaties) die samenhangen met traumatische ervaringen.

Man in therapie
Bij de aanpak van het verschijnen van stemmen bij trauma is psychologische therapie de sleutel.

De behandeling van auditieve hallucinaties in verband met trauma

Risperidon en quetiapine zijn een paar van de antipsychotica die gebruikt worden om hallucinaties te behandelen. Voor traumapatiënten die stemmen horen worden antipsychotica echter niet aanbevolen.

Dat komt omdat er momenteel geen wetenschappelijk bewijs is dat het gebruik van dit soort psychoactieve middelen van de tweede generatie nuttig is bij de behandeling van auditieve hallucinaties.

In plaats daarvan moeten traumalijders die stemmen horen een therapie aangeboden krijgen die gebaseerd is op wetenschappelijk bewijs. Er zijn verschillende uiterst nuttige therapieën voor de behandeling van psychologisch trauma.

Bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie en eye movement desensitization and reprocessing therapy (EMDR ). Beide hebben hun effectiviteit in dit soort gevallen bewezen.

Het belangrijkste is dat mensen zo vroeg mogelijk gespecialiseerde hulp zoeken. Een getraumatiseerd kind mag nooit volwassen worden met de last van een ervaring die het niet heeft kunnen verwerken.

Ook volwassenen mogen niet op dezelfde manier verwaarloosd worden. Maar helaas kiezen ze er soms voor om hun wonden uit het verleden opzij te schuiven. In deze gevallen raken ze uiteindelijk in verval. Op dat moment beginnen de stemmen.

Tenslotte is het belangrijk te bedenken dat het horen van stemmen vaker voorkomt dan we waarschijnlijk denken. In feite zijn we allemaal vatbaar voor het ervaren van hun ongemakkelijke en bedreigende aanwezigheid op bepaalde momenten in ons leven.

Maar, ze kunnen tot zwijgen worden gebracht en er zijn professionals beschikbaar om te helpen. Zonder twijfel is het een kwestie waarover we moeten praten.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Clifford G, Dalgleish T, Hitchcock C. Prevalence of auditory pseudohallucinations in adult survivors of physical and sexual trauma with chronic post-traumatic stress disorder (PTSD). Behav Res Ther. 2018 Dec;111:113-118. doi: 10.1016/j.brat.2018.10.015. Epub 2018 Oct 30. PMID: 30399504; PMCID: PMC6259581.
  • Shinn AK, Wolff JD, Hwang M, Lebois LAM, Robinson MA, Winternitz SR, Öngür D, Ressler KJ, Kaufman ML. Assessing Voice Hearing in Trauma Spectrum Disorders: A Comparison of Two Measures and a Review of the Literature. Front Psychiatry. 2020 Feb 24;10:1011. doi: 10.3389/fpsyt.2019.01011. PMID: 32153431; PMCID: PMC7050446.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.