Soorten slapeloosheid: oorzaken en behandeling
Wanneer we slaapproblemen hebben, dan denken we vaak dat we aan slapeloosheid lijden. Wist jij dat er verschillende soorten slapeloosheid bestaan? Eigenlijk vereist elke vorm een andere behandeling. In dit artikel richten we ons op de verschillende soorten slapeloosheid en hun behandeling.
Slapeloosheid is één van de voornaamste redenen waarom mensen naar de eerstelijnsgezondheidszorg gaan. Het is een symptoom van bijna alle psychologische stoornissen.
Net als wat bij andere veelvoorkomende geestelijke gezondheidsproblemen gebeurt (zoals angstgevoelens en depressie), gebruiken vele mensen de term slapeloosheid op de verkeerde manier.
Gedurende één of twee dagen problemen hebben om in te slapen kunnen we bijvoorbeeld niet als slapeloosheid beschouwen. Gestrest zijn en niet in staat zijn goed te slapen is ook geen vorm van slapeloosheid. In het laatste geval is slapeloosheid alleen maar het symptoom van een stressvolle periode.
Soorten slapeloosheid
Slapeloosheid wordt formeel aangeduid met de term primaire insomnia. Het is een slaapstoornis met de volgende symptomen:
- Gedurende minstens vier weken problemen hebben om in te slapen.
- Slaapproblemen die optreden wanneer iemand probeert in te slapen, tijdens de slaap of in de laatste slaapfasen. Hiertoe behoort ook het gevoel alsof men geen goede nachtrust gekregen heeft.
- Er is geen duidelijke oorzaak (een traumatisch hersenletsel, dementie of een beroerte) die de slaapstoornis kan verklaren (zoals druggebruik, medicatie bij bepaalde aandoeningen, een ziekte, enzovoort).
- Bovendien is er ook geen teken van een psychologische stoornis zoals bijvoorbeeld angstgevoelens of depressie.
Er bestaan drie soorten slapeloosheid:
- Slapeloosheid als gevolg van niet in slaap vallen. De persoon heeft dan in het begin van de nacht problemen om in te slapen.
- Slapeloosheid als gevolg van niet kunnen doorslapen of gefragmenteerde slaap.
- Late slapeloosheid of slapeloosheid als gevolg van ‘s morgens vroeg wakker worden.
Om een juiste diagnose voor slapeloosheid te stellen moet je dus aan de criteria beantwoorden die we zonet vermeld hebben. Als je een ander probleem hebt dat de slapeloosheid kan veroorzaken, dan zal alleen de behandeling van de slapeloosheid de kwestie niet oplossen.
Je moet er dus voor zorgen dat je de voornaamste stoornis aanpakt. Pas dan zal je jouw slaapproblemen kunnen verminderen. Laten we nu dieper ingaan op de soorten slapeloosheid.
Slapeloosheid als gevolg van niet in slaap raken
Dit is de meest voorkomende vorm van slapeloosheid. Het is het onvermogen om in slaap te raken wanneer je naar bed gaat. Als je de dag gestrest en vol zorgen doorgebracht hebt, dan zal het heel moeilijk voor je geest zijn om los te koppelen en in de slaapmodus te komen.
In de meeste gevallen is de slapeloosheid als gevolg van niet in slaap raken de reactie van het lichaam op een psychologisch ongemak. Dat is eigenlijk de echte oorzaak van het onvermogen om in te slapen. Je kan deze problemen echter ook ervaren wanneer je slaaprooster verandert.
“Rond elke dag af vóór je de volgende begint en plaats een stevige muur van slaap tussen de twee.”
-Ralph Waldo Emerson-
De behandeling voor deze soorten slapeloosheid
De aanbevolen behandeling voor slapeloosheid als gevolg van niet in slaap vallen bestaat uit verschillende fasen. Eerst moet je met slaaphygiëne beginnen. De meeste mensen die slapeloosheid ontwikkelen, hebben ongezonde gewoonten die de slaapstoornis erger maken.
Een eerste maatregel is dus dat de persoon bepaalde richtlijnen moet volgen. Hij moet gepaste gewoonten aannemen en de gebruikelijke associatie doorbreken: naar bed gaan, niet slapen, angstgevoelens als gevolg van het feit dat ze niet in slaap raken.
Ten tweede moet de persoon zijn toevlucht tot andere technieken nemen als de richtlijnen voor slaaphygiëne niet helpen. Deze technieken hebben als doel het verband te doorbreken tussen bedtijd en het onvermogen om in slaap te raken. Dit geldt ook voor het onbehagen dat het veroorzaakt.
Psychologen ontwerpen specifieke technieken voor elk individueel geval. Ze stellen ook bepaalde doelstellingen op zodat de persoon veranderingen kan doorvoeren. Alle vormen van therapeutische aanpak hebben echter als doel de slapeloosheid als gevolg van niet in slaap raken als de primaire stoornis te behandelen.
Men past die behandelingen dus alleen maar toe zodra andere slaapproblemen of psychologische stoornissen, zoals angstgevoelens, depressie, obsessieve-compulsieve stoornis of bipolaire stoornis, uitgesloten zijn.
Als de patiënt anderzijds met de behulp van de psychologische technieken nog steeds niet kan slapen, dan is medicatie de volgende stap.
De beste keuze voor slapeloosheid als gevolg van niet kunnen in slapen zijn slaapmiddelen zoals non-benzodiazepines. Dit zijn psycho-actieve medicijnen die heel snel werken en gedurende een korte tijdsperiode zonder enig anxiolytisch of resteffect.
In elk geval moet een arts altijd de behandeling met dergelijke medicatie opvolgen. Zij zullen beslissingen welke drug voor iedere persoon beter is en hoelang de patiënt het mag innemen.
Gefragmenteerde slaap of slapeloosheid als gevolg van niet kunnen doorslapen
Slapeloosheid als gevolg van niet kunnen doorslapen is het probleem om ‘s nachts in slaap te blijven. Een persoon die met andere woorden aan deze vorm van slapeloosheid lijdt, is dus wel in staat om in te slapen.
Daarna wordt hij echter in het midden van de nacht regelmatig wakker en kan hij niet opnieuw inslapen. Dit zorgt ervoor dat de persoon die hieraan lijdt, zich echt niet uitgerust voelt.
Om deze vorm te diagnosticeren moet een specialist biologische en fysiologische factoren uitsluiten die het slaapprobleem misschien veroorzaken. Hormonale veranderen kunnen er bijvoorbeeld toe leiden dat de persoon plots wakker wordt.
Wakker worden in het midden van de nacht komt heel vaak voor wanneer de schildklier niet goed werkt. Bij vrouwen treedt het op wanneer er veranderingen zijn in hun hormonale cyclus.
De behandeling voor deze soorten slapeloosheid
Als een ander gezondheidsprobleem deze vorm van slapeloosheid veroorzaakt, dan moet dit eerst aangepakt worden. Zodra die problemen onder controle of uitgesloten zijn, dan is de behandeling van deze soorten slapeloosheid eigenlijk dezelfde als bij slapeloosheid als gevolg van niet kunnen inslapen.
In dit geval is de aanbevolen medicatie een soort benzodiazepine die de hele nacht door werkt. Het laat de patiënt zonder onderbrekingen slapen. Bovendien bestaat er ook geen psychologische behandeling om gefragmenteerde slaap te verminderen. Toch is de rol van een psycholoog fundamenteel.
De meeste mensen die lijden aan gefragmenteerde slaap, hebben ook psychologische problemen zoals een depressieve stoornis. De prioriteit op korte termijn is daarom de patiënt helpen om goed te kunnen slapen. Daarna is het doel de psychologische aspecten die de slapeloosheid veroorzaken, door middel van therapie aanpakken.
Late slapeloosheid of slapeloosheid als gevolg van ‘s morgens vroeg wakker worden
Mensen met deze vorm van slapeloosheid zijn in staat om in slaap te raken. Ze worden ook niet wakker in het midden van de nacht. Deze mensen slagen er alleen niet in om meer dan enkele uren slapen.
Ze zetten bijvoorbeeld hun wekker op 07.00 uur maar worden wakker om 05.00 uur. Daarna kunnen ze niet meer opnieuw in slaap raken. Dit zorgt ervoor dat ze zich door de dag heen moe, onrustig of slaperig voelen.
Dit soort slapeloosheid kan door depressie veroorzaakt worden en een gevolg zijn van werkgerelateerde stress. Een depressie kan immers veranderingen in de slaapcycli veroorzaken. Het resultaat is dan de persoon wakker wordt vóór hij zou moeten.
Deze mensen hebben ook problemen om opnieuw in slaap te raken. Een persoon kan ook aan deze vorm van slapeloosheid lijden wanneer hun werkbelasting stijgt.
De behandeling voor late slapeloosheid
De behandeling bestaat in een combinatie van medicatie en psychologische ondersteuning. De medicatie heeft als doel te voorkomen dat de persoon vroeg wakker wordt. De psychologische behandeling helpt hen om hun emoties te sturen.
De psychologische aanpak lijkt op die bij andere soorten slapeloosheid. In dit geval is het echter nodig om stress en emoties te bestrijden.
Het volgende lijkt misschien vreemd. Als je vroeger wakker wordt dan je zou moeten en je kan niet opnieuw inslapen, dan moet je uit je bed komen. Dit zal je namelijk helpen om je meer moe te voelen.
Het is dus een heel doeltreffende techniek om je te helpen in slaap te raken. Bovendien zal je de associatie doorbreken tussen in bed liggen en het onrustige gevoel niet in slaap te kunnen raken.
Tot slot
De behandeling voor slapeloosheid als gevolg van niet kunnen inslapen is vooral psychologisch. Bij zowel slapeloosheid als gevolg van niet kunnen doorslapen als bij late slapeloosheid is de combinatie van medicatie en therapie een betere keuze.
