Sociale katers: je moe voelen na veel sociale contacten
Je kent waarschijnlijk het onaangename gevoel na een nacht van te veel alcohol. Je voelt je uitgeput met een wazig brein. Eigenlijk moet je lichaam rusten en je geest ook en je wilt gewoon thuisblijven om bij te komen. Heb je echter ooit soortgelijke symptomen gevoeld na het doorbrengen van tijd in de sociale sfeer? In feite kunnen sociale katers ons allemaal treffen, maar er zijn sommige mensen die kwetsbaarder zijn en die misschien bepaalde voorzorgsmaatregelen moeten nemen.
Op het eerste gezicht kan het tegenstrijdig lijken dat socialiseren je zo kan beïnvloeden. Socialiseren is immers een plezierige bezigheid die je vrijwillig in je vrije tijd doet. Toch kan interactie met anderen ertoe leiden dat je te veel van je cognitieve hulpbronnen verbruikt.
Je moet bijvoorbeeld op ieders gesprekken en non-verbale taal letten en nadenken over wat je gaat zeggen en hoe je je gaat gedragen. Bovendien speelt dit alles zich af in een uiterst stimulerende omgeving die vaak vol licht, geluid en veel mensen is.
Of je nu vaak of slechts af en toe een sociale kater ervaart, je zult willen weten wat de oorzaak ervan is en wat je er aan kunt doen.
Waarom ervaar je een sociale kater?
Een sociale kater is geen syndroom. Het is in feite gewoon een spreektaal die een toestand van lichamelijke, geestelijke en emotionele uitputting beschrijft die optreedt na tijd doorbrengen met andere mensen. Je bewegingen worden er trager door.
Bovendien doet je geest er langer over om informatie te verwerken en voel je je lusteloos en prikkelbaar. Het kan zelfs somatische symptomen opwekken, zoals hoofdpijn of spierpijn, door de spanning die het sociaal doen oplevert.
Waarom voel je je dan zo na zulke essentiële en ogenschijnlijk plezierige activiteiten? Dit zijn de belangrijkste redenen:
1. Introversie
Zoals we eerder al zeiden, zijn er bepaalde persoonlijkheidskenmerken (Engelse link) die sommige mensen kwetsbaarder kunnen maken voor sociale katers. Zo hebben introverte mensen een zekere neiging om hun energie te hervinden in solitaire activiteiten (in tegenstelling tot extraverte mensen).
Ze zijn meer gericht op reflectie, introspectie, creativiteit, en hun innerlijke wereld. Daarom kan voortdurende sociale interactie hen een uitgeput gevoel geven.
Dit betekent niet dat introverte mensen in afzondering moeten leven, verre van dat. We zijn allemaal sociale wezens en contact met anderen is noodzakelijk en goed voor ons. Een introvert iemand moet echter perioden van eenzaamheid afwisselen met uitstapjes in gezelschap, om niet overweldigd te raken.
2. Hooggevoeligheid
Hooggevoelige mensen kunnen zich ook meer uitgeput voelen na het socialiseren. Dit komt omdat hun zenuwstelsel ontvankelijker en doorlaatbaarder is voor omgevingsprikkels. Ze verwerken meer signalen dan anderen en doen dat ook dieper. Bijgevolg kan een eenvoudig gesprek in een bar voor hen veel prikkelender en overweldigender aanvoelen dan voor anderen.
Deze mensen voelen, analyseren en reageren meer op omgevingsprikkels, zoals licht, geluid en aanraking. Ook nemen ze emotionele prikkels en non-verbale signalen van hun gesprekspartners intenser waar. Hun waarneming en verwerking (Engelse link) van subtiliteiten maken het proces van socialiseren dan ook veeleisender, wat tot grotere vermoeidheid leidt.
3. Gebrek aan motivatie en bekrachtiging
Soms ontstaan sociale katers als socialiseren niet langer lonend is en je niet meer motiveert of enige vorm van bekrachtiging oplevert. In de regel geeft samenzijn met anderen je een gevoel van verbondenheid, verhoogt het je gevoel van eigenwaarde, en helpt het je plezier te maken en spanningen los te laten. Kortom, het is zowel plezierig als versterkend.
Dat gezegd hebbende, in bepaalde gevallen, hetzij door je eigen aanleg, hetzij door de kenmerken van de situatie, gebeurt dit niet.
Als je je apathisch en ongemotiveerd voelt, als je gestrest, opgebrand of verdrietig bent, is het moeilijk om van je interacties met anderen te genieten. Socialiseren wordt dan een inspanning of een verplichting en je hebt meer kans om je uiteindelijk uitgeput te voelen.
Dit kan ook gebeuren als je omgaat met mensen die overdreven dramatisch en conflictueus zijn, die voortdurend ruzies beginnen, of die altijd maar klagen. In feite putten dit soort dynamieken je emotionele bronnen uit en kunnen ze uiterst onaangenaam zijn. Daarom, als je omgeving op deze kenmerken inspeelt, wees dan niet verbaasd als je je, als je thuiskomt, uitgeput voelt.
4. Overmatig socialiseren
Het is belangrijk te weten dat, zelfs als je een gezonde, extroverte en gemotiveerde persoon bent, sociale katers kunnen ontstaan als je te veel socialiseert. Het is iets dat veel mensen ondervonden na opsluiting vanwege de pandemie.
Onze pas herwonnen vrijheid deed ons allerlei sociale plannen aanvaarden en voorstellen om de verloren tijd ‘in te halen’. Maar door ons te veel in te spannen, raakten we vaak uitgeput door alleen al het samenzijn met anderen.
Zelfs onder normale omstandigheden, als je een introvert of een bijzonder gevoelig persoon bent, is het belangrijk dat je je momenten van sociale contacten reguleert. Je moet jezelf niet dwingen om te socialiseren.
5. Psychische stoornissen
Tenslotte zijn er bepaalde psychische stoornissen die deze situatie kunnen verergeren. Depressie gaat meestal gepaard met een apathische, droevige en prikkelbare gemoedstoestand, die demotivatie veroorzaakt en ertoe leidt dat socialiseren een inspanning wordt.
Verder kunnen stoornissen zoals gegeneraliseerde angst of sociale fobie de lijders ertoe brengen overdreven waakzaam of te aandachtig te zijn voor prikkels en signalen, waardoor hun middelen uitgeput raken. In deze gevallen moeten ze professionele hulp zoeken.
Kortom, een sociale kater kan ieder van ons overkomen. We moeten in staat zijn de oorzaak te achterhalen om actie te ondernemen.
Je sociale behoeften kennen en aanvaarden en jezelf niet dwingen tot gezelligheid, jezelf momenten van eenzaamheid en rust gunnen, en eventuele daarmee samenhangende onderliggende psychische aandoeningen behandelen, zullen ervoor zorgen dat deze uitputting veel minder vaak voorkomt.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Freyd, M. (1924). Introverts and Extroverts. Psychological Review, 31(1), 74–87. https://doi.org/10.1037/h0075875
- Trå, H. V., Volden, F., & Watten, R. G. (2022). High Sensitivity: Factor structure of the highly sensitive person scale and personality traits in a high and low sensitivity group. Two gender—matched studies. Nordic Psychology, 1-23.