Simone de Beauvoir: biografie en bijdragen aan existentialistische filosofie en feminisme

De naam Simone de Beauvoir wordt tegenwoordig zeer erkend. Maar weet je wie deze vrouw werkelijk was? In dit artikel vertellen we onder meer hoe deze filosoof het feministische denken introduceerde.

Het in twijfel trekken van bestaande sociale praktijken in het midden van de 20e eeuw kan een uitdaging zijn. Desondanks liet de pen van Simone de Beauvoir zich niet afschrikken. Ze zette uitzonderlijke beschouwingen op papier die de aanzet gaven tot grote vraagtekens bij de status quo van vrouwen.

In dit artikel vertellen we je over deze filosofe en haar bijdragen aan het feminisme. Haar magnum opus, De Tweede Sekse, vertegenwoordigde een voor en na in de manier van denken over het vrouwelijk geslacht. Dit alles benaderd vanuit een historisch en existentialistisch perspectief. Lees verder voor meer informatie.

Wie was Simone de Beauvoir?

Simone de Beauvoir (1908-1986) was een bekende Franse filosofe en schrijfster. Ze werd geboren in Parijs, in de gemeente Montparnasse, op 9 januari. De context waarin ze opgroeide was bepalend voor haar intellectuele leven, want ze groeide op in een rijke burgerlijke familie.

Door een reeks ongelukkige gebeurtenissen nam de rijkdom van de familie echter af, waardoor de filosofe geen bruidsschat had om mee te trouwen. In dit scenario was haar academische opleiding gericht op het smeden van een economisch onafhankelijke vrouw, omdat ze niet kon trouwen.

Simone’s intellectuele reis wordt gedragen door haar eigen familiegeschiedenis. Er wordt gezegd dat haar ouders haar van jongs af aan een voorliefde voor lezen en schrijven bijbrachten. In feite had ze al op jonge leeftijd toegang tot boeken en boekwinkels, wat doorslaggevend zou zijn in haar voorbereiding als schrijfster.

Academisch leven

Het academische en vormende pad van deze intellectueel begon op vijfjarige leeftijd. Op deze leeftijd begon ze haar formele studies op een katholieke school genaamd Adeline Désir Institute. Ze was zo briljant en toegewijd in haar onderwijs dat ze in 1924 cum laude afstudeerde aan het baccalaureaat.

Tijdens haar voorbereiding op haar tweede baccalaureaatsexamen kwam Simone in aanraking met de filosofie. Haar eerste benadering was via het christelijke gedachtegoed van Thomas van Aquino. Vanaf dat moment besloot ze dat ze verder wilde studeren in deze discipline.

Haar vasthoudende toewijding leidde ertoe dat ze in 1925 slaagde voor haar baccalaureaatsexamens wiskunde en filosofie. Een jaar later, in 1926, begon ze haar filosofische studies aan de Sorbonne Universiteit. Daar voltooide ze haar postdoctorale scriptie over Leibniz en benaderde ze voor het eerst existentialistische vragen.

Simone’s leven werd gekenmerkt door academia, lesgeven en schrijven. Zowel in haar tijd aan de universiteit als in haar carrière als docente werd de filosofe geassocieerd met beroemde intellectuelen. Een van hen was Jean-Paul Sartre, die haar metgezel werd in leven en denken.

Een existentialistische filosoof

De filosofie van deze Franse denker behoort tot de stroming die bekend staat als het existentialisme. Het ontstond in de 20e eeuw, dankzij de reflecties van verschillende filosofen, waaronder Sartre.

De pijler waarop het existentialisme is gebaseerd, is het concept van de mens. Volgens de existentialisten creëert het wezen zichzelf door de uitoefening van zijn absolute vrijheid. Simone vertrekt van dit begrip en ontwikkelt in haar reflectieve reis andere concepten die nuttig zijn om na te denken over de context van vrouwen.

Vrijheid en situatie

Volgens het existentialisme geniet de mens absolute vrijheid. De Franse filosofe merkte echter op dat we in een specifieke situatie of context geplaatst zijn.

Deze omgevingen bepalen en conditioneren de uitoefening van vrijheid. In die zin is de denkster van mening dat er situaties zijn die de uitoefening van vrijheid mogelijk maken of belemmeren, een doorslaggevend uitgangspunt voor de ontwikkeling van haar feministische filosofie.

Notie van het subject

Het denken van deze Franse vrouw is nieuw omdat ze het subject of individu beschouwt als een sociale en culturele constructie, wat betekent dat we onszelf creëren op basis van de maatschappij waarin we zijn ondergedompeld.

In De tweede sekse (1949) beweert Beauvoir dat vrouwen in een culturele situatie leven die door mannen is opgelegd. Daarom heeft het vrouwelijke geslacht geen authentiek leven en lijdt het onder onderdrukking door mannen.

Onderdrukking

Volgens Beauvoir lijden vrouwen onder onderdrukking of seksistische vooroordelen door mannen. Wat betekent dit? Het verwijst naar de schade die de ene persoon de andere toebrengt. Maar wanneer gebeurt dat? Op het moment dat anderen verhinderen dat een ander zijn levensproject realiseert.

Feminisme in Simone de Beauvoir

Simone de Beauvoirs feministische denken werd bepaald door haar levensverhaal. Van jongs af aan wist ze in zekere zin dat ze de baas was over haar eigen bestaan. Een blik op de situatie van vrouwen in haar tijd deed haarechter beseffen dat haar werkelijkheid niet dezelfde was als die van alle anderen.

Hier begint de reflectie op vrouwen. Een artikel (Spaanse link) in het tijdschrift Cadernos Pagu magazine dat het perspectief dat de auteur voor haar studie gebruikt een existentialisme is dat verschilt van dat van andere filosofen, omdat het kwesties aansnijdt die voorheen genegeerd werden. Bijvoorbeeld de ethisch-politieke status en hoe die van invloed is op vrouwen.

Zo verwoordde ze een realiteit waar tot nu toe geen rekening mee werd gehouden: vrouwen zijn ondergeschikt aan mannen. Vandaar de naam van haar meesterwerk.

Het tweede geslacht

Simone de Beauvoir stelt in het bijzonder dat het vrouwelijke geslacht niet de vrijheid heeft om haar eigen wezen te construeren. Daarom zijn het de maatschappij en de gemeenschap die dicteren wat vrouwen zouden moeten zijn, wat ze bestempelen als onderdrukking.

Daarom bepaalt de sociale en culturele context waarin vrouwen hun subjectiviteit vormen bepaalde kenmerken van vrouwelijkheid. Dit zijn onder andere volgzaamheid, onderdanigheid en gevoeligheid. Op deze manier worden vrouwen bepaalde rollen toebedeeld die bepaald worden door hun fysiologie, zoals moederschap.

Haar situatie wordt verergerd als ze niet over de economische middelen beschikt om zichzelf te onderhouden, waardoor haar vrijheid wordt belemmerd. In die zin stelt het existentialisme dat de denker voorstelt dat subjectiviteit alleen ontwikkeld kan worden door actie. Met andere woorden, als we niets doen om onze onderdrukkende situatie te veranderen, laten we ons levensproject door anderen bepalen.

Belang van De Tweede Sekse in het feminisme

Ongetwijfeld vormde De Tweede Sekse het startpunt van het feministische denken. In dit werk wordt voor het eerst rekening gehouden met de geschiedenis van het vrouw-zijn.

Enkele belangrijke bijdragen die deze Franse filosofe ons met haar meesterwerk naliet, waren de ontwikkeling van concepten die vandaag de dag veel gebruikt worden. Dat is bijvoorbeeld het geval met het begrip sekse.

Ook werd door de historische studie de onderwerping van vrouwen door mannen duidelijk. En, op dezelfde manier, het gebrek aan bevraging van het mannelijke. De Tweede Sekse was dus een revolutie voor die tijd en voor latere studies over gender en feminisme.

Wat heeft deze Franse filosofe ons nagelaten?

Simone de Beauvoirs leven, bijna uitsluitend gewijd aan intellectualiteit, dient ons vandaag de dag om na te denken over onszelf als mens. Bovendien helpt haar focus op de studie van vrouwelijkheid ons om onszelf in vraag te stellen.

Nadenken over onze vrijheid, ons vermogen om te kiezen en onze authenticiteit zijn fundamenteel voor het ontwikkelen van ons levensproject. Wat doen we? Wat willen we bereiken? Welke plaats nemen we in in de wereld? Al deze vragen kunnen worden beantwoord in de filosofie van deze Franse denker.