Richard Dawkins: religie is een waanvoorstelling

Richard Dawkins is een geweldige wetenschapspopularisator. Hij heeft ook verschillende boeken geschreven die over de hele wereld zijn verkocht. Qua denkwijze draait hij er zeker niet omheen, maar neemt hij vaste en vaak controversiële standpunten in.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Sergio De Dios González.

Geschreven door Edith Sánchez

Laatste update: 27 april, 2023

Richard Dawkins is een van de populairste denkers in de wereld van vandaag. Hij wordt gekenmerkt door zijn radicale scepticisme en activisme tegen religie. Het Vaticaan heeft hem zelfs gedefinieerd als een van de meest invloedrijke atheïsten op de planeet. Dit is niet voor niets.

Deze Britse wetenschapper is namelijk evolutiebioloog, etholoog en zoöloog. Hij is ook een van de meest prestigieuze wetenschappelijke communicatoren van onze tijd. Het boek dat hem beroemd maakte was The Selfish Gene, gepubliceerd in 1976. Dit werd gevolgd door andere hits, The Extended Phenotype en The Blind Watchmaker.

Het boek dat de meeste impact had was echter The God Delusion, gepubliceerd in 2006. Daarin beschrijft hij religie als een collectieve waan. Dat komt omdat het gebouwd is op overtuigingen die in tegenspraak zijn met bekend bewijs en grote paradoxen ondersteunen.

Zijn opvattingen over God

Richard Dawkins houdt een bepaald standpunt aan ten aanzien van religie en zet een reeks acties in om iedereen te overtuigen van de geldigheid van zijn punt. In feite gelooft hij dat religie schadelijk is. Dat komt omdat hij beweert dat het magisch denken bevordert dat verifieerbaar bewijs ontbeert. Bovendien gelooft hij dat religie in veel gevallen onverdraagzaamheid en oorlogen voedt.

Deze wetenschapper beweert dat de figuur van God is als die van een grote dictator die alle handelingen conditioneert. Ironisch genoeg wijst hij erop dat deze figuur een “goddelijke dictator is, als een Kim Jong-un in de hemel.”

Dat gezegd hebbende, beweert hij dat hij geen agnost is, omdat hij agnosticisme ziet (Spaanse link) als een verklaring van niet-weten. Hij is een atheïst, iemand die betoogt dat er geen god bestaat.

Dawkins is ervan overtuigd dat religieuze overtuigingen schadelijk zijn omdat ze rationeel denken belemmeren en onverdraagzaamheid aanmoedigen. Hij gelooft dat er met religieuze overtuigingen geen redelijk debat mogelijk is, omdat ze gebaseerd zijn op dogma’s en mysteries die niemand in twijfel mag trekken of mag ontcijferen. In feite zijn het gesloten onderwerpen.

Onderwijs en magie

Een van de aspecten die Dawkins het meest heeft bekritiseerd is het onderwijs aan kinderen. Ten eerste vindt hij dat geen enkele minderjarige a priori met een godsdienst moet worden ingeprent. Ze moeten eerst opgroeien, de verschillende stromingen(Spaanse link) en religies leren kennen, en dan beslissen of ze zich aan een ervan willen binden.

Dawkins is er ook tegen dat het onderwijs van kinderen wordt binnengedrongen door sprookjes en magische figuren. Hij gelooft namelijk dat de fysieke, biologische, chemische werkelijkheid enz. veel fascinerender is en de verbeelding evenveel of meer stimuleert dan welke fictieve figuur dan ook.

Wat betreft magische figuren stelt Dawkins bovendien voor om kinderen aan te moedigen aan te nemen dat er bepaalde parallelle werkelijkheden bestaan, waarvoor geen verklaringen bestaan. Hij stelt bijvoorbeeld voor om kinderen te vertellen over de Kerstman en hen ook aan te moedigen zijn bestaan in twijfel te trekken.

Ze zouden moeten proberen uit te vinden hoe lang het zou duren voordat hij overal ter wereld cadeautjes bezorgt. Om zich in feite af te vragen of het fysiek mogelijk is dat hij dit allemaal in één nacht doet?

De rede is fascinerend

Dawkins stelt dat zijn kijk op de wereld veranderde toen hij het werk van Charles Darwin ontdekte . Het was deze naturalist die de creationistische theorieën over de wereld afbrak en verving door zijn wonderbaarlijke evolutietheorie. Hoewel zijn theorie destijds niet geverifieerd werd, wordt ze nu algemeen erkend.

Dawkins heeft ook veel bezwaren geuit tegen het begrip identiteit. Om zijn bezwaren uit te leggen geeft hij een voorbeeld van twee tweelingen. Ze zijn biologisch identiek en kunnen verschillende eigenschappen gemeen hebben, maar hun individuele ervaringen maken een verschil.

Voor Dawkins bestaat een individu dus niet uit zijn identiteit, maar uit zijn herinneringen. De herinneringen aan hun ervaringen.

Richard Dawkins is ook op de sociale media een controversieel figuur. Hij stelt ongebruikelijke ideeën aan de orde door parallelle debatten te openen. In feite stelt de filosoof niet alleen religie ter discussie, maar alle ‘ongegronde’ pseudowetenschappen en overtuigingen. Zijn idee is dat argumentatie de overhand moet hebben in elke benadering.