Wat is precies de relatie tussen optimisme en gezondheid?

Optimistische mensen gaan vaak op een meer doeltreffende manier met hun problemen om. Ze geloven stellig dat ze ondanks de tegenslagen kunnen doen wat ze willen. Bovendien geven ze minder vaak op. Hun manier van aanpak is meestal meer proactief. Mensen die optimistisch zijn, concentreren zich op wat ze kunnen winnen in plaats van op wat ze kunnen verliezen. Heeft het bezitten van dit perspectief in het leven iets te maken met de relatie tussen optimisme en gezondheid?

Over dit onderwerp zijn talrijke onderzoeken uitgevoerd. Dit zijn enkele voorbeelden. Zelfrapportering, inschatting van de gezondheid door beroepsdeskundigen in de gezondheidszorg, het aantal doktersbezoeken of de meting van de overlevingsperiode na een hartaanval.

Optimisme heeft zich bewezen als voorspeller van een goede gezondheid. Op basis van de resultaten van deze studies kunnen we besluiten dat de correlatie tussen optimisme en gezondheid tussen 0.20 en 0.30 kan zijn. We gaan in dit artikel dieper in op de relatie tussen optimisme en gezondheid.

Soorten optimisme

Wanneer we het woord “optimisme” horen, denken we meestal aan het verwachten van positieve en gunstige resultaten. Dit heeft ook heel veel te maken met het psychologisch en lichamelijk welzijn. Er zijn echter twee verschillende soorten optimisme:

• Persoonsgebonden: Dit is het optimisme waarnaar we meestal verwijzen. Het zijn de positieve, onafgebroken en algemene verwachtingen dat men goede resultaten zal behalen. Dit soort optimisme beschouwt men redelijk stabiel.
• Situatiegebonden: Dit zijn concrete verwachtingen. De persoon verwacht dan hij in een specifieke context, in een bepaalde omstandigheid, bij stressvolle gebeurtenissen, enzovoort goede resultaten zal behalen.

Studies hebben zich meestal op het persoonsgebonden optimisme gericht. Ze proberen na te gaan hoe ze mensen in het algemeen optimisme kunnen laten verwerven. Sheier en Carver hebben de Life Orientation Test (LOT) ontworpen. Deze test meet de algemene verwachtingen. Het betekent dat ze het persoonsgebonden optimisme meten wanneer iemand positieve resultaten verwacht.

Factoren die ons welzijn beïnvloeden

Optimisme, welzijn en positivisme zijn allemaal onderling direct verbonden. Meerdere factoren bepalen echter of ze in grote of in kleine mate aanwezig zijn:

• Persoonlijkheid: volgens Myers (2000) wordt een groot deel van ons subjectief welzijn bepaald door onze persoonlijkheid. Meer in detail betekent dit dat genetische factoren 50% van het verschil in geluk kunnen verklaren. Dit is ook de reden dat het altijd redelijk stabiel is.
• Rijkdom: geld en geluk zijn niet gelijk. Op persoonlijk vlak is er geen verband tussen rijk zijn en blij zijn. Het is eigenlijk zo dat mensen die voortdurend meer geld willen, meestal gelukkiger zijn dan de personen die dat niet willen.
• Interpersoonlijke relaties: een vertrouwelijke band hebben met andere mensen is een fundamentele en essentiële menselijke behoefte. De meeste mensen voelen zich gelukkiger wanneer ze betekenisvolle relaties hebben dan wanneer ze die niet hebben.
• De verwezenlijking van doelstellingen: het bereiken van doelen verhoogt absoluut het welzijn van mensen.

Positieve emoties, optimisme en lichamelijke gezondheid

Optimistische mensen gebruiken vaak strategieën met het doel problemen onmiddellijk op te lossen. Ze doen dit vooral wanneer ze het gevoel hebben dat ze de situatie onder controle hebben. Op dat moment denken ze dat ze in staat zijn de situatie te veranderen. Dus handelen ze en evalueren daarna. Pessimisten evalueren echter eerst. Als de verwachtingen hen dan overtuigen, handelen ze daarna. (Sanna L., 1996).

Positieve emoties zijn verbonden met de stijging in immunoglobuline A. Dit antilichaam beschouwt men als het eerste afweermechanisme tegen ziekten. Deze emoties hebben niet alleen onmiddellijke effecten, maar ook subjectieve. Bij mensen die zich gelukkig voelen, stelt men de volgende effecten vast:

• Ze vertonen minder lichamelijke symptomen dan mensen die zich verdrietig voelen. Verdrietige mensen voelen vaak meer ongemak.
• Ze beschouwen zichzelf minder kwetsbaar dan verdrietige mensen. Dat betekent dat ze het dus ook gemakkelijker hebben om hun gezondheid te behouden.
• Gelukkige mensen zien zichzelf meer in staat om over te gaan tot gedragingen die de gezondheid verbeteren. Ze hebben ook meer vertrouwen dat ze hun ziekte zullen verlichten.

Mechanismen die de relatie tussen optimisme en gezondheid verklaren

Er zijn drie mechanismen die het verband tussen optimisme en gezondheid kunnen verklaren:

• Het fysiologische mechanisme: Bij optimisten reageren het hart en de bloedvaten minder op stress. Ze bezitten ook een hogere immunologische lichamelijke toestand. Dat betekent dus dat ze een groter aantal biologische afweermechanismen hebben. Dit staat gelijk aan minder gezondheidsproblemen.
• Het emotionele mechanisme: De relatie tussen optimisme en gezondheid is niet rechtstreeks. Het treedt op via emotionele toestanden. Negativiteit is bovendien verbonden met een slechtere werking van de cardiovasculaire systemen en de immuunsystemen.
• Het gedragsmatige mechanisme: Optimisten vertonen meer gedragingen die de gezondheid bevorderen dan pessimisten. Hun gezond gedrag zorgt ervoor dat ze een betere gezondheid hebben. Deze mensen trainen, drinken met mate, volgen een evenwichtig dieet en vermijden wangedrag.

Doorslaggevende zelfrapportering

Vele studies zijn tot het besluit gekomen dat optimistische mensen op een meer bevredigende manier van ziekten herstellen dan pessimistische mensen. We geven je hier wat bewijs dat dit idee ondersteunt:

• Zwangerschap en geboorte: Optimistische vrouwen ervaren minder depressieve symptomen tijdens de zwangerschap en na de geboorte. Ze voelen zich ook minder angstig. Na een miskraam helpt dit hen op psychologisch vlak enorm.
• Chirurgische ingrepen: In een longitudinale studie (individuele metingen herhaald op een aantal achtereenvolgende tijdstippen) bij patiënten die deze ingreep ondergaan hadden, waren de resultaten eensluidend. Vóór hun ingreep vertoonden optimisten lagere niveaus van negatieve emoties, vijandigheid en depressie.
• Kanker: Hier onderzocht men de houding van vrouwen tijdens het proces waarbij ze de diagnose borstkanker kregen. Vrouwen die zich tijdens dit proces positief opstelden, vertoonden minder ongemak vóór en tijdens de tussenkomsten.
• Slachtoffers van HIV: Sommige onderzoeken tonen aan dat mensen met HIV die optimistisch zijn, minder negatieve emoties en zorgen vertonen die te maken hebben met de ontwikkeling van de ziekten.

We hebben in dit artikel optimisme besproken en zijn effecten. Nu is het aan jou om te beslissen of je een positieve houding wil bewaren en proberen jouw doelstellingen te bereiken. Eén ding is echter zeker: een positieve geestesgesteldheid verbetert onze gezondheid, ons humeur en ons algemeen welzijn.