De rampen die je je voorstelt, gebeuren misschien wel nooit

Mentale rampen zijn gewoon het resultaat van een fantasierijke geest. Mensen hebben de geweldige vaardigheid om te fantaseren, wat helpt bij aanpassing en ook andere voordelen heeft. Het leidt bijvoorbeeld tot de creatie van ingenieuze ideeën die veel problemen hebben opgelost, en tevens tot het creëren van uitvindingen, verhalen, kunstwerken enzovoort.

De geest is een ruimte waarin ideeën, gedachten en evaluaties zonder ophouden blijven ontstaan, of ze nu gaan over onszelf, andere mensen of werk in het algemeen. Soms komen deze ideeën overeen met de werkelijkheid, maar andere keren zijn ze verstoord. Het is alsof we een bril op hebben gezet met vervuilde of mistige glazen. Soms wordt de manier waarop we externe informatie interpreteren gevormd door onze overtuigingen, waarden, kennis en persoonlijke ervaringen.

Deze neiging tot fantaseren zit in ieder mens en het heeft bijna altijd schadelijke consequenties op emotioneel gebied en gedragsgebied.

Een hoofd vol rampen

Een veel voorkomend voorbeeld van deze vervormingen van de werkelijkheid blijkt uit angststoornissen. Mensen lijden aan anticiperende angst, omdat in hun gedachten er bewijs is van een mogelijke toekomstige bedreiging. Dus hun emoties worden verstoord en onderbreken hun stroom van gedachten – die ongecontroleerd beginnen te malen – en verlammen hun creativiteit.

Mensen die aan angststoornissen lijden, hebben geleerd dat de wereld gevaarlijk is en dat ze zich daarom zorgen moeten maken. Ze moeten goed opletten of de bedreigingen ontstaan, want ze kunnen leiden tot een ramp. Ze denken dat piekeren op magische wijze voorkomt dat er iets vreselijks gebeurt, alsof een gedachte ons los zou kunnen maken van werkelijke feiten.

Gedachten zijn niets meer dan ideeën, mentale beelden, woorden, interne dialoog. Ze zijn niet de werkelijkheid. Piekeren over iets dat zeker niet zal gebeuren is absurd en het kost veel energie.

Deze sombere manier van kijken naar de toekomst wordt catastroferen genoemd. Het is een cognitieve fout in de manier waarop je de wereld interpreteert. Op deze momenten geloven we meer in ideeën, angsten en onzekerheden dan in de informatie die we krijgen van onze zintuigen.

Magisch piekeren

Ik ben er zeker van dat je nu ergens mee bezig bent – dat zijn we allemaal min of meer. Maar misschien weet je hoe je het kunt beheersen, dus het zal niet leiden tot veel angst. Dit is een gezond soort zorgen maken, want het duwt je in de richting van het vinden van oplossingen voor een probleem en helpt je het op de meest logische manier onder ogen te zien.

Als je zorgen je beheersen, moet je je dwalende geest tegenhouden en hem gebieden om terug te gaan naar het heden, het enige dat eigenlijk echt is.

Als je overdreven piekert, heeft je perceptie de neiging om aardig te worden vervormd. Het is normaal; je gelooft dat er een dreigende catastrofe komt en je zal het niet overleven… hoe kun je niet zenuwachtig zijn? Maar in werkelijkheid is er niets dat opdoemt in de verte. Zoals we al eerder gezegd hebben: je moet stoppen met fantaseren en beseffen dat de catastrofes die je verwacht alleen in je hoofd bestaan. Ze zijn niet echt.

Je maakt je zo veel zorgen dat er iets vreselijks zal gebeuren en dan gebeurt het uiteindelijk niet, maar het ergste is dat je denkt dat het niet gebeurt omdat je je zorgen maakt. Op deze manier versterk je je piekergedrag, dus de volgende keer dat er een probleem of tegenslag zich voordoet, zal je het opnieuw doen. Zelfs als je er wakker van ligt, denk je dat het je veilig maakt! Piekeren is magisch, het redt ons van onze problemen!

Denk voordat je catastrofeert

Nee, piekeren is niet magisch en het zal niet helpen je problemen op te lossen. Dat is absurd. Denk er eens over na: hoe kan een gedachte een aards probleem oplossen? Je confronteert problemen door het ondernemen van actie. En je kunt sowieso niet ieder probleem dat ontstaat oplossen, want er zijn bepaalde factoren waar je gewoon geen controle over hebt.

Als je moe bent van het piekeren, zelfs als je denkt dat het zal helpen, zou het goed zijn om te beginnen met op een meer realistische manier te denken. Veeg je bril schoon en vul je hersenen met meer wetenschappelijke gedachten.

Laten we daar eens over nadenken… Je denkt dat er iets zeer waarschijnlijk met je zal gebeuren (je wordt ziek, je vliegtuig stort neer, je partner zal je verlaten enzovoort), maar je hebt niet voldoende bewijs om het te ondersteunen. Dus waarom denk je dat het waarschijnlijk zal gebeuren? Pak een pen en papier en probeer om de waarschijnlijkheid uit te rekenen van het daadwerkelijk gebeuren van waar je bang voor bent  en hierover een tijdje na te denken.

Als je uiteindelijk bewijs vindt en blijft denken dat het nog steeds zeer waarschijnlijk is, zou het ergste dat er in die situatie zou kunnen gebeuren niet zo ernstig zijn. Noteer een lijst van werkelijke rampen die zijn gebeurd in de wereld en denk dan na over de vraag of de jouwe zo ernstig is als je denkt. Zelfs als het slechtst mogelijke scenario gebeurt, kun je ermee omgaan.

Tenslotte moet je praktisch zijn. Let iedere dag op je zorgen, degene die waarschijnlijk niet zullen gebeuren en niet zeer ernstig zijn, en denk na over de vraag of je er controle over hebt of niet. Als je dat niet hebt, stop dan met het verspillen van je kostbare tijd. Als je dat wel hebt, bedenk dan oplossingen met behulp van je verbeelding.