Post-rationele cognitieve psychotherapie
Post-rationele cognitieve psychotherapie is een stroming binnen de psychologie die is afgeleid van de cognitieve therapie en het constructivisme. Het werd eind jaren negentig geïntroduceerd door de neuropsychiater Vittorio Guidano. Later hebben andere psychologen zijn ideeën verder ontwikkeld en uitgewerkt.
Het basisidee van de post-rationele cognitieve psychotherapie is dat ieder mens de werkelijkheid op een unieke en niet herhaalbare manier opbouwt. Binnen dit proces zijn taal en identiteit fundamenteel. In feite is het doel van de therapie om die constructie te vergemakkelijken.
Hoewel post-rationele cognitieve psychotherapie de vorm aanneemt van een klinische interventie, wordt het ook beschouwd als een theoretische school op zich (een compleet conceptueel kader).
Het postuleert dat we welzijn bereiken wanneer we erin slagen consistentie en continuïteit te geven aan onze persoonlijke geschiedenis. Dit uit zich in ons coherente en flexibele verhaal over wie we zijn en waar we naar toe gaan.
“ Persoonlijkheidsontwikkeling ontvouwt zich als een spiraalvormig proces van constructies en reconstructies die voortkomen uit het vermogen om zichzelf als subject en object te ervaren .”
-Vittorio Guidano-
Post-rationele cognitieve psychotherapie
Vittorio Guidano baseerde zijn theorie op het werk van Humberto Maturana en Francisco Varela. In feite ging hij uit van een cognitief-constructivistisch model. Het centrale idee hierbij is dat er geen eenduidige en gedefinieerde externe werkelijkheid bestaat. Het beweert dat wij ieder onze eigen identiteit zelf construeren en daarnaast zelf organiseren.
Daarom genereren wij kennis uit onze eigen interpretatie van de werkelijkheid. We doen dit door het verwerken van informatie uit de wereld, die beïnvloed wordt door onze subjectiviteit.
In tegenstelling tot het voorgaande type cognitivisme, spelen in de post-rationele cognitieve psychotherapie emoties een belangrijke rol. In feite zijn ze zelfs belangrijker dan cognitie.
Deze stroming vond haar eerste grondslagen in het boek, Cognitieve Processen en Emotionele Stoornissen, van Vittorio Guidano en Giovanni Liotti, gepubliceerd in 1983. Zij kreeg echter pas in 1999 een definitieve vorm.
Ervaringsniveaus
Post-rationele cognitieve psychotherapie stelt onder andere dat alle menselijke ervaring op twee niveaus plaatsvindt. Deze niveaus bestaan en handelen gelijktijdig. Het eerste komt overeen met onze ervaring met de wereld als zodanig. Het tweede betreft onze interpretatie of verklaring van die ervaring:
- Eerste niveau. Het komt overeen met onze onmiddellijke doorleefde ervaringen (Spaanse link). Het wordt gevormd door de gewaarwordingen, emoties en gedragingen die op natuurlijke wijze in ons opkomen wanneer we een bepaalde ervaring beleven. Het is een onbewust proces.
- Tweede niveau. Dit betreft de manier waarop wij onze directe ervaringen interpreteren. Het omvat ons begrip en de ordening van ideeën en emoties in het licht van de werkelijkheid die wij ervaren. Het is een bewust proces.
Bij de post-rationele cognitieve psychotherapie is het de taak van de therapeut om de relatie tussen de ervaring en ook de interpretatie daarvan aan de orde te stellen. Zo’n ervaring omvat de persoonlijke identiteit (het zelf).
Wanneer er geen continuïteit en samenhang is op dit terrein van het zelf, bijvoorbeeld wanneer er een scheur is tussen de twee niveaus, treden psychologische symptomen op. Bijvoorbeeld angst of depressie.
De therapie
Post-rationele cognitieve psychotherapie is van een collaboratief type. Met andere woorden, er moet aan beide kanten gewerkt worden. Het gebruikte basisinstrument is zelfobservatie.
De psychotherapeut herformuleert de emotionele problemen die de patiënt ervaart. Hij helpt hem dan zich bewust te worden van zijn symptomen, ze te verwerken en ze te integreren in het verhaal van zijn persoonlijke geschiedenis. Dit resulteert in een consistente vitale lezing.
Deze vorm van therapie is conversationeel en omvat een soort van gerichte dialoog. Beide partijen richten zich namelijk op de analyse van de zintuiglijke, emotionele, affectieve en gedragsmatige aspecten van de patiënt.
Post-rationele cognitieve psychotherapie maakt ook gebruik van de Moviola-techniek. De naam verwijst naar de eerste machine die de montage van films mogelijk maakte. In feite wordt in deze vorm van psychotherapie iets in dezelfde trant uitgevoerd met de patiënt. Het gaat om drie processen, namelijk:
- Panoramische kijk. Het verdeelt een ervaring in een opeenvolging van scènes. Het is alsof je een film frame per frame bekijkt. Het geeft vervolgens een overzicht van de situatie.
- Reductie. Het specificeert de zintuiglijke en emotionele details die aanwezig zijn in elk van de gedefinieerde scènes. Het is vergelijkbaar met het kijken door een vergrootglas naar elk fragment van de ervaring.
- Versterking. Zodra elke scène volledig gedetailleerd is, wordt de sequentie opnieuw opgebouwd. Op deze manier ziet de patiënt een ander panorama dan dat wat hij eerst zag. Ze vinden dan de rode draad.
Post-rationele cognitieve psychotherapie is dus een zeer interessante benadering. Hoewel het toepasbaar is op allerlei soorten symptomen, kan het uiterst effectief zijn bij de behandeling van emotionele problemen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Aguilar Prieto, A. G. (2014). Experiencia inmediata:¿ fundamento del encuentro hombre-mundo?. Intersticios, 19(41), 57-64.
- Guidano, V. (2000). Psicoterapia cognitiva postracionalista y ciclo de vida individual. Revista de psicoterapia, 11(41), 35-65.