Phallofobie of angst voor penissen: oorzaken en symptomen

Een aanzienlijk deel van de mensen met een fobie voor mannelijke geslachtsdelen heeft een traumatische ervaring gehad. Het is een klinische realiteit waar niet vaak over gesproken wordt, maar het is erg slopend.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 07 december, 2024

 Phallofobie is een specifieke vorm van fobie die wordt gekenmerkt door een irrationele angst voor of afwijzing van de penis. Het is een aandoening die op elke leeftijd voorkomt, bij zowel mannen als vrouwen. De lijder is vaak stil en beschaamd en ziet zijn of haar intieme en seksuele leven als beperkt.

Het is belangrijk om te begrijpen dat deze aandoening succesvol kan worden behandeld. Eye movement desensitisation and reprocessing therapy (EMDR) als de oorsprong traumatisch is, of cognitieve gedragstherapie (CGT) als we te maken hebben met sociale conditionering of onzekerheden, zijn de beste strategieën.

Als je je identificeert met deze realiteit, bieden we je meer informatie.

Wat is phallofobie en wat zijn de symptomen

De fobische ervaring die verband houdt met mannelijke genitaliën valt onder wat we kennen als erotofobie.

Het is een verontrustende en verlammende ervaring die iemand ervaart bij het zien van, denken aan of in contact komen met dit deel van de mannelijke anatomie. Hoewel het je misschien zal verbazen, hebbenfobieën die te maken hebben met het seksuele vlak een zeer breed spectrum.

Ze kunnen variëren van coïtusfobie of genofobie (angst voor geslachtsgemeenschap), hafefobie (angst om aan te raken of aangeraakt te worden) of gymnofobie (angst voor of afkeer van naaktheid). Het is de moeite waard om te onthouden dat, zoals wordt aangegeven in een artikel dat is gepubliceerd in The Lancet (Engelse link), specifieke fobieën veel voorkomen bij volwassenen.

En hoewel we de gegevens over de incidentie van phallofobie niet kennen, gaan we ervan uit dat het niet ongewoon is.

Hoe uit het zich?

De symptomen die geassocieerd worden met phallofobie variëren van persoon tot persoon. Er zijn echter altijd gemeenschappelijke assen, omdat dit type pathologie tot de groep van angststoornissen behoort. Dit verklaart waarom het kernsymptoom altijd het vermijden van de fobische stimulus is (in dit geval de penis). Laten we eens kijken naar wat meer kenmerken:

• Lichamelijke symptomen. Bij het denken aan of blootgesteld worden aan het seksuele lid van de man, worden tachycardie, verstikkend gevoel, buikpijn, duizeligheid, trillen, misselijkheid, spierspanning, enz. ervaren.
• Emotionele symptomen. Extreme angst treedt op bij het denken aan mannelijke genitaliën, het zien ervan of in seksueel affectieve situaties waarbij er contact met een penis kan zijn. Over het algemeen is de persoon zich ervan bewust dat deze angst irrationeel is, maar voelt zich overweldigd door de angst en verlammende afkeer.
• Cognitieve symptomen. Het is gebruikelijk om zich afschuwelijke of ongecontroleerde scenario’s voor te stellen bij blootstelling aan het mannelijk lid. Bovendien houdt de geest bij het beginnen van een relatie niet op met obsederen en denken dat hij op een gegeven moment in contact zal komen met dit orgaan. Alleen al het visualiseren van dit beeld versterkt de angst en irrationele ideeën.
• Ontsnappingsgedrag. De patiënt legt meestal uit dat een belangrijk deel van zijn gedrag gebaseerd is op het vermijden van elke situatie waarin beelden van mannelijke genitaliën kunnen verschijnen, zoals films, video’s met seksuele inhoud, enz. Ook vlucht hij vaak voor momenten van intimiteit met een partner en heeft hij zelfs zin om weg te rennen als hij in de buurt van een man is.

Oorsprong van phallofobie

Het mechanisme dat fobieën zoals angst voor penissen veroorzaakt, wordt niet precies begrepen. De mogelijkheid van een traumatische inprenting wordt bijna altijd geopperd. Een artikel in Learning & Memory (Engelse link) vertelt ons ook over deze niet-experientiële neurobiologische mechanismen die niet geassocieerd worden met leren. Laten we eens kijken naar de mogelijke geassocieerde oorzaken.

Sociale conditionering

De manier waarop seksualiteit wordt behandeld in de cultuur, religies of binnen een gezin conditioneert ons. Als iemand bijvoorbeeld opgroeit in een omgeving waar op een negatieve manier over seksualiteit wordt gesproken, als iets beschamends, vies of immoreels, kan hij gevoelens van afwijzing ontwikkelen.

Op dezelfde manier kan er een irrationele angst ontstaan voor seksualiteit en, in het verlengde daarvan, voor mannelijke genitaliën.

Traumatische ervaringen

Een van de veelvoorkomende oorzaken van phallofobie is een traumatische ervaring die te maken heeft met seksualiteit. Dit kan misbruik, aanranding, intimidatie of vernederende incidenten met naaktheid of intiem contact zijn.

Deze ervaringen kunnen een blijvende emotionele indruk achterlaten, tot het punt dat ze een extreme angstreactie uitlokken bij confrontatie met geassocieerde stimuli.

Verkeerde seksuele voorlichting

Een gebrek aan adequate seksuele voorlichting kan leiden tot de ontwikkeling van verwrongen percepties of irrationele angsten over het lichaam en seksualiteit.

Als een kind dus opgroeit met verkeerde, vooringenomen en alarmerende ideeën over penissen, is de kans groter dat hij of zij de angst voor penissen in zijn of haar psychologische universum integreert.

Gegeneraliseerde angst

Mensen met angststoornissen of die al andere fobieën hebben, lopen meer kans om de fobie in kwestie te ontwikkelen.

In dit geval kan de angst voor penissen zelf deel uitmaken van een breder angstpatroon of comorbide zijn met andere psychologische aandoeningen.  Daarbij worden bepaalde stimuli specifieke triggers voor irrationele angst.

Genetische factoren

Genetica maakt ons niet 100% vatbaar voor deze specifieke fobie, maar er is wel een risico. Als iemand in je familie lijdt of heeft geleden aan angststoornissen en fobieën, is het risico om te lijden aan dit type psychische aandoening verhoogd.

Nog meer als je te maken hebt met een ongunstige of traumatische ervaring, in welk geval deze aanleg nog groter is.

Wanneer moet ik gespecialiseerde hulp vragen?

De hulp van een gespecialiseerde professional vragen is een essentiële stap als deze angst je kwaliteit van leven in de weg staat. Het is waar dat deze ervaring je in verlegenheid kan brengen. Het is echter essentieel om op de signalen te letten om je bewust te worden van waar het normale ophoudt en het pathologische begint. Let op de volgende waarschuwingen:

• Impact op sociale relaties. Als je angst voor mannelijke genitaliën je sociale of romantische relaties beïnvloedt, is dit een duidelijk teken dat je hulp nodig hebt.
• Verlangen om deze angst te overwinnen. Als je het gevoel hebt dat je deze fobie wilt overwinnen, maar niet weet waar je moet beginnen of als je het op eigen houtje hebt geprobeerd te beheersen zonder succes, kan een therapeut je begeleiden en effectieve hulpmiddelen bieden.
• Geen seksleven. Penisfobie kan schadelijk zijn voor je seksleven en je emotionele welzijn. Laat deze angst er niet toe leiden dat je geen gezonde, plezierige seksuele relaties hebt of geen gelukkige, liefdevolle relaties kunt opbouwen.
• Aanhoudende en extreme vermijding. Als je merkt dat je je routine verandert of activiteiten, plaatsen of mensen vermijdt uit angst om situaties tegen te komen die gerelateerd zijn aan deze fobische prikkel, kun je een therapeutisch proces overwegen.
• Verslechtering van je psychologische evenwicht. Als de angst voor mannelijke genitaliën je in een sociaal isolement brengt, gegeneraliseerde angst, gevoelens van waardeloosheid, hopeloosheid en aanhoudend verdriet, aarzel dan niet en ga praten met een psycholoog.

Hoe overwin je phallofobie?

Als dit je aanspreekt, vraag je je nu misschien af wat je eraan kunt doen. Het eerste wat je moet doen is het taboe doorbreken en niet bang zijn om met een therapeut te praten. We benadrukken nogmaals dat seksuele fobieën veel voorkomen en dat er effectieve behandelingen voor zijn. We leggen ze aan je uit:

• EMDR-therapie. Dit behandelt fobieën waarvan de oorsprong een trauma is. In dit specifieke geval worden lang gekoesterde negatieve overtuigingen die de neiging hebben om de fobie in stand te houden, aangepakt en veranderd. Vergeleken met benaderingen die maanden of jaren duren, levert dit sneller resultaat op.
• Cognitieve gedragstherapie. Deze aanpak is effectief bij fobieën (Engelse link) in het algemeen. Door cognitieve herstructurering worden vervormde overtuigingen over penissen uitgedaagd en veranderd. En het biedt geleidelijke en gecontroleerde blootstelling aan het fobische object (door middel van beelden, virtuele realiteit of erover praten). Daarbij biedt de therapeut emotionele regulatietechnieken aan die de angst verminderen.
• Psycho-educatie. Als de oorsprong van de fobie cultureel, religieus of educatief is, is psycho-educatie op seksueel gebied essentieel. Nauwkeurige en onbevooroordeelde informatie over het menselijk lichaam en seksualiteit stelt de man of vrouw in staat om verkeerde overtuigingen of ongegronde angsten te elimineren. Educatieve workshops, praten met andere mensen over angsten en mislukte ervaringen, dynamiek en spelletjes, enz. werken goed.

Angst overwinnen voor een volwaardig leven

Het komt vaak voor dat veel patiënten naar de kliniek komen met fobieën op seksueel gebied waarvan ze niet weten hoe ze die moeten verklaren. Over het algemeen gaan ze ervan uit dat er iets mis met hen is. Iets disfunctioneels dat uiteindelijk hun gevoel van eigenwaarde en zelfbeeld op een intense manier aantast.

De waarheid is dat veel van deze erotofobische angsten, zoals phallofobie, het gevolg zijn van seksueel misbruik in het verleden. Er is niets disfunctioneels, negatiefs of verkeerds aan de hand met degenen die deze klinische realiteiten ervaren.

Vaak zijn het afdrukken van ongenezen wonden die leiden tot angststoornissen, zoals fobieën. Dat geldt ook voor phallofobie. Maar er zijn behandelingen, zeer valide en effectieve strategieën waarmee je je welzijn en een voller leven kunt hervinden. Aarzel niet om hulp te vragen.