Opvoedingsstrategieën om angst bij kinderen te voorkomen

Vader of moeder zijn is helemaal geen makkelijke opgave. Er bestaat geen handboek dat ons precies kan vertellen hoe we gelukkige kinderen kunnen opvoeden die op een dag rijpe volwassenen zullen worden, in staat om hun eigen dromen waar te maken, wat deze dromen ook zijn.

Je zou kunnen zeggen dat angst bij zelfs de kleinsten onder ons het grootste probleem is waar ouders tegenwoordig mee om moeten kunnen gaan. Zenuwachtig gedrag, slaapproblemen en irrationele angsten… wat is de oorzaak van al deze problemen?

Vader of moeder zijn is een avontuur waar we elke dag iets van kunnen leren en dat niet alleen liefde vereist, maar ook veel moed en een hoop emotionele voorzieningen. Angst bij kinderen is een uitdaging die we aankunnen door enkele opvoedingstechnieken die we nu toepassen te ‘heroriënteren’.

Als je het gevoel hebt dat een van je kinderen angstig gedrag vertoont, dan is het allereerst belangrijk om te proberen om je kind niet te corrigeren door middel van straf of negatieve woorden. Dit is namelijk helemaal niet behulpzaam en zal de spanning bij je kind alleen maar groter maken.

Wat je bovenal moet onthouden, is dat het er niet om gaat de beste moeder of vader ter wereld te zijn. Het gaat er eerder om dat je er gewoon altijd bent voor je kind. Het gaat erom dat je een voorbeeld bent, een rolmodel waar je kinderen steun en onvoorwaardelijke liefde bij kunnen vinden.

In dit artikel kun je leren hoe je om kunt gaan met angst bij kinderen.

Angst bij kinderen: waar komt het vandaan?

Het is heel goed mogelijk dat je meerdere keren hebt gehoord dat ‘angstige kinderen een weerspiegeling zijn van ouders die last hebben van angst’. De redenen waarom onze kinderen last kunnen hebben van angst kunnen echter veel verder gaan dan dat.

Angst is een reactie op een reeks van gebeurtenissen die als bedreigend ervaren worden. Angst in het algemeen kan een hoop verschillende angsten opwekken en ervoor zorgen dat iemand niet meer in staat is alledaagse problemen zelf op te lossen. Wanneer een kind gedurende zijn jeugd last heeft van angst, kan dit de emotionele ontwikkeling van het kind bemoeilijken.

We weten zeker dat je weet over wat voor soort emoties we het in dit geval hebben. Je zou kunnen zeggen dat we allemaal wel weten wat angst is. We ervaren het zelf vaak op ons werk, in onze relaties… Maar waarom hebben kinderen er soms last van?

• Volgens een studie die gepubliceerd werd in The American Journal of Psychiatry hebben kinderen wiens ouders tekenen vertonen van angstig gedrag grotere kans om hetzelfde probleem te ontwikkelen.
• Kinderen kunnen op een bepaald moment gedurende hun jeugd een bepaald soort angst ontwikkelen. De angst om alleen te zijn, om verlaten te worden… Deze angst kan zo ernstig worden, dat elke vorm van scheiding, al is het slechts wanneer je je kind afzet op school, enorm veel stress bij hen kan opwekken. We moeten begrijpen waar deze angsten vandaan komen.
• Soms maken kinderen iets mee dat ze niet goed kunnen begrijpen of dat ze niet goed verwerken. Het verlies van een grootouder bijvoorbeeld kan bepaalde irrationele gedachten opwekken die uiteindelijk over kunnen gaan in een angststoornis.

Het emotionele, individuele universum van een kind is niet alleen zeer complex, maar minstens ook net zo gevoelig. Als ouder kunnen we helaas niet in al deze dimensies treden; we kunnen hun leven niet zo makkelijk voor ze maken als we graag zouden willen.

Daarom is het vooral belangrijk om aandachtig te zijn, goed op ze te letten, ze te knuffelen, voor ze te zorgen, met ze te praten en naar ze te luisteren. Angst bij kinderen is een symptoom van iets dat we moeten begrijpen en dat we aan moeten pakken.

Hoe je angst bij kinderen kunt voorkomen en behandelen

Als het gaat om het voorkomen en behandelen van angst bij kinderen kunnen enkele gepaste strategieën en opvoedingstechnieken op basis van emotionele intelligentie zeer behulpzaam zijn.

Het is belangrijk om als ouders zeer bewust van onszelf te zijn bij het opvoeden van onze kinderen. Je woorden zijn opvoedend; je gebaren, reacties en zelfs de toon waarop je praat zijn middelen die kinderen integreren, verwerken en voelen. Probeer nuchter en consistent te handelen; gelukkige mensen vormen betekent ook dat je hun emoties moet opvoeden.

Volgens de studie die we hiervoor ook al noemen uit The American Journal of Psychiatry, geleid door psychiater Golda Ginsburg,  is het om te veroorzaken dat kinderen angststoornissen ontwikkelen soms al genoeg wanneer slechts een van de ouders zelf angstig gedrag vertoont in het bijzijn van zijn kinderen, met name als het gaat om kinderen tussen de zes en dertien jaar oud.

Bovendien legt Ginsburg uit dat er niet slechts één oorzaak bestaat voor deze problemen. In werkelijkheid is het een combinatie van aan de ene kant genetica en aan de andere kant veel verschillende factoren uit de omgeving.

Als wijzelf of onze partner last heeft van een angststoornis, dan zou het natuurlijk het beste zijn om dit probleem te behandelen en onszelf ervan bewust te worden, zodat we onze opvoedingstechnieken niet op dit gedrag baseren. Gedrag dat soms tevoorschijn kan komen zonder dat we het realiseren.

Laten we dan nu eens kijken welke strategieën geschikt zijn om angst bij onze kleintjes te voorkomen en behandelen:

1. Kinderen moeten hun angsten onder ogen komen

Misschien ben je bang dat je kinderen iets zal overkomen. Overbescherming kan enorm veel angst veroorzaken bij een kind, of dit nu onze bedoeling is of niet. We moeten onze kinderen de kans geven hun angsten onder ogen te komen.

De angst om voor het eerst naar school te gaan wanneer ze nog helemaal niemand kennen, de angst dat ze geen goede aanwinst zullen zijn voor hun voetbalteam, de angst om vragen te stellen tijdens de les, de angst die ze voelen wanneer ze op schoolreis gaan en jou twee dagen niet zullen zien…

We moeten onze kinderen de kans geven hun eigen technieken te ontwikkelen om met dit soort angsten en situaties om te gaan. Wanneer ze dit doen en hun angsten oplossen, zullen ze enorm trots op zichzelf zijn.

2. Maak gebruik van positieve boodschappen

Feliciteer je kinderen elke keer dat ze iets goed doen en, nog belangrijker, probeer ze geen straf te geven of kritiek op ze te leveren wanneer ze iets fout doen.

Straf, je stem verheffen of het gebruik van minachtende woorden als ‘je bent ook zo onhandig’ kunnen ervoor zorgen dat kinderen een hoog niveau van angst ontwikkelen. Negatieve boodschappen kunnen ontwijkend gedrag opwekken. Het beste is dus om je kinderen te motiveren, aan te moedigen en steunen.

3. Begrijp wat belangrijk is voor je kind

Soms wuiven we hetgeen belangrijk is voor onze kinderen zonder pardon weg. We zijn amper in staat in te zien hoeveel deze dingen eigenlijk voor onze kinderen betekenen, omdat we er niet genoeg tijd voor hebben.

Als je kind er waarde aanhecht wanneer jij zegt dat zijn tekening mooi is, dat hij een goed cijfer heeft gehaald op school of als het voor hem belangrijk is dat jij weet welk dier hij het leukst vindt, geef hem dan altijd de aandacht die hij verdient, probeer altijd naar hem te luisteren. Wanneer onze kinderen het gevoel hebben dat wij hen niet waarderen, creëert dit een hoop onzekerheid bij hen en ‘niet weten’ creëert weer een hoop angst.

4. Praat over de dingen waar ze bang voor zijn

Kom erachter waar je kinderen bang voor zijn, hoe onbelangrijk deze dingen ook kunnen zijn. Zijn ze bang in het donker? Willen ze liever niet alleen naar school? Zijn ze bang om een onvoldoende te halen op school?

Probeer openlijk met je kinderen te praten over al hun angsten en doe dit op een begripvolle en attente manier. Biedt vervolgens een positieve oplossing vol aanmoediging, waarbij je je kind eraan herinnert dat hij alles kan en dat hij altijd kan rekenen op jouw steun.

Herinner je kinderen eraan dat de beste strijders niet de strijders zijn die altijd slagen, maar juist de strijders die in staat zijn om hun angsten te overwinnen en door middel van deze dagelijkse overwinningen te groeien.

–Afbeelding met dank aan Jimmy Yoon, Claudia Tremblay–