Ook jij hebt recht op een grijze dag

Als de menselijke wezens die we zijn, hebben we soms het recht om ons verdrietig of niet honderd procent te voelen, om niet continu met een grijns op ons gezicht rond te lopen. Kortom: om een grijze, wat mindere dag te hebben. Een hoop zelfhulpgoeroe’s en -boeken prenten ons helaas een volledig tegengestelde boodschap in het hoofd: ‘Wees gelukkig, wees positief’, en door zulke absolute, van autoriteiten afkomstige psychologische ‘geboden’ gaan we ons vaak eigenlijk alleen maar slechter voelen.

Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd… Dat spreekwoord ken je vast wel. Zelf denk ik dat geen dag ooit verloren is, ongeacht waar we op emotioneel vlak mee geconfronteerd worden. Of je nou lacht, huilt, zingt of springt – het maakt zonder uitzondering deel uit van onze menselijke natuur. Iedere ervaring, goed of slecht, herbergt in potentie een wijze les en biedt ons de mogelijkheid tot persoonlijke groei.

Zelfs wanneer we koorts hebben, is er allerminst sprake van een vruchteloze of verspilde dag. Dankzij de verhoogde temperatuur overwint ons lichaam virussen en geneest het zichzelf. Dankzij koorts, kortom, heeft onze soort kunnen overleven.

Gevoelens, positief of negatief, functioneren volgens hetzelfde principe en verschaffen ons vitale informatie over onszelf en onze omgeving. Zij vertellen ons wat we op dit moment moeten doen om emotioneel gezond en in evenwicht te blijven.

Gun jezelf een grijze dag

Vanuit de psychologie weten we dat iemand hulp nodig heeft wanneer zijn of haar negatieve, emotionele reacties (inclusief bipolaire of manische uitbarstingen, zoals euforie) te intens, te langdurig en te frequent zijn.

Als we op een dag verdrietig wakker worden omdat ons iets vervelends is overkomen, mogen we dat gewoon laten gebeuren. Dat verdriet is heel normaal, gezond zelfs, heeft een oorzaak en motiveert ons om oplossingen voor onze problemen te bedenken. Zonder pijn geen ware verandering.

Het is echter een heel ander verhaal als bepaalde negatieve emoties onze dagen zodanig beginnen te domineren en overschaduwen, dat we geen normaal leven meer kunnen leiden. Bijvoorbeeld als we chronisch aan het huilen zijn, ons onaflatend slecht voelen over onszelf en maar niet kunnen stoppen met malen. Als dat het geval is, en we ten prooi zijn gevallen aan depressie, dienen we professionele hulp in te roepen.

De sleutel is om het grotere geheel nauwlettend in de gaten te houden, ook als we dreigen af te glijden in een beklemmende, neerwaarste spiraal. Bekritiseer jezelf daarom niet voor een droefgestemde of rusteloze dag hier en daar. Dat overkomt bijna iedereen wel.

Veel mensen zijn continu op zoek naar volkomenheid en volmaaktheid. Dit dwangmatige perfectionisme infecteert ons doen en laten, kidnapt ons gevoel van eigenwaarde en saboteert onze emoties. Levensgeluk is dan niet langer een opwindende, onschuldige ontdekkingsreis, maar een harde vereiste.

Zulke extreem hoge en onrealistische verwachtingspatronen en projecties helpen ons niet om betere mensen te worden of ons beter te voelen. Integendeel, het stapelt onbehagen op onbehagen, werkt ontkenning en onderdrukking in de hand, en verlengt zo onze lijdensweg.

Beroep je op je onbetwistbare gevoelsrecht

Velen van ons is geleerd zich aan te passen aan anderen en hun wensen en zich vooral niet te nadrukkelijk te profileren. Daardoor voelen we ons vaak gedwongen om ‘ja’ te zeggen wanneer we in feite ‘nee’ bedoelen, om geforceerd te glimlachen wanneer we eigenlijk willen huilen en om afspraken puur uit plichtsbesef na te komen terwijl we daar in wezen geen zin in hebben.

Die geïnternaliseerde emotionele druk resulteert erin dat we onze eigen, authentieke gevoelens onvoldoende respecteren. Wellicht omdat nergens expliciet geschreven staat dat wij – op dit en enig moment – het recht hebben om te voelen wat we voelen en daar de tijd voor te nemen.

Daarom moeten we leren gezonde grenzen te stellen en soms ons verlichte eigenbelang voorrang te geven boven andermans plannen en prioriteiten. Ook wij hebben recht op een grijze dag: 24 uur op halve kracht of iets meer op onszelf gericht, is verre van het einde van de wereld. Die kan soms best even zonder ons.

Absoluut niemand is uitgezonderd van slechte dagen. Soms gedragen we ons irrationeel, hebben we last van absurde angsten of janken we zonder te weten waarom. Zelfs de meest redelijke, weldoordachte persoon blijft maar een mens en krijgt dus te maken met woede, somberheid, radeloosheid en van tijd tot tijd een grijze dag.

Laten we het hele spectrum van onze menselijke natuur, inclusief onze emoties, koesteren: kunnen huilen van geluk of van verdriet; kippevel bij het horen van ons favoriete nummer; tranen die uit onze ogen springen wanneer we eindelijk weer omhelsd worden door onze geliefde…

Probeer vandaag je diepste gevoelens te verwelkomen, wees lief voor en geduldig met jezelf, wat de kleur van je huidige humeur ook is of moge zijn.

Geef niet toe aan de verleiding van het emotionele perfectionisme, aan de illusie van permanent glimlachen en eeuwigdurende vreugdedansjes. Luister onbevangen naar wat je lichaam, hart en geest je op dit moment ingeven, waar zij van binnenuit behoefte aan hebben.

En onthoud: een grijze dag is niet abnormaal, noch uit den boze. Gèèn grijze dag beleven zo nu en dan, zou nog veel gekker zijn. Mocht je daarentegen louter grijze dagen verduren, zoek dan hulp. Zoals een Griekse filosoof ooit al eens zei: de deugd ligt in het midden.