Ons gekwetste innerlijke kind

Je hebt ongetwijfeld wel eens gehoord van het idee dat ergens – diep in ieders emotionele hart –  nog altijd ons innerlijke kind verscholen zit. En we weten ook dat, omwille van ons eigen geluk als volwassenene, we die jongere versie van onszelf in leven moeten houden, door hem of haar van binnen liefde te geven. Alsof we onze eigen ouder waren; wat in zekere zin ook zo is! Helaas vergeten de meeste mensen voldoende aandacht en begrip te schenken aan dat nog steeds springlevende kind-aspect van hun identiteit en psychologische functioneren.

Wat is er vroeger, of wellicht juist recentelijk, gebeurd waardoor je innerlijk kind zich zo gekwetst voelt? Was er een bepaald punt – een trauma, een tragisch voorval, een depressie, of wat dan ook – dat ons, zogezegd, voor het leven heeft getekend? En nog veel belangrijker: is het mogelijk om zulke oude of nooit geheelde wonden voorgoed te genezen, zonder etterende littekens?

Het schrijnende sleutelmoment uit onze kindertijd

Wat voor soort incident of drama uit ons verre en vroegste verleden kan ons later, als volgroeide mannen en vrouwen, nog immer negatief beïnvloeden? Er bestaan een boel theoriëen die deze situatie trachten te verklaren. Wij focussen in dit artikel op een interpretatiemodel waarin het zogeheten ‘formatieve voorval’ centraal staat.

Het gaat hierbij om een ingrijpende gebeurtenis die diepe sporen heeft achtergelaten in ons hart en in onze geest, en aldus aan de basis staat van onze specifieke persoonlijkheid of karakterstructuren. De korte ontstaansgeschiedenis luidt als volgt: vanaf onze geboorte vormt onze ervaring een zogeheten ‘comfortabel continuüm’, waarin we volledig in onze primaire behoeften (eten, drinken, affectie, warmte etc.) voorzien worden. Op een onverhoopte dag echter overkomt ons iets vreselijks, of op zijn minst beleven en verwerken wij het als dermate onheilspellend dat het voorheen zo betrouwbare ‘comfortabele continuüm’ genadeloos uiteenspat, en – net als bij een roze bel – niet meer te repareren valt.

In de meeste gevallen is de boosdoener een zeer onaangename of zelfs overweldige emotie, zoals angst voor de dood, voor eenzaamheid, voor ziekte of om te verongelukken. Maar de objectieve oorzaak kan van buitenaf bekeken ook bijzonder klein en triviaal lijken, bijvoorbeeld iemands houding, een verkeerd gevallen woord of een schijnbaar banale beslissing.

Welke psychologische wonden draagt jouw innerlijk kind met zich mee?

Een afzijdige en afwezige vader, een pathologisch perfectionistische moeder, een autoritaire opa, een gebroken gezin? Het innerlijk kind blijft lang lijden onder de dingen, relaties en omstandigheden die zijn infantiele onschuld en zorgeloosheid hebben gedesillusioneerd. Deze onwillekeurig in het brein gegroefde ‘kortsluitingsepisodes’ uit het verleden keren in ons volwassen leven terug als destructieve of dwangmatige gewoonten en gedragspatronen.

Ten bate van onze algemene emotionele gezondheid is het absoluut noodzakelijk om ons innerlijk kind zijn halstarrige trauma’s en zelfondermijnende fixaties te helpen begrijpen en vervolgens los te laten, of zoals in de volksmond ook wel wordt gezegd: een plek te leren geven. Dáárin ligt onze toewijding en verantwoordelijkheid. Een oppervlakkige pleister plakken waar eigenlijk een operatie vereist is (oftewel: ontkenning), of serieuze symptomen stelselmatig bagatelliseren, biedt – toen niet, nu niet, nooit niet – geen soelaas.

Hoe breng ik mijn innerlijke kind weer tot bloei?

Om te beginnen, is het van groot belang dat we beseffen: ik heb hier te maken met een gekwetst kind, wiens vriendschap ik vanuit mijn hart verwelkom, zodat we elkaar weer onvoorwaardelijk kunnen vertrouwen.

Een film waarin dit delicate proces treffend tot uitdrukking komt is Jack, met Robin Williams, die een kind speelt dat vier keer zo snel veroudert dan normaal. Op een gegegen ogenblik, in een ontroerende scène, verstopt Jack zich op het speelplein van zijn school. Jennifer Lopez, die acte de présence geeft als lerares, probeert hem uit zijn schuilplaats te lokken, met behulp van zijn favoriete rode snoepjes. Dat klinkt misschien simpel, maar het is dé manier haar te laten vertrouwen, zodat hij letterlijk en figuurlijk uit zijn schulp kruipt en durft te delen wat hem zo droevig maakt.

Ook wij moeten ons gekwetste innerlijk kind op een vergelijkbare manier steunen, met eindeloos geduld en genegenheid. Om zijn of haar vertrouwen terug te winnen en te verstevigen, moeten we subtiel leren luisteren naar wat hij of zij het hardst nodig heeft. Zonder ooit te vervallen in verwijten, agressie of dreigementen; zelfs als het ons verstand onverwachts tot wanhoop drijft. Want dat maakt de wonder alleen maar groter en dieper.

Als het kind in je gekrenkt is door een gebrek aan ouderlijke affectie, behandel hem of haar dan met zo veel mogelijk tederheid en liefde. Als het probleem verwaarlozing was, bewijs dan dat hij of zij voor jou prioriteit nummer één is en wees meer dan gul met je tijd en aandacht. Heel geleidelijk zal deze dreumes uit zijn veilig geachte holletje tevoorschijn komen en je gaan vertrouwen. Grijp die kans met beide handen aan!

Spreek je innerlijke kind moed in en bewaar je kalmte. Laat blijken dat je meeleeft met zijn of haar leed. Toon compassie en bied hulp. Vraag hem of haar: ‘Hoe gaat het met je?’ en ‘Hoe kan ik je gelukkig maken?’. Neem echt de moeite; jullie zullen daar allebei de vruchten van plukken.

De crux is om hem of haar definitief te integreren in je leven. Pas dan zul je onbekommerd kunnen genieten van je volwassen verdiensten, ondanks en soms zelfs dánkzij alle moeilijkheden die je te verduren hebt gehad. Geef je innerlijke kind een stem, zowel qua gevoel alsook in concrete beslissingen. Gun hem of haar alle plezier en schep daar – voilà – je eigen genoegen in.