Oefeningen om aan emotionele afhankelijkheid te werken

Mensen met emotionele afhankelijkheid ervaren in hun dagelijks leven een voortdurende angst om in de steek gelaten te worden. We stellen vijf oefeningen voor om de ketens van dit soort koppeling te doorbreken.

Emotionele afhankelijkheid gaat gepaard met een reeks kettingreacties. Het belangrijkste kenmerk is de strijd om zich emotioneel dicht bij een ander te voelen uit angst voor verlating. In feite kunnen de pogingen om dicht bij de ander te zijn, het ongemak vermijdend dat veroorzaakt wordt door de niet-reciprociteit van gevoelens, de belangrijkste bron van lijden zijn.

Symptomen veroorzaakt door emotionele afhankelijkheid variëren van obsessieve reacties tot depressieve symptomen. Als gevolg daarvan vernauwt de lijder zijn aandacht om zijn inspanningen om dicht bij de ander te zijn te vergroten, waardoor hij zijn aandacht verliest voor andere gebieden die belangrijk zijn in zijn leven.

Emotionele afhankelijkheid

Emotionele afhankelijkheid is een extreme en affectieve behoefte die een persoon voelt ten opzichte van zijn partner. De kenmerken ervan kunnen samengevat worden in een zekere onderdanigheid tegenover de geliefde, obsessieve gedachten, en een grote angst om door hem of haar verlaten te worden.

Bij emotionele afhankelijkheid wordt de partner vaak geïdealiseerd. Dat gezegd hebbende, neemt de angst die de lijder ervaart voor verlating of afwijzing door zijn partner af als hij een ander vindt in wie hij zijn emotionele behoefte kan deponeren.

Hier zijn de meest voorkomende kenmerken van emotioneel afhankelijke mensen (Spaanse link):

• Ze hebben de neiging bang te zijn voor verandering en het onbekende.
• Ze zoeken partners vanaf de vroege adolescentie.
• De eigenschappen van hun partners hebben de neiging een patroon te volgen. In feite zijn partners meestal autoritairder dan zijzelf.
• Ze missen sociale vaardigheden.
• Ze verlangen exclusiviteit in hun relatie.
• Ook geven ze hun partner voorrang boven iets of iemand anders.
• Ze nemen de overtuigingen van hun partner over.
• Zij wenden zich tot andere mensen om hun zelf vertrouwen en eigenwaarde op te bouwen.
• Ze zijn bang voor eenzaamheid.

Onzekere gehechtheid en emotionele afhankelijkheid

John Bowlby was een van de pioniers in de studie van gehechtheidsfiguren in de kindertijd (1980). Voor deze auteur bestond gehechtheid uit de emotionele band tussen het kind en zijn ouders als voertuig van veiligheid en juiste emotionele ontwikkeling.

Bovendien bestudeerde Bowlby de verlatingsangst die sommige kinderen vertoonden na het terugtrekken van hun gehechtheidsfiguren. Volgens zijn waarnemingen vertoonden kinderen die een onzekere hechtingsstijl vertoonden reacties van angst en huilen als hun ouders de kamer verlieten.

Hij concludeerde dat de interacties met de eerste hechtingsfiguren het systeem van affectieve behoeften in de volwassenheid organiseren. Met andere woorden, als ze volwassen worden, vertoont de persoon de interacties die ze in hun kindertijd leerden en versterkt werden.

Vroege ervaringen dicteren echter niet definitief de manier waarop emotionele afhankelijkheid ontwikkeld wordt. In feite zijn de ervaringen van het individu in de volwassenheid een andere factor waarmee rekening gehouden moet worden.

Oefeningen om aan emotionele afhankelijkheid te werken

De oefeningen die we hieronder uitwerken doen niets af aan het belang van een bezoek aan een specialist. Een uitputtend onderzoek van de individuele geschiedenis van elke lijder is immers altijd essentieel. Op die manier kan de juiste behandeling worden voorgeschreven. Hier zijn enkele oefeningen die kunnen helpen als je het gevoel hebt dat je aan emotionele afhankelijkheid lijdt.

1. Emotionele biografie

Heb je ooit stilgestaan bij alle emoties die je in de loop der jaren ervaren hebt en onder welke omstandigheden? Een dagboek bijhouden helpt je na te denken over vroegere relaties en kan je helpen inzien hoe je je verleden overwonnen hebt.

Zo kan het je bijvoorbeeld helpen in te zien hoe snel je een nieuwe relatie hebt opgebouwd na een recente breuk. Daarnaast kun je misschien ook nagaan hoeveel andere keren je een relatie gebruikt hebt om onaangename gevoelens te vermijden.

2. Wie ben je?

Als je geen partner hebt, wie ben je dan? Soms slepen lange relaties zich eindeloos voort en vergeet je wie je ooit was, wie je nu bent, en wat je onderweg geleerd hebt.

Als dit het geval is, kunnen de voorkeuren van je partner je zo beïnvloed hebben dat je je eigen voorkeuren vergeten bent. Bijvoorbeeld wat je graag doet, wat je leuk vindt en niet leuk vindt, wat je bereid bent te tolereren, waar je grenzen liggen enz.

3. Symbolische wandelingen

Er zijn talloze activiteiten die je alleen kunt doen, waarvan wandelen er een is. Een wandeling maken kan je de gelegenheid geven tot bezinning. We stellen de volgende oefening voor:

• Zoek voor de wandeling stenen van verschillend gewicht.
• Schrijf op de zwaarste stenen, met een permanente marker, de namen van degenen aan wie je de meeste tijd besteedt. Schrijf op de lichtere stenen de namen van mensen aan wie je minder tijd besteedt. Stop die stenen in je zak, en ga een eindje wandelen.

Was het moeilijk voor je om met de zwaarste stenen te lopen? Wat had je zin om ermee te doen terwijl je liep?

4. Zelfzorg

Een van de gevolgen van emotionele afhankelijkheid is dat je al je aandacht aan andere mensen geeft en daarbij je eigen behoeften vergeet. Zelfzorg, zoals alleen plannen maken, zelfstandig zijn, en alle gevoelens die dat oproept zijn uiterst belangrijk.

Enkele voorbeelden van deze activiteiten zouden kunnen zijn: je favoriete maaltijd bereiden, een ontspannend bad nemen, alleen een uitstapje maken naar een nabijgelegen stad, naar psychotherapie gaan, enz. Een andere nuttige activiteit kan zijn het maken van een kalender waarin je opschrijft welke taken je de komende week gaat uitvoeren.

5. Schrijf brieven gericht aan jezelf

Als je mensen van schrijven houden, is dit een activiteit die echt heilzaam zal zijn. Schrijf een brief aan jezelf gericht, waarin je je verhaal vertelt alsof je de hoofdpersoon bent in een film over je leven.

Je kunt ook je grenzen opschrijven en het gedrag dat je bereid bent in de toekomst toe te staan, waarbij je opmerkt of je je eigen barrières van zelfrespect overschrijdt.

Schrijven kan ook vervangen worden door andere soorten creatieve activiteiten. Je zou het bijvoorbeeld leuk kunnen vinden om een album te maken met muzieknummers die je emoties weerspiegelen. Of je zou foto’s kunnen maken of je emoties met waterverf schilderen.