Met je handen werken is goed voor de hersenen

Aanraken, voelen, vormen, breien, tuinieren, schilderen... al deze manuele taken zijn zeer goed voor je hersenen. Ze zijn niet alleen leuk, maar ze produceren ook nog eens endorfine, waardoor je minder stress en angst ervaart.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Met je handen werken is een manier om je mentale gezondheid te verbeteren. Het werken met klei, breien, vormgeven, beeldhouwen, naaien, tuinieren en schilderen zijn bijvoorbeeld geweldige manieren om je hersenen te stimuleren.

Ze zijn ook een heel geschikt om stress te verlichten, de neuroplasticiteit te verbeteren en te werken aan je vaardigheden, concentratie en kalmte. De hand-hersenverbinding is een heel belangrijk voor de mens. Het creëert een cirkel van positieve feedback, die je kan helpen om te groeien.

Dit is iets wat we al decennia lang zien, zowel in de antropologie als in de psychologie. Daarom is het zo belangrijk voor kinderen om manuele vaardigheden te leren en te werken aan de fijne motoriek, want het is goed voor hun hersenen!

We weten echter allemaal dat als we volwassen worden en niet zoveel tijd hebben, we niet veel meer met onze handen werken. Tenzij het deel uitmaakt van je werk, doe je dit waarschijnlijk niet. Dingen als telefoons en computers hebben er zelfs voor gezorgd dat mensen steeds minder met de hand schrijven.

Het is waar dat veel mensen de voordelen van lichaamsbeweging kennen, maar de meesten denken niet aan hun handen als ze het doen. Deze lichaamsdelen zijn echter zeer veelzijdig en mobiel. Ze hebben ook een groot creatief potentieel. Actief gebruik van de handen voor welke manuele taak dan ook, kan ook je humeur verbeteren. Laten we hier dieper op ingaan.

Creativiteit en mentale gezondheid

Het is waarschijnlijk niet overdreven om te zeggen dat we een punt in onze samenleving hebben bereikt waarop handenarbeid zijn waarde heeft verloren. Kantoorbanen, denktanks, marketing, reclame, techniek, economie, technische bedrijven… Dit zijn allemaal carrièrepaden die andere soorten vaardigheden prioriteren, en meestal zijn dit de intellectuele soorten vaardigheden.

Er zijn echter ook banen zoals de bouwvak, de landbouw, de automonteurs, loodgieterij of elektriciens die een paar bekwame handen nodig hebben om problemen in huis op te lossen en ervoor te zorgen dat we altijd een goede kwaliteit van leven hebben. Wat we proberen te zeggen, is dat zowel intellectuele als manuele banen essentieel zijn in ons dagelijks leven.

Het is ook de moeite waard om erop te wijzen dat er in de neuropsychologie een zeer interessant perspectief op dit onderwerp vorm begint te krijgen. We moeten met de handen werken niet langer als inferieur beschouwen ten opzichte van intellect. Het volledig afschaffen van manuele taken in ons dagelijks leven zou zelfs in strijd zijn met onze eigen natuur.

Het kan dus heel goed voor je zijn. Neurowetenschapper Dr. Kelly Lambert van de Universiteit van Richmond stelt dat het doen van manuele taken zelfs het risico op depressies kan verminderen.

Met je handen werken is goed voor je mentale gezondheid

De mens is geworden wat we nu zijn door het maken van gereedschappen. De coördinatie van het oog, de hand en de hersenen is een perfecte intellectuele en emotionele samenstelling, die vele voordelen kan bieden. Waarom verwaarlozen we dan dit belangrijke deel van ons leven?

• De hele dag voor je computer zitten telt niet als werken met je handen. Het ontstoppen van een afvoerputje telt ook niet mee. We hebben het over iets dat veel dieper is dan dat, iets waarvoor je je neurale verbindingen moet gebruiken en je neuroplasticiteit moet stimuleren.
• Hoe doe je dat? Creatie en transformatie. Je moet jezelf bezighouden met een soort proces dat tot een bevredigend eindresultaat leidt. Alles van beeldhouwen, boetseren, breien, tekenen, of gewoon het planten van een bloem kan een grote, positieve invloed hebben op je emotionele leven.

Dr. Kelly Lambert zegt hetzelfde in haar boek, Lifting Depression: A Neuroscientist’s Hands-On Approach to Activating Your Brain’s Healing Power. Het doel is om manuele taken te vinden die de beloningscentra van je hersenen doen oplichten, door middel van cognitieve inspanning, concentratie en het plezier dat je uit de taak haalt.

Inspanning, creatie en tevredenheid: neurochemie die depressie bestrijdt

Voor alle duidelijkheid: gewoon leren pottenbakken, beeldhouwen of breien zal je depressie niet doen verdwijnen. Werken met je handen is gewoon een katalysator, een manier om je hersenchemie te veranderen. Het is een startpunt om jezelf naar een betere plek te brengen.

Gecombineerd met andere dingen zoals therapie, kan het een aantal echt verbazingwekkende effecten hebben. Laten we eerst eens goed kijken naar wat het werken met je handen precies kan doen voor je hersenen:

• Het verandert de fysiologie van je hersenen en de chemische reactie. Door met je handen te werken komen serotonine en endorfine vrij en wordt het cortisol-niveau, het “stresshormoon”, verlaagd.
• Met je handen werken kan ook je neuroplasticiteit verbeteren door het creëren van nieuwe paden tussen de neuronen. Dat zal je helpen om je hersenen langer jong en gezond te houden.
• Zoals Dr. Robin Hurley van Baylor University uitlegde, kunnen manuele taken die belangrijk zijn voor patiënten (zoals een instrument bespelen of schilderen) zelfs helpen om te gaan met de gevolgen van chronische stress. Dat is belangrijk omdat het betekent dat ze meer ontvankelijk en ontspannen zullen zijn als ze de confrontatie met hun depressie aangaan.

Voordat we gaan, willen we nog iets ophelderen. Niet alle manuele taken zijn goed voor je. Als je bijvoorbeeld in een fabriek werkt, levert de herhaling van de activiteiten die je doet geen voordelen op. De sleutel is het vinden van iets wat je nieuwsgierigheid, passie en interesse opwekt.

Het is belangrijk om iets te vinden dat je leuk vindt, dat je nieuwsgierigheid stimuleert en je tegelijkertijd ontspant. Probeer de “flow” te vinden waar psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi het vaak over heeft gehad, de gemoedstoestand waar de wereld ophoudt en je volledig in harmonie bent met jezelf, volledig betrokken bij het creatieve proces. Er zijn maar weinig dingen die zo bevredigend zijn.