Vijf merkwaardige feiten over persoonlijkheid

Persoonlijkheid is een van de meest bestudeerde psychologische dimensies. De debatten die de ontdekkingen op dit gebied hebben geïnspireerd zijn talrijk, net als de curiosa... We sommen er hier een paar op.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog María Vélez.

Laatste update: 27 december, 2022

We kunnen zeggen dat persoonlijkheid het geheel van houdingen, gedachten en terugkerende gevoelens in een persoon omvat dat zijn manier van handelen motiveert en kenmerkt. Vandaag bekijken we dit begrip door je vijf weinig bekende merkwaardige feiten over persoonlijkheid te vertellen.

Persoonlijkheid is een complexe psychologische constructie die nog steeds aanleiding geeft tot heel wat debat en onderzoek. In feite zijn er ook buiten de klinische of academische wereld mensen die de mechanismen willen begrijpen die verklaren hoe we ons gedragen en voelen. Daarom is, op het gebied van de psychologie, persoonlijkheid een van de onderwerpen die de meeste nieuwsgierigheid opwekken.

1. Het heeft te maken met de vorm van de hersenen

Het is bekend dat persoonlijkheid ontstaat als gevolg van talrijke factoren, waaronder sociale modellen, sociale ervaringen, en genetische factoren. Maar hoe komt dit tot uiting in persoonlijkheid? Zijn er hersensubstraten die verband houden met specifieke manieren van zijn?

Onlangs voerde een groep onderzoekers een internationale studie (Engelse link) uit met meer dan 1.000 mensen om deze vraag te beantwoorden. Ze analyseerden de kenmerken van de hersenschors in verschillende gebieden (dikte, grootte, en plasticiteit) en het verband met vijf persoonlijkheidskenmerken.

De resultaten leidden hen tot de conclusie dat deze kenmerken met elkaar te maken hebben. In feite stelden ze vast dat hogere niveaus van neuroticisme samenhingen met grotere dikte van de prefrontale en temporale cortex. Anderzijds waren de omvang en plasticiteit ervan kleiner.

Bovendien vonden de onderzoekers dat de meest creatieve en nieuwsgierige mensen een dunnere prefrontale cortex hadden. Hij was echter uitgebreider en plastischer.

2. Het consolideert zich over 30 jaar

Een van de meest merkwaardige feiten over persoonlijkheid is of het stabiel blijft in de loop van de tijd of dat het verandert. In feite denken veel mensen dat “mensen niet veranderen” en dat de manier waarop ze zich vandaag gedragen ook in de toekomst hetzelfde zal zijn. Anderzijds is er sprake van hoe bepaalde mensen in de loop van een paar jaar radicaal veranderen.

Wetenschappelijk bewijs heeft beide benaderingen ondersteund. Blijkbaar is er, als de persoonlijkheid eenmaal opgebouwd is, door de jaren heen grote stabiliteit in de basiseigenschappen die een individu kenmerken.

Desalniettemin komen met het ouder worden variaties aan het licht in de hoeveelheid of intensiteit van de indicatoren van een bepaalde eigenschap. Een voorbeeld hiervan is dat minder ruimdenkendheid en meer verantwoordelijk gedrag vertoond worden.

Deskundigen hebben geprobeerd uit te zoeken of er een moment in de levenscyclus is waarop men kan stellen dat de persoonlijkheid geconsolideerd, gevormd en samenhangend is. Ze zijn tot de conclusie gekomen dat, in het algemeen, na het dertigste levensjaar de persoonlijkheidsveranderingen die zich plegen voor te doen subtiel en onbeduidend zijn.

3. 50 procent is te danken aan de genetica

Tientallen jaren van onderzoek hebben beweerd dat een goed deel van de persoonlijkheid afhangt van de genetische overerving.

In feite is nu bekend dat de erfelijkheidscoëfficiënt van persoonlijkheid tussen 40-60 procent ligt voor de grote vijf persoonlijkheidskenmerken.

Niet gedeelde omgevingsfactoren dragen bij tot de rest en de gedeelde hebben een nihil of echt gering effect. Daarom kan persoonlijkheid voor 50 procent verklaard worden door genetische overerving en voor 50 procent door individuele ervaringen.

Leeftijd is ook een factor waarmee rekening gehouden moet worden. Het lijkt erop dat de genetica een basis biedt waarop de persoonlijkheid zich begint te ontwikkelen, maar naarmate de jaren verstrijken, begint de persoonlijke ervaring van het individu terrein te winnen.

4. Het conditioneert onze smaak

Hoe zit het met muzikale smaken? In een onderzoek (Engelse link) met 36.000 mensen werd vastgesteld dat mensen die van rock/heavy metal houden vriendelijker, creatiever, en vaak introvert met een laag gevoel van eigenwaarde waren.

Degenen die van jazz, soul en blues hielden presenteerden meer extraversie en een hoger gevoel van eigenwaarde. Ze waren ook creatiever, intelligenter, en rustiger.

5. Het is vatbaar voor stoornissen

Dit is misschien een van de minder merkwaardige feiten over persoonlijkheid, meer een nogal bekend feit. Inderdaad weten maar weinig mensen dat persoonlijkheidsstoornissen bestaan en veel schade berokkenen aan patiënten.

Kort gezegd bestaan ze uit zich slecht aanpassende patronen van gedachten en gedrag. Dit betekent dat de lijders problemen ondervinden bij het waarnemen van en omgaan met situaties en mensen, waardoor ze beperkt worden in hun verschillende levenssferen.

Deze stoornissen worden op grond van de aard van gedachten en gedrag in drie groepen ingedeeld: excentriek en vreemd, emotioneel en onvoorspelbaar, of angstig en vreesachtig.

• Tot de eerste groep behoren paranoïde, schizoïde, en schizotypische persoonlijkheidsstoornissen.
• Tot de stoornissen die overdreven emotionaliteit vertonen behoren de antisociale persoonlijkheidsstoornis, de borderline persoonlijkheidsstoornis, de histrionische persoonlijkheidsstoornis, en de narcistische persoonlijkheidsstoornis.
• De derde groep omvat vermijdende persoonlijkheidsstoornissen, afhankelijke persoonlijkheidsstoornissen, en ook obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornissen.

Dit zijn maar een paar merkwaardige feiten over persoonlijkheid. Het is echter zo’n breed gebied van kennis dat we nooit ophouden er nieuwe feiten over te leren.