Kitty Genovese, het meisje dat schreeuwde en door niemand geholpen werd

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Kitty Genovese was 28 jaar oud toen ze op een dag terugkwam van haar werk en er een man op haar afliep en haar meerdere keren in haar rug stak. Vervolgens verkrachtte hij haar en stal 49 dollar van haar. Het gebeurde bij dageraad op 13 maart 1964. Volgens de New York Times hoorden minstens 38 buren haar schreeuwen gedurende de periode van een half uur … maar niemand deed iets.

Maar er is nog meer gruwel. De scène is werkelijk representatief voor de donkerste kant van de mensheid. Ze zeggen dat uiteindelijk één man zijn raam opende en riep: “Laat dat meisje met rust!” De aanvaller, Winston Moseley, keerde hierop terug naar zijn auto. Kitty stond op, zwaargewond, en ging de hal van een nabijgelegen gebouw in.

Niemand heeft haar geholpen. De mensen die haar zagen dachten dat het niets was, niets ernstigs. Maar het duurde niet lang of Mosely wist haar weer te vinden, zodat hij haar kon aanvallen en haar leven kon beëindigen. Dagen later hield heel New York zijn adem in toen de New York Times een reeks lange artikelen publiceerde waarin de apathie, de stilte en de onmenselijkheid botweg werd blootgelegd.

De artikelen waren bijna als een psychologische autopsie van een samenleving die haar verantwoordelijkheden opzij schuift. Eén die besluit niet te handelen, de andere kant op te kijken en zich te verbergen. Die schreeuwen om hulp negeert.

De zaak Kitty Genovese veranderde de ideologie van veel mensen en leverde een bijdrage aan nieuwe theorieën op het gebied van psychologie. Laten we deze bekijken.

Kitty Genovese en de reflectie van een samenleving

Winston Moseley was een technicus, getrouwd met drie kinderen. Toen hij werd gearresteerd voor een overval, bekende hij al snel de moord op Kitty Genovese en twee andere jonge mensen.

De psychiaters zouden later concluderen dat hij aan necrofilie leed. Vorig jaar stierf hij in de gevangenis op 81-jarige leeftijd, dit na gewelddadige aanvallen te hebben gepleegd in diezelfde gevangenissen en inrichtingen.

Kitty’s aanvaller zat zijn straf uit terwijl Kitty zelf voor altijd in onze collectieve ideologie bleef als het meisje dat door niemand werd geholpen. Als de vrouw die stierf voor de ogen van 38 getuigen die niet reageerden.

Dat is hoe de media het verklaarden. En dat is hoe het werd gepubliceerd in het bekende boek Thirty-Eight Witnesses: The Kitty Genovese Case, door A.M. Rosenthal, de redacteur van de New York Times in die tijd.

Nu moeten we vermelden dat volgens een studie die in 2007 gepubliceerd werd in het tijdschrift American Psychologist, het verhaal van Kitty Genovese’s moord enigszins overdreven werd door de media.

In de documentaire van 2015 The Witness, kunnen we de strijd van Kitty’s broer zien die erachter probeert te komen wat er werkelijk is gebeurd.

De conclusie is al net zo simpel als verwoestend. Niemand kon echt zien wat er gebeurde en de mensen die de politie belden, werden genegeerd omdat geen van hen duidelijk kon uitleggen wat er aan de hand was.

Het Genovese effect, of ‘het omstandereffect’

Eén ding waar het geval van Kitty Genovese toe heeft geleid, is dat het sociaal psychologen heeft geholpen om de bekende theorie van het omstandereffect te formuleren. Want in werkelijkheid, als we er echt over nadenken, maakt het niet uit of mensen de aanval op Kitty Genovese wel of niet hebben gezien. Of ze de politie wel of niet hebben gebeld. Het maakt ook niet uit of er 12, 20 of 38 getuigen waren, zoals ze in de New York Times uitlegden.

De belangrijkste kwestie is het feit dat niemand aandacht besteedde aan haar geschreeuw. Gedurende 30 minuten kwam niemand naar buiten of ook maar even kijken bij de ingang waar een man een jonge vrouw aanviel.

De psychologen John Darley en Bibb Latané legden dit gedrag uit met het omstandereffect. Hoe meer omstanders er zijn, hoe kleiner de kans dat een van hen daadwerkelijk zal helpen.

Wanneer iemand hulp nodig heeft, gaan de omstanders ervan uit dat iemand anders zal ingrijpen. Iemand anders zal ‘iets doen’. Maar de uitkomst van deze individuele manier van denken is dat uiteindelijk geen van de omstanders de moeite neemt om in te grijpen. En de verantwoordelijkheid zal zich uiteindelijk dun verspreiden over de hele groep.

Dit betekent dat niemand verantwoordelijkheid neemt. Dit is ook iets dat we kunnen zien met verzoeken. Het is veel beter om te zeggen: ‘Peter, wil je alsjeblieft het licht aandoen’, dan ‘Wil iemand alsjeblieft het licht aan doen.’ In het eerste geval, door iemand te kiezen, voorkomen we specifiek die diffusie van verantwoordelijkheid.

Factoren in diffusie van verantwoordelijkheid

Tot slot willen we erop wijzen dat er bij diffusie van verantwoordelijkheid andere belangrijke factoren een rol spelen als het gaat om het aanbieden van hulp. Namelijk:

• De mate waarin een persoon zich identificeert met het slachtoffer. Een hoger identiteitsgevoel zorgt voor minder diffusie van verantwoordelijkheid.
• De mate waarin het ingrijpen persoonlijke kosten en risico’s kan hebben. In het geval van Kitty, met de angst om zelf ook te worden aangevallen, zal de kans op diffusie van verantwoordelijkheid toenemen.
• De mate waarin een persoon denkt dat hij of zij in de positie is om te helpen in vergelijking met de rest van de groep. Een zelfverdedigingsexpert zal zich bijvoorbeeld meer verplicht voelen om in een risicovolle situatie te handelen dan iemand die niet weet hoe hij zichzelf moet verdedigen. Mensen die dichterbij zijn, zullen eerder helpen dan mensen die verder weg zijn.
• De mate waarin een persoon denkt dat de situatie ernstig is of niet. Wanneer we geconfronteerd worden met een situatie die we als ernstig beschouwen, is diffusie van verantwoordelijkheid minder. En het is ook minder als de roep om hulp lang begint te duren of intenser wordt.

Het belang van het niet normaliseren van geweld

Het trieste geval van Kitty Genovese had een opmerkelijke impact op onze samenleving. Het hielp bijvoorbeeld bij het opzetten van de beroemde 911-lijn in de Verenigde Staten. Mensen wijdden liedjes aan haar, ze was een inspiratiebron voor films en tv-verhalen. Ze was zelfs een inspiratiebron voor stripboekpersonages, zoals in Watchmen van Alan Moore.

Kitty was die stem die schreeuwde in de vroege uren van 13 maart 1964. Een schreeuw om hulp die opging in de nacht als een echo. Een schreeuw die zich dag na dag in de wereld van vandaag in verschillende vormen herhaalt. Omdat we, als mensen, geweld hebben genormaliseerd. Een paar dagen geleden gooide een groep voetballiefhebbers bijvoorbeeld nog een 22-jarige jongeman over de relingen van het stadion.

Nadat hij van een hoogte van vier en een halve meter was gevallen, landde de jongen op een van de banken. Uren later stierf hij aan deze verschrikkelijke val. Maar in de tussentijd bleven de rest van de fans de tribunes op en af lopen, alsof alles normaal was. Alsof er niets gebeurd was. Alsof zijn gewonde lijf niets meer was dan een deel van het ontwerp van het stadion. Totdat uiteindelijk de politie kwam.

Het kan zijn dat voortdurende blootstelling aan agressieve daden (zij het in de sport, op tv of op internet, etc.) ons toleranter heeft gemaakt. En passiever, met minder reactie op geweld. Misschien. Maar wat in ieder geval duidelijk is, is dat het niet logisch, of verdedigbaar, en zeker niet menselijk is.

We moeten stoppen met alleen getuigen te zijn. Laten we initiatief nemen. Laten we actief een voorbeeld zijn van de deugden van de mensheid. Van respect, en vooral, oprechte bezorgdheid om onze buren.