Kinderen van moeders met Borderline Persoonlijkheidsstoornis (BPS)

De kinderen van moeders met een borderline persoonlijkheidsstoornis ervaren afwijzing, gebrek aan emotionele validatie en affectieve ambivalentie. Dit heeft meestal op de lange termijn een schadelijke invloed op hun leven.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 21 oktober, 2023

Kinderen van moeders met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) lopen een hoger risico op bepaalde problemen dan gemiddeld. Dit zijn onder andere hyperactiviteit, slechte studieresultaten, emotionele problemen en een laag zelfbeeld.

De psychosociale impact van deze opvoedingsstijl, die vaak gebaseerd is op schreeuwen, slecht omgaan met woede en zelfs fysiek of emotioneel misbruik, is vaak verwoestend.

Er zijn veel experts en organisaties die deze klinische groep ondersteunen. Het is inderdaad van cruciaal belang dat er specifieke therapeutische interventies worden ontwikkeld voor moeders met BPS. Factoren van de aandoening, zoals impulsiviteit, emotionele reactiviteit, niet-suïcidale zelfbeschadiging of agressief gedrag vereisen allemaal speciale aandacht.

Er is voldoende bewijs om aan te tonen dat deze persoonlijkheidsstoornis kan worden doorgegeven van de ene generatie op de andere. Daarom is het belangrijk om passende interventieprogramma’s te ontwikkelen om ermee om te gaan. En vooral om de ontwikkeling van kinderen in dit soort gezinssituaties te optimaliseren.

Kinderen van moeders met borderline persoonlijkheidsstoornis

Op dit moment weten we dat de eisen die aan de moederrol worden gesteld BPS kunnen verergeren. Deze vrouwen ervaren grotere emotionele uitdagingen dan hun tegenhangers en hun angsten worden vaak vergroot.

Bovendien worden ze geconfronteerd met een verantwoordelijkheid waarvan ze niet weten hoe ze ermee om moeten gaan. Bovendien benaderen veel van deze vrouwen het moederschap alleen. Als gevolg van hebben ze geen positieve opvoedingsmodellen om uit te putten.

De Universiteit van Sussex (VK) deed onderzoek (Engelse link) waaruit bleek dat de meeste ouders met deze klinische aandoening niet weten hoe ze op de behoeften van hun kinderen moeten reageren. Ze krijgen meestal ook geen steun. Dit alles leidt tot een reeks dynamieken die even complex als schadelijk zijn voor de psychosociale ontwikkeling van het kind. Laten we het eens nader bekijken.

Ouderschap en ongeorganiseerde gehechtheid

Ouderschap is een zeer veeleisende ervaring voor elke moeder. Voor vrouwen met de diagnose BPS kan de ervaring zelfs nog stressvoller zijn.

• Ze vertonen gemiddeld een gebrek aan emotionele respons op de behoeften van hun baby. Bovendien is er minder fysieke en emotionele interactie. Bijvoorbeeld knuffels en positieve emotionele gebaren zoals glimlachen.
• Ze hebben duidelijk moeite met het anticiperen op of begrijpen van de behoeften van hun kind. In feite vinden ze elke vraag uitputtend en overweldigend.

Kinderen van moeders met BPS vertonen meestal de gevolgen van een ongeorganiseerde gehechtheid. Met andere woorden, ze lijden onder een gebrek aan veiligheid van hun ouders, die altijd onvoorspelbaar zijn. Ze kunnen bijvoorbeeld het ene moment extreem aanhankelijk zijn en het andere moment schreeuwen of emotioneel koud zijn.

Vaak ontwikkelt zich geen adequate psycho-affectieve aanpassing tussen moeder en kind. In feite kan het kind angst en wantrouwen ervaren ten opzichte van die ouderfiguur.

Het beschamende en incongruente “ik” (persoonlijkheidsontwikkelingsproblemen)

Een groot deel van onze identiteit is opgebouwd op basis van de interactie met onze ouders. Kinderen van moeders met BPS ervaren echter meestal afwijzing, gebrek aan emotionele validatie, affectieve ambivalentie (het ene moment van hen houden en het andere moment tegen hen schreeuwen) en onzekerheid.

Dit betekent dat het kind of de adolescent geen stabiele referentie vindt waarop het een sterke en veilige identiteit kan ontwikkelen. Ze gaan ervan uit dat hun behoeften onbelangrijk zijn. Daarnaast hebben ze het gevoel dat hun emoties en gedachten ongepast zijn.

Ze schamen zich ook omdat alles wat ze tot nu toe gezegd en gedaan hebben altijd ontkracht is. In feite zijn dit soort mensen hongerig naar emotionele erkenning en bang voor eenzaamheid. Als gevolg daarvan ontwikkelen ze een ongerijmde gebroken identiteit.

Kinderen van moeders met een borderline persoonlijkheidsstoornis lopen een hoger risico op het ontwikkelen van psychologische problemen

De University of Pittsburgh School of Medicine voerde in 2012 een onderzoek (Engelse link) uit. Deze studie concludeerde dat kinderen van moeders met BPS een risicogroep zijn voor het ontwikkelen van psychosociale problemen.

Er is bewijs voor een bepaalde genetische aanleg voor het ontwikkelen van BPS. Maar buiten het genetische zijn er meer factoren die van groter belang zijn als het gaat om het vertonen van dit soort psychologische problemen.

Het gaat hierbij om de opvoeding, de opleiding, het type gehechtheid en het eigen ouderlijk referentiemodel. Al deze factoren hebben namelijk invloed op hun geestelijke gezondheid.

Dit soort kinderen, adolescenten en jongvolwassenen hebben een grote kans om de volgende aandoeningen te ontwikkelen:

• ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder).
• Moeite om hun emoties onder controle te houden.
• Agressief gedrag op school.
• Laag gevoel van eigenwaarde.
• Psychosociale aanpassingsproblemen.
• Stemmingsstoornissen: bijv. depressie en angst.
• Eetstoornissen.

Psychologisch trauma bij kinderen opgevoed door ouders met BPS

Drastische stemmingswisselingen. Zelfvernietigend gedrag. Slechte woedebeheersing. Obsessieve en zelfs paranoïde gedachten. Het huishouden van iemand met BPS is chaotisch en bijna altijd ongeorganiseerd.

In feite groeien de kinderen van moeders met BPS op in een schadelijke en pijnlijke psychoaffectieve omgeving die hen op alle niveaus fragmenteert. Deze psychologische breuken slepen zich jarenlang voort in de vorm van trauma’s. Als en wanneer ze uiteindelijk psychologische hulp zoeken. Ze zijn meestal depressief, boos en vooral gefragmenteerd.

De zorg die deze mensen krijgen moet altijd gepersonaliseerd zijn. Sterker nog, het moet worden aangepast aan hun meervoudige behoeften. Bijvoorbeeld posttraumatische stress, gebrek aan zelfvertrouwen, emotioneel management, gebrek aan sociale vaardigheden en veel van de hierboven genoemde comorbide stoornissen.

Het overwinnen van deze ervaringen is mogelijk, mits er voldoende middelen en gespecialiseerde professionals beschikbaar zijn. De nasleep zal echter nooit vergeten worden, omdat de schaduw van die moederfiguur voor altijd in de gedachten van deze jongeren of oudere volwassenen zal blijven. Toch kunnen ze opnieuw leren leven.