Kinderen met kanker: hoe we hun kwaliteit van leven kunnen verbeteren

Elk jaar worden er 900 kinderen van onder de vijftien jaar gediagnosticeerd met kanker. Gelukkig is onze medische vooruitgang steeds beter in staat om hen een langere levensduur te bieden. Het is echter niet alleen belangrijk om de ziekte te genezen. Het is ook van essentieel belang om aandacht te besteden aan de kwaliteit van leven van kinderen met kanker.

De gevolgen van deze ziekte en de behandelingen die nodig zijn om ervan te genezen, moeten de voornaamste aandacht krijgen. Om die reden is het ook zo belangrijk om de meest effectieve psychologische technieken bij elkaar te verzamelen om eventueel lijden te verminderen. Het is ook raadzaam om te weten wat de meest geschikte interventies zijn om angst en depressie bij kinderen met kanker te verminderen. We moeten er altijd naar streven om hun levenskwaliteit te verbeteren, zowel tijdens de behandeling als tijdens de herstelperiode.

Kinderen met kanker: wat voor invloed heeft deze ziekte op hen?

Kinderen met kanker hebben evenveel lichamelijke klachten als psychische klachten. Tot de lichamelijke symptomen behoren braken, gewichtsverlies, vermoeidheid etc. Op emotioneel niveau krijgen kinderen met kanker te maken met gevoelens van woede, angst of eenzaamheid.

Afhankelijk van hoe oud het kind is wanneer het gezin de diagnose krijgt, kan de ziekte zich op verschillende manieren manifesteren. De jongere kinderen maken zich vaak zorgen over de pijn die ze zullen ervaren en willen niet zonder hun ouders achterblijven. Bij oudere kinderen beginnen gevoelens van eenzaamheid te ontstaan. Tieners ervaren een angst voor de dood en stress in verband met de lichamelijke veranderingen.

Pijn is een van de voornaamste dingen waar kinderen met kanker zich zorgen over maken. Deze pijn kan worden veroorzaakt door de ziekte zelf of optreden als gevolg van medische procedures. Beenmergpuncties en biopsies zijn bijvoorbeeld erg pijnlijk en vereisen meerdere procedures.

Kinderen met kanker worden helaas ook blootgesteld aan procedures zoals bestralingstherapie, chemotherapie of bloedafname. Dit zijn procedures waarvan velen vaak zeggen dat ze pijnlijker zijn dan de ziekte zelf. Bovendien zijn slaapstoornissen, vermoeidheid, angststoornissen, depressie en sociale problemen ook heel gewoon.

Psychologische interventie bij kinderen met kanker

Te horen krijgen dat je kind gediagnosticeerd is met kanker heeft psychologisch een zeer grote impact op het hele gezin. Waarna de vraag rijst of het kind het moet weten of niet. In deze gevallen kan het zowel voor het gezin als voor het kind behulpzaam zijn om te praten met een deskundige over wat ze kunnen doen en hoe ze het moeten doen.

De gevolgen van de ziekte, de kenmerken en de vordering van de behandeling, evenals gevoelens van onzekerheid zorgen er vaak voor dat ouders met allerlei vragen komen te zitten waar ze antwoord op willen. Psychologische interventie kan helpen om die antwoorden te vinden. In ieder geval kan het de ouders laten zien hoe ze het beste kunnen omgaan met de situaties die zich voordoen.

Hieronder delen we een reeks behandelingen die meerdere malen hebben bewezen zeer effectief te zijn. Om het makkelijker te maken om ze te begrijpen, bespreken we de voornaamste symptomen en hoe je ze kunt behandelen, los van elkaar.

• Misselijkheid en braken – progressieve spierontspanning door middel van beelden, hypnose en systematische desensitisatie.
• Pijn – afleiding, het gebruik van de verbeeldingskracht, ademhalings- en ontspanningsoefeningen, positieve bekrachtiging, muziektherapie of hypnose.
• Vermoeidheid – afleiding en het plannen van activiteiten op basis van prioriteit.
• Angst – ademhalings- en ontspanningstechnieken, het visualiseren van aangename scènes, versterking van gepast gedrag, differentiële versterkingen en positieve zelfverheerlijking.
• Depressie – emotionele educatie, het doen van aangename activiteiten en cognitieve herstructurering.

Zich aanpassen aan een nieuw leven na het verslaan van kanker

Het huidige overlevingspercentage voor kinderen met kanker is bijna 80%. Dit is een hoopvol gegeven en door middel van vooruitgang in verschillende soorten behandelingen, streeft de wetenschap ernaar om hier in de toekomst 100% van te maken. Wat houdt het echter in om zoiets als kanker te overleven?

Kanker is een ziekte die gekenmerkt wordt door, onder andere, lange perioden van ziekenhuisopname. De jongste patiënten kunnen daardoor niet meer naar school gaan, zien hun klasgenootjes of leraren nog amper en hebben minimaal contact met de buitenwereld. Dit maakt hun sociale kring erg klein. Het zorgt ervoor dat het op verschillende manieren moeilijk voor hen kan zijn om zich opnieuw te integreren in de maatschappij.

Weer terug bij hun klasgenootjes

Terug naar school gaan is bijvoorbeeld een ingewikkeld proces. Zowel de kinderen als hun ouders zullen hier angstig over zijn. Aan de ene kant willen de kinderen niet dat hun ouders weggaan. Ze kunnen zich echter ook zorgen maken over de fysieke veranderingen (alopecia, amputaties etc.). Aan de andere kant zijn de ouders bang dat hun kinderen door hun leeftijdsgenoten worden afgewezen. Ook maken ouders zich zorgen dat hun kind mogelijk ziektes oploopt die zijn gezondheid opnieuw in gevaar kunnen brengen.

In deze gevallen is het voor zowel de ouders als het kind verstandig om nuttige informatie te verzamelen. Dit geldt ook voor de leerkrachten die verantwoordelijk zijn voor de situatie op school. Weer onderdeel moeten uitmaken van een klas is een aanpassingsproces dat tijd vereist.

Bepaalde interventies hebben bewezen zeer effectief te zijn. Denk aan, praten met het schoolpersoneel om hen te informeren over de ziekte en de behandeling, het uitvoeren van voorbereidende activiteiten om het voor het kind makkelijker te maken om weer naar school te gaan, of het geven van presentaties aan de rest van de kinderen om hen te helpen de ziekte en de behoeften van het kind beter te begrijpen.

Door middel van psychologische hulp en, niet te vergeten, de multidisciplinaire interventie met andere professionals, kunnen kinderen met kanker en hun families een betere levenskwaliteit krijgen tijdens dit moeilijke proces.