Kinderen in therapie: disfunctionaliteit oplossen
Vandaag de dag neemt het aantal tieners en kinderen in therapie toe. Pogingen om de manifestatie en de disfunctionaliteit waarmee deze kinderen worstelen te verklaren, duiden op sociale factoren.
Tot op zekere hoogte weerspiegelt de gezinsdynamiek de dynamiek van de samenleving waarin ze bestaan. Daarom is het niet verwonderlijk dat kinderen tegenwoordig moeite hebben om een steeds chaotischer wereld te begrijpen. Dus, wat zijn de motiverende factoren achter hun disfunctioneel gedrag? Hoe kan therapie helpen?
Laten we er dieper op ingaan.
Chaos op familiaal en sociaal niveau
Basisscholen en middelbare scholen ervaren een groeiend niveau van agressie en geweld onder studenten. Het zou echter reductionistisch zijn om geweld alleen toe te schrijven aan de schoolomgeving.
Maar het is de moeite waard om ons af te vragen waarom we verwachten dat scholen vrij zijn van geweld als geweld een constante is in elke andere sociale context. Verkeersongevallen, corruptie, mishandeling, overvallen… Zelfs voetbalvelden kunnen het decor worden voor geweld.
Werk is ook vaak een onstabiele omgeving, vol corruptie en misbruik. Dit heeft geleid tot een economie die wordt gekenmerkt door een steeds groter wordende kloof tussen rijk en arm en een grote populatie van rechteloze, boze mensen. Alsof dat nog niet genoeg is, zit de televisie vol met verbluffende shows over oorlogen tussen sterren en mensen in de showbusiness.
Als het de bedoeling is dat de samenleving kinderen parameters geeft over goed en kwaad, maar ze krijgen alleen domheid, corruptie en geweld te zien, hoe kunnen ze dan verwachten dat ze een gezonde kijk op de wereld hebben?
Door in een constante staat van crisis te verkeren, worden problematische situaties en conflicten binnen het gezin groter. Dat injecteert op zijn beurt een bepaalde hoeveelheid neurose in elk gezinslid. Disfunctionaliteit is niet langer alleen een val zetten, het valt ook aan.
Problemen thuis
Gezinseenheden staan niet op zichzelf. Ze worden ondergedompeld in de sociale context en reproduceren onvermijdelijk tot op zekere hoogte het goede en het slechte van de cultuur in zijn breedste zin.
Het gezinsklimaat van vandaag is identiek aan het sociale klimaat. Mensen worstelen met het bijhouden van een te veeleisende werkdruk, uit angst dat ze vervangen zullen worden als ze falen.
Veel stellen praten thuis nauwelijks met elkaar. Ze zorgen voor de logistiek van het dagelijkse leven en de opvoeding van de kinderen. Discussies draaien om rekeningen en schema’s, maar gaan voorbij aan diepere en persoonlijke vragen en reflecties.
Ze willen het delicate evenwicht van hun bestaan niet verstoren, omdat ze bang zijn dat dit kan leiden tot de chaos die voortkomt uit een eventuele scheiding. Deze levensstijl veroorzaakt een soort hulpeloosheid die zich manifesteert in ongezonde reacties die een sneeuwbaleffect teweeg brengen en iets groots en destructiefs wordt.
Dit klimaat van permanente spanning, gecombineerd met agressie-aanvallen, zorgt voor een omgeving die woede, een laag zelfbeeld, conflicten en hulpeloosheid bij elk gezinslid kweekt.
Kinderen en symptomen van disfunctionaliteit
Kinderen lopen vast in deze gedragspatronen en ouders worden minder tolerant. Een veeleisende omgeving met weinig ruimte voor klagen of emotionele expressie leidt tot gewelddadige situaties.
Dit klimaat van huwelijksspanningen gaat echter nog dieper. Als ouders constant ruzie hebben, beginnen ze hun kinderen te betrekken in hun vicieuze cirkel van conflicten.
Elk kind wordt onderdeel van het geschil en neigt naar de kant van de ene ouder of de andere. Als het kind de kant van de vader kiest, zullen ze boos zijn over alles wat hun moeder de vader aandoet.
Tegelijkertijd voelen ze zich schuldig omdat ze slechte dingen over hun moeder denken, en vice versa. Deze cyclus van schuld en woede helpt de gespannen, stressvolle gezinsomgeving in stand te houden.
De communicatie van complexiteit wordt al snel ingewikkeld. De gevoelens van de kinderen beginnen zich ook in andere contexten te manifesteren. Met andere woorden, ze gaan zich slecht gedragen op de andere plek waar ze veel tijd doorbrengen, namelijk op school.
Problemen op school
Op school reproduceert het kind de ongezonde communicatiestijl die het thuis heeft geleerd. Het laat daar ook opgekropte gevoelens van angst en stress de vrije loop.
Het is genoeg om het gewelddadige gedrag dat ze thuis een paar keer hebben gezien na te doen, waardoor ze al snel het label ‘pestkop’ krijgen. Zodra dat gebeurt, zullen ze waarschijnlijk een soort leerstoornis ontwikkelen.
Van het een komt het ander en worden ze het doelwit van schelden en pesten door hun klasgenoten. Daardoor voelen ze zich buitengesloten en alleen, wat tot agressiever en gewelddadiger gedrag leidt en het label versterkt.
Ondertussen krijgen ouders berichten van school over het slechte gedrag van hun kind en over de slechte cijfers. Ze richten vervolgens al hun aandacht op dat kind en proberen verschillende beloningen en straffen om hun gedrag te veranderen. Deze strategie is echter meestal tamelijk ineffectief.
Nu is het kind niet alleen problematisch op school, maar ook thuis. Hier zit echter enige wijsheid in. Ze zijn er namelijk in geslaagd om opgekropte emoties de vrije loop te laten en ze hebben hun ouders ertoe bewogen om aandacht aan hen te schenken.
Dit is ook een afleiding van ruzies die kunnen leiden tot een scheiding. Deze uitputtende cyclus herhaalt zich keer op keer. Als je het niet stopt, leidt het tot chaos, wanhoop en zelfs psychische stoornissen.
Kinderen in therapie kan helpen disfunctionaliteit aan te pakken
In therapie gaan is tegenwoordig sociaal veel aanvaardbaarder dan vroeger. De meeste mensen associëren het niet langer met ‘gek’ zijn. In plaats daarvan wordt het over het algemeen gezien als een gezonde manier om psychologische problemen aan te pakken en het welzijn te vergroten.
Ouders van vandaag hebben dus de mogelijkheid om hun kinderen mee te nemen naar therapie om hun symptomen aan te pakken en disfunctionaliteit op te lossen.
Sommige therapeuten geven er de voorkeur aan om eerst de ouders te interviewen en daarna een reeks individuele sessies met het kind te doen. Beginnend met de leeftijd van vier en vijf jaar, gebruiken therapeuten speltherapie met hun patiënten als een manier om de tekenen van een conflict te identificeren en te ontcijferen.
De symptomen die kinderen vertonen, kunnen onder andere de relatieproblemen van hun ouders, intolerantie voor een scheiding of een gefragmenteerd gezin uitdrukken.
Het is de taak van de therapeut om de boodschap te lezen die het symptoom probeert uit te drukken. Gezinstherapie helpt de therapeut zo de dynamiek van het gezin en het daaruit voortkomende gedrag van het kind te begrijpen.
Wat de therapeutische strategie ook is, het zou het kind of de tiener de instrumenten en middelen moeten geven die ze nodig hebben om dit disfunctionele proces ongedaan te maken.
Therapeuten moeten ouders ook informeren over wat er gebeurt met hun kinderen in therapie zodat zij verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de diepere oorzaken van het probleem. Als ze alle schuld bij het kind blijven leggen, lossen ze niets op en gaat de cyclus gewoon door.
Kinderen in therapie: conclusie
Kortom, psychotherapie moet een plek zijn waar er ruimte is voor reflectie en leren. Het is ook een manier om de omleidingen en destabiliserende factoren van iemands welzijn te organiseren en te corrigeren. Voor een kind dat leeft met stress, angst, onzekerheid en instabiliteit, is het enorm lonend om ze weer te zien lachen.
