Jezelf op de eerste plaats zetten is gezond, niet egoïstisch
Jezelf op de eerste plaats zetten is een gezonde, nuttige en noodzakelijke praktijk. Het is niet egoïstisch, want het voelen van rotsvaste liefde voor de persoon die we in de spiegel zien, zonder excuses of oordelen, is zelfzorg.
Het is investeren in ons eigen persoonlijke welzijn en onze eigen levenskwaliteit. En trouwens, alleen als je voor jezelf zorgt zoals je verdient, kun je voor iemand anders zorgen.
Interessant is dat niemand minder dan Socrates zelf een deel van zijn leringen concentreerde op het concept van zelfzorg, of wat toen ‘epimeleia heautou’ werd genoemd.
Later zou Michel Foucault het idee verder analyseren en tot de volgende conclusie komen: alleen wanneer een persoon erin slaagt zichzelf echt te kennen, voor zichzelf te zorgen en zichzelf te waarderen, kan hij ware vrijheid bereiken.
“Als je geen eigenliefde hebt, welke liefde kun je dan nastreven?”
-Walter Riso-
De waarheid is dat we niet weten wanneer of waarom de meesten van ons werd geleerd dat dit een egoïstische houding was om te hebben. Terminologieën werden door elkaar gehaald, waardoor we geloofden dat altruïsme en respect voor andere mensen totaal niet verenigbaar is met eigenliefde of onszelf op de eerste plaats zetten zoals we zouden moeten. Deze opvatting is echter ronduit fout.
Bijna zonder het te beseffen, hebben we dan ook relaties opgebouwd op basis van opoffering. Gebaseerd op het idee dat hoe meer we anderen geven, hoe meer ze van ons zullen houden en hoe meer ze ons zullen waarderen.
Maar wat we uiteindelijk doen is het opgeven van eigenliefde, we laten onszelf in de steek. We kijken niet achterom en we denken dat we de dingen goed doen, dat we doen wat er van ons wordt verwacht.
We moeten proberen deze ongezonde gewoonte te stoppen. Waarom? Het veroorzaakt in feite veel van onze problemen: frustratie, angst, slapeloze nachten en zelfs fysieke pijn…
Als we stoppen onszelf voorop te stellen, zullen we onszelf uitputten
Wanneer we stoppen onszelf voorop te stellen en in plaats daarvan ons hoofd vullen met gedachten als ‘ik moet dit en dat doen’, ‘ik moet die en die helpen’ of ‘ze verwachten dat ik daarheen ga’, is jezelf uitputten het enige wat je uiteindelijk bereikt.
Het berooft je van je energie, identiteit, verlangens en vooral je zelfrespect. Het moeilijkste is dat we deze dingen soms doen zonder er zelfs maar bij stil te staan. We nemen nooit even de tijd om onszelf af te vragen of we die specifieke gunst wel echt willen doen.
Psychologen leggen uit dat we de fout maken om dingen gewoon maar automatisch te doen en deze acties vervolgens te rationaliseren als natuurlijk en noodzakelijk. We denken dat we waardevol zijn als we nuttig zijn voor anderen. Dat als onze dierbaren ons nodig hebben, ze van ons zullen houden.
Dit geeft echter niet altijd de verwachte resultaten; sterker nog, dit doet het maar zelden .
Wat in deze gevallen daarentegen wel gebeurt, is al even verwoestend als verdrietig. Wanneer we beseffen dat onze inspanningen en constante offers niet worden gewaardeerd, ontwikkelen we een zeer kritische kijk op onszelf. We nemen het onszelf kwalijk dat we zo naïef, zo toegewijd, zo goedgelovig zijn geweest.
Die innerlijke stem kan soms heel wreed zijn. Als we hierin doorslaan, zal het niet lang duren voordat somatisatie (ook bekend als het syndroom van Briquet) optreedt. Spierpijn, een aangrijpende vermoeidheid, spijsverteringsproblemen, infecties, hoofdpijn, zelfs haaruitval…
Onszelf overleveren aan de exclusieve bevrediging van de behoeften van andere mensen, vervaagt ons als mensen, verdunt ons en put ons uit totdat we onze geestdrift, hoop en identiteit volledig verliezen. Wanneer dit gebeurt, is het eerste dat we zullen ervaren een diepe fysieke vermoeidheid en een dichte mentale mist…
Leer ‘jezelf te dienen’
Er zijn veel mensen die dit volledig vergeten, die vastzitten in de schema’s van andere mensen, als treinen die reizen op de sporen van andere plaatsen, andere werelden. Ze dragen lasten die niet van hen zijn, en krijgen geen enkele vrije dag. Een dag om zichzelf te zijn, voor zichzelf te zorgen en te doen wat zij willen.
Lang in deze situatie verkeren, brengt ons psychologisch evenwicht en onze gezondheid in gevaar. Daarom raden we aan om van deze daadloosheid af te komen en jezelf een nieuwe focus te geven.
Jezelf op de eerste plaats zetten: zo doe je het in vier stappen
- Tijd. Mensen die gestopt zijn zichzelf op de eerste plaats te zetten, zeggen automatisch en altijd ‘ja’. Het is hun magische antwoord op elk verzoek. Als jij een van deze mensen bent, dan is het zaak dat je deze impuls beteugelt.
Dus, wanneer iemand iets vraagt, suggereert of eist, is het het beste om eerst even te zwijgen. We moeten voorkomen dat we onmiddellijk reageren, zodat we even kunnen nadenken en eerlijk kunnen beoordelen of we willen doen wat de ander van ons vraagt. Leer ‘NEE’ te zeggen.
- Perspectief. Om te leren hoe we voor onszelf moeten zorgen, moeten we onze afstand tot onze omgeving controleren. Dit betekent dat we deze of groter of kleiner moeten maken. Als je het namelijk gewend bent om absoluut altijd alles te doen, dan zal er een moment komen waarop je vergeet wat belangrijk is.
Zeggen ‘ik wil niet, ik kan niet, vandaag zet ik mezelf op de eerste plaats’ is dan ook niet het einde van de wereld.
- Nuttige frases. Het kan nooit kwaad om een kleine verzameling frases te hebben die ons kunnen helpen onze eigen behoeften, identiteit of vrije tijd te beschermen.
‘Het spijt me, maar op dit moment komt wat je van me vraagt mij niet uit’, ‘Ik waardeer het dat het in je opkwam om mij hiervoor te vragen, maar ik heb wat tijd voor mezelf nodig’, ‘Op dit moment staat mijn hoofd er niet naar om te doen wat je van me vraagt, ik moet wat tijd alleen doorbrengen.’
- Stop bepaalde gesprekken. We weten allemaal hoe deze gesprekken beginnen, die gesprekken die altijd eindigen in een verzoek. Ze verlopen goed totdat het genot plotseling ophoudt wanneer de ander om een gunst vraagt. Meestal in de veronderstelling dat we het zullen doen.
Nu we enkele strategieën in onze gereedschapskist hebben, weten we hoe we dergelijke gesprekken zo snel mogelijk kunnen stoppen. We vermijden zo dat we onszelf uitputten en leren assertief te worden.
Jezelf op de eerste plaats zetten is belangrijk
Samenvattend: je zult deze vier stappen niet van de ene op de andere dag onder de knie krijgen. Als we onze wilskracht gebruiken en de vastberaden beslissing nemen om beter voor onszelf te zorgen, en begrijpen dat onszelf op de eerste plaats zetten werkelijk een onzelfzuchtige en noodzakelijke actie is, dan zullen we er elke dag beter in worden. We zullen weten hoe we moeten zorgen voor andere mensen, maar ook hoe we moeten zorgen voor onszelf.