Is rancune slecht voor je gezondheid?
Wie heeft zich nou niet op een gegeven moment benadeeld gevoeld? Wie heeft hierdoor niet op een gegeven moment toegegeven aan rancune? Misschien heeft een vriend je ooit slecht behandeld of achter je rug over je geroddeld. Misschien had jij net iemand nodig en zette hij jou juist helemaal onderaan zijn prioriteitenlijst.
Wellicht was het een leraar die niet erkende hoeveel moeite je ergens had in gestoken, je ouders die niet begrepen hoe moeilijk het is om in dit tijdperk op te groeien, of je partner die verliefd werd op een ander. Iedereen heeft zich ooit wel eens benadeeld gevoeld, dat staat vast.
Emoties en gezondheid
Het zou geweldig zijn als negatieve emoties met een soort waarschuwingsteken gepaard gingen. Ook zou het geweldig zijn als scholen kinderen zouden aanleren om hun negatieve emoties te beheersen.
Deze kunnen namelijk erg gevaarlijk zijn. Er is namelijk genoeg bewijs dat negatieve emoties die niet goed beheerst worden veelal een enorm gevaar voor onze gezondheid zijn.
Depressie wordt bijvoorbeeld in verband gebracht met meetbare veranderingen in het functioneren van je immuunsysteem:
- Mensen met een klinische depressie en mensen die vaak vijandig doen, lopen een groter risico op een hartaanval dan mensen zonder een depressie.
- Angstgevoelens lijken ook een grote rol te spelen bij hartproblemen. Ook speelt dit een rol in de vertraging van het herstelproces na mogelijke operaties hiervoor.
- Bovendien lijkt depressie de kans op osteoporose – ofwel botontkalking – te verhogen, met name bij vrouwen.
- Bij mannen kan depressie na 3 jaar leiden tot verminderde spierkracht.
Wat is rancune?
Rancune is een woord dat veel gevoelens omvat die ook velen wel eens ervaren zullen hebben. Het is boosheid, een verlangen naar wraak. Het houdt je in zijn greep en de kans bestaat dat jij het net zo stevig vasthoudt. Daardoor is het moeilijk om het los te laten als je het eenmaal voelt.
Een zekere mate van koppigheid speelt hier dan ook een rol in. Zodoende raakt het bestendig tegen onze pogingen om het gevoel te verlichten. Mensen klampen zich vast aan rancune omdat ze oneerlijk zijn behandeld. Iemand heeft niet voldaan aan hun verwachtingen of iemand heeft ze verraden. Ze voelen zich afgewezen door de persoon die hun gekwetst heeft.
Degene die rancune ervaart, is vaak degene die alle details van een ruzie kan onthouden. Deze mensen hebben veel tijd nodig om te verwerken wat is gebeurd en vervolgens de ander te vergeven en door te gaan met het leven.
Hoe is rancune van invloed op je gezondheid?
Om dit onderwerp te analyseren, hebben Witvliet et al. (2002) de emotionele en fysiologische consequenties van rancune bestudeerd. Hiervoor hebben ze een experiment uitgevoerd.
- Ze vroegen universiteitsstudenten om een aantal gebeurtenissen aan te halen waarbij ze zich benadeeld voelden door anderen. In de meeste gevallen werd hier aan vrienden, partners, broers, zussen of ouders gedacht. Het ging hier vaak om afwijzing, leugens of beledigingen.
- Vervolgens verzamelden de onderzoekers alle informatie over deze gebeurtenissen en fysiologische data. Deze data omvatte hartslag, de bloeddruk, de spanning in de gezichtsspieren en de elektrische conductiviteit – elektrische geleiding – van de huid.
- Onderzoekers verzamelden verder ook data omtrent de fantasieën van de deelnemers. Hiervoor vroegen ze de deelnemers om zich elke mogelijke reactie op de voorgenoemde gebeurtenis in te beelden. Deze reacties konden zowel gebaseerd worden op rancune of vergiffenis.
Hoe we denken is van invloed op onze gezondheid
Is het mogelijk dat twee verschillende manieren van aanpak voor dezelfde situatie de stemming en fysiologie van de deelnemers kunnen veranderen? Het antwoord daarop is “ja.”
- Toen de deelnemers zich meer vergevingsgezind opstelden in hun fantasieën, voelden ze meer empathie en genade.
- Wanneer ze echter meer rancune voelden, werden ze wraakzuchtig en rapporteerden ze meer negatieve, vijandige en verdrietige gevoelens. De onderzoekers observeerden ook meer spanning in de voorhoofdsspieren. Ook merkten ze dat de hartslag, bloeddruk en elektrische conductiviteit van de huid verhoogd waren. Dit laatste gegeven leek aan te geven dat het autonoom zenuwstelsel actiever werd. Het autonoom zenuwstelsel speelt een grote rol in onze perceptie van risico en gevaar.
- Hun laatste ontdekking was een nog grotere verrassing. Wanneer het experiment eenmaal oer was, vroegen ze de deelnemers om zich te ontspannen. De mensen die zich met name vast hadden geklampt aan hun rancune waren niet in staat dit te doen. Hun verhoogde fysiologische activiteit maakte het moeilijk om dit gevoel los te laten. Daardoor voelden deze deelnemers zich nog een tijdje gespannen.
Rancune is dus gevaarlijk
Wat zijn de gevolgen van de resultaten van deze studie? Natuurlijk is het niet zo erg als we ons af en toe vijandig voelen. Dit zal geen nadelige gevolgen voor onze gezondheid hebben. Mensen die gekwetste gevoelens en het verleden echter nooit kunnen loslaten, zullen zichzelf alleen maar verder kwetsen op de lange termijn.
Door je woede en dus je fysiologische reacties hierop te onderhouden, maak je jezelf kwetsbaar voor de negatieve consequenties. Denk hierbij aan de bovengenoemde gevolgen voor je cardiovasculaire systeem en je immuunsysteem.
Daarom kan het gevaarlijk zijn voor je gezondheid om vast te houden aan rancune. Zelfs als het lang niet altijd makkelijk is, kan vergeving voor degenen die ons gekwetst hebben onze stress verminderen en het welzijn verbeteren.
We kunnen de effecten van rancune vergelijken met het tillen van een zak bakstenen: het is een last en zal op den duur slecht zijn voor onze gezondheid. Daarom moet je je eigen welzijn voorop stellen en je rancune loslaten.
