Is het de moeite waard om jezelf op te offeren voor anderen?

Heb je jezelf ooit voor iemand opgeofferd? Er wordt vaak gezegd dat zelfopoffering voor liefde vereist dat we iets achterlaten. Liefhebben mag echter nooit synoniem zijn met verlies, maar met winst. Hier gaan we dieper op in.
Is het de moeite waard om jezelf op te offeren voor anderen?
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Is het de moeite waard om jezelf op te offeren voor anderen? We hebben de neiging om degenen te waarderen die in staat zijn op te geven wat belangrijk voor hen is, voor iets dat op een bepaald moment meer waarde voor hen heeft.

Stoppen met werken om hun kinderen op te voeden, hun land en familie verlaten voor een nieuwe partner, hun comfortabele levensstijl opgeven om humanitair werk uit te voeren… Er zijn meerdere voorbeelden.

Deze situaties hebben allemaal één ding gemeen: verlies. Het gaat vooral om het maken van een keuze tussen twee handelingswijzen. Het pad dat uiteindelijk wordt gekozen, wordt gekozen omdat het op dat moment relevanter, belangrijker of zelfs bevredigender lijkt.

Vanuit een psychologisch oogpunt weten we dat zelfopoffering iets is dat altijd deel uitmaakte van het mens-zijn. Het leidt echter niet altijd tot gevoelens van welzijn of tevredenheid.

Hoewel het heel goed mogelijk is dat je op een gegeven moment betekenis en een doel in je acties ziet, komt er altijd een moment dat je een bepaald gevoel van verlies, gemis en zelfs spijt ervaart. Laten we dat eens van dichterbij bekijken.

Trieste vrouw

Is het altijd terecht om jezelf op te offeren voor anderen?

Als je hoort dat mensen zichzelf opofferen voor anderen, trekt dat meestal je aandacht. Dat komt omdat je als mens over het algemeen een wat pessimistische kijk hebt op andere mensen. In feite heb je de neiging om ze op te vatten als meer vatbaar voor egoïsme dan voor altruïsme, meer geneigd tot persoonlijke interesse dan als mededogen.

De realiteit is echter anders. In feite is de reden dat we als soort hebben overleefd te danken aan ons gevoel een groep te zijn en de bijbehorende gevoelens van samenwerking.

Dr. Mary McGrath van de Yale University voerde een onderzoek uit (Engelse link) dat aangaf dat dit soort samenwerking die we in ons evolutionaire verleden hebben meegemaakt, betekent dat we op een bepaalde manier blijven voelen dat het zinvol en nuttig is om iets voor iemand op te geven. In feite is ons opofferen voor anderen iets dat we eigenlijk altijd hebben gedaan.

Ouders vinden het vaak normaal op zichzelf op te offeren voor hun kinderen. We offeren onszelf op voor ons werk en ook voor de mensen van wie we houden. Er zijn zelfs sommigen die martelarencomplexen vertonen en het grootste deel van hun leven besteden aan het opofferen van zichzelf. Aan de andere kant zullen anderen niet eens de eerste stap zetten naar dit soort hulp en zelfs onderwerping.

De psychologie bestudeert al tientallen jaren zelfopoffering. Het is geïnteresseerd in het leren voor welke dimensies, omstandigheden en mensen wij, als mensen, de neiging hebben om offers te brengen. Want niet alle situaties zijn bevorderlijk om deze stap te zetten. Bijgevolg verdient niet iedereen die deel uitmaakt van je leven dat je offers voor hen brengt. Laten we meer te weten komen.

Breng alleen een offer voor iets dat zinvol is

Een offer mag je nooit tot een slachtoffer maken of je in de lucht laten hangen. Je hoeft bijvoorbeeld je leven niet voor iemand op te offeren, maar je kunt iets specifieks opgeven om iets groters te krijgen dat van betekenis voor je is. Je kunt bijvoorbeeld je stad en zelfs je land verlaten voor iemand van wie je houdt, omdat je daarmee de komst van gelukkiger tijden voor ogen hebt.

Jezelf opofferen voor anderen heeft zin als het betekent dat je realiteit verbetert of je meer zin krijgt in je bestaan. Dat laatste is relevant omdat het vaak kan gebeuren dat dit offer wordt opgelegd en niet gekozen.

De University of Ontario (Canada) voerde een interessant onderzoek uit. Het stelt dat, cultureel en sociaal, op het gebied van affectieve relaties, het de vrouw is die bijna altijd wordt gedwongen om de grootste offers te brengen. Dit gebeurt meestal door voor kinderen, ouderen en andere afhankelijke personen te zorgen. Op de een of andere manier is het gewicht van genderrollen beïnvloed door deze realiteit.

Het gaat niet alleen om jou, het gaat ook om mij

Jezelf opofferen voor anderen is soms een noodzaak. Dit is vooral het geval bij het witte riddersyndroom. Dit zijn mannen en vrouwen die de behoefte voelen om andere mensen te redden en grote offers te brengen voor het welzijn van anderen. Het Cambridge Institute of Brain and Cognition Sciences voerde een onderzoek (Engelse link) uit waarin ze een interessante theorie voorstelden.

De studie beweert dat figuren die zich moeten opofferen en offers moeten brengen voor anderen, worden gedreven door bijna pijnlijk en zelfs egoïstisch altruïsme.

In feite streven ze ernaar hun eigen angst te verminderen met hun acties. Als ze zich bijvoorbeeld ontevreden of slecht voelen over zichzelf voor iets specifieks, kiezen ze ervoor om alles op te geven. Dit is eigenlijk een louterende oefening voor hen.

Zoals je kunt zien, zijn er verschillende soorten zelfopoffering. De extremen zouden echter die zijn die door de samenleving worden opgelegd en die door jezelf worden opgelegd als boetedoening.

Stel loopt hand in hand op het spoor

Fouten en successen door jezelf op te offeren voor anderen

Op de reis van het leven moet je gokken en soms zelfs grote sprongen maken zonder te weten wat er gaat gebeuren. Inderdaad, iedereen heeft zich wel eens voor iets of iemand opgeofferd.

Soms gaat het mis. Misschien heb je bijvoorbeeld zonder parachute gesprongen en is die riskante beslissing die je nam verkeerd gegaan. Het was echter wat je toen geloofde, je was ervan overtuigd en je miste de ervaring die je nu hebt.

Daarom was het eigenlijk geen fout, het was gewoon nog een levensfase waaruit je leerde. Opofferingen maken is iets dat heel gewoon is in je dagelijkse routine. In feite voer je ze het meest uit voor degenen van wie je houdt. Je geeft dingen op voor je partner, kinderen, familie en anderen die belangrijk voor je zijn. Bovendien word je soms beloond voor je daden

Tot slot, probeer na te denken en een beetje meer balans in je leven te vinden over wie en waarvoor je deze kleine of grote opofferingen uitvoert. Bedenk dat mensen zich meer laten leiden door altruïsme dan door egoïsme. Dit is een dimensie die je altijd zal bezighouden en waar je altijd mee te maken zult krijgen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • FeldmanHall, O., Dalgleish, T., Evans, D., & Mobbs, D. (2015). Empathic concern drives costly altruism. NeuroImage105, 347–356. https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2014.10.043
  • Mary C. McGrath, Alan S. Gerber. Evidencia experimental de un efecto de colaboración. Nature Human Behavior , 2019; DOI: 10.1038 / s41562-019-0530-9
  • Impett, E. A., & Gordon, A. M. (2008). For the good of others: Toward a positive psychology of sacrifice. In S. J. Lopez (Ed.), Praeger perspectives. Positive psychology: Exploring the best in people, Vol. 2. Capitalizing on emotional experiences (p. 79–100). Praeger Publishers/Greenwood Publishing Group.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.