Is anders zijn een behoefte, een last of een deugd?

Wat vind je ervan om anders te zijn? Ga jij liever onopgemerkt op in de menigte? Kun je je een tijd herinneren waarin anders zijn negatieve gevolgen voor jou of je dierbaren had?

Ieder mens is uniek. Geen twee mensen zijn hetzelfde. We hebben allemaal verschillende manieren van voelen, handelen, denken en beslissingen nemen. Een combinatie van onder meer genetische en omgevingsfactoren, je verleden, je ervaringen en je context bepalen je persoonlijkheid. Wat betekent anders zijn voor jou? Is het een behoefte, een last of een deugd?

Anders zijn kan positief of negatief zijn, afhankelijk van waar je je in je leven bevindt en in welke ontwikkelingsfase je je bevindt. Ondanks het feit dat je volledig uniek bent en altijd zult zijn, zijn er momenten in het leven dat je probeert zo veel mogelijk op andere mensen te lijken.

Op andere momenten is zorgen dat je opvalt belangrijk voor een normale cognitieve ontwikkeling. Hoe voel je je daar op dit moment over? Denk jij dat je anders bent dan alle anderen? Op welke manier? Vind je het leuk om anders te zijn? Is anders zijn een behoefte? Is het belangrijk voor jou?

Anders zijn is een menselijke behoefte

Psycholoog Margaret Mahler bedacht een model voor de stadia van menselijke ontwikkeling. Na de symbiotische fase, waarin het kind zichzelf nog niet als gescheiden van zijn moeder kan zien, komt de fase van scheiding en individualisatie. Deze fase speelt een belangrijke rol bij het vormgeven van je persoonlijkheid en helpt je jezelf als uniek te beschouwen.

Tijdens deze fase vinden twee processen plaats. Scheiding is het proces waardoor een kind zich onderscheidt van zijn moeder. Individualisatie is het proces waarbij een kind zich bewust wordt van zijn bestaan en zijn eigen individuele eigenschappen begint te ontwikkelen.

Rene Spitz noteerde drie organiserende principes in de psychologie van een kind: de glimlachende reactie, angst voor vreemden en “nee.” We hebben het hier over het “nee” tijdens de beroemde terrible two-fase. Hoe vervelend deze constante oppositie ook is, het is een belangrijke fase voor rijping en ontwikkeling.

Deze constante negatieve reactie wordt veroorzaakt door het feit dat het kind zich begint te identificeren als anders en onafhankelijk. Het is een noodzakelijke stap voor het kind om zich bewust te zijn van zijn individualiteit. Dit gebeurt tot op zekere hoogte ook bij adolescenten.

Voor tieners kan anders zijn een last zijn

De adolescentie is een fase waarin we ons aanpassen en het zijn zoals iedereen centraal staat. Tieners maken zich constant zorgen dat ze worden gediscrimineerd vanwege verschillen die ‘onaanvaardbaar’ zijn. Deel uitmaken van een groep is de belangrijkste motivatie van tieners. Als gevolg heeft het een aanzienlijke invloed op hoe ze hun zelfbeeld vormgeven.

Het is echter interessant dat tieners geloven dat ze uniek zijn. David Elkind noemde dit fenomeen ‘de persoonlijke fabel’. Hoewel ze ernaar verlangen om erbij te horen en net als iedereen te zijn, denken tieners ook dat hun gedachten en gevoelens anders zijn dan die van anderen.

Elkin beschrijft een ander fenomeen dat soms te maken heeft met het belang van anders zijn of erbij horen. Hij heeft het over een denkbeeldig publiek, wat eigenlijk een grote zorg is over het beeld dat je op anderen projecteert en wat zij van je denken. Tieners hebben namelijk de neiging om te denken dat de mensen om hen heen constant naar hen kijken.

Dit gevoel van altijd het onderwerp van de aandacht van mensen te zijn, zorgt ervoor dat sommige tieners, vooral degenen met een laag zelfbeeld, doen wat ze kunnen om niet op te vallen. Ze proberen onopgemerkt te blijven en niet anders te zijn, omdat anders zijn als negatief wordt beschouwd en kan leiden tot afwijzing door leeftijdgenoten.

Het is geen behoefte of last, het is een deugd!

Jonge mensen hebben vaak de behoefte om anders te zijn, om op te vallen in een menigte. Dat is geweldig! Het delen van dat gedeelte van je persoonlijkheid dat vorm krijgt, is een van de grootste geschenken die je jezelf en anderen kunt geven.

Dat komt omdat het het meest oprechte en eerlijke deel is van wie je bent. Het stimuleert ook de creativiteit en vergemakkelijkt de besluitvorming.

Door anders te zijn, kun je diversiteit waarderen en je er gemakkelijker aan aanpassen. Het maakt je flexibel en ruimdenkend. Door je ideeën te verdedigen, zelfs als ze anders zijn dan die van anderen, kun je groeien en ontwikkelen terwijl je trouw blijft aan je principes. Het helpt ook om je gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen op te bouwen.

Uniek zijn is een geschenk. Daarom is het belangrijk om het te leren waarderen. Het is een van de grootste deugden die een mens kan hebben.