Hou op te proberen te raden wat mensen denken
Cognitieve psychologie heeft ons geleerd dat de manier waarop we denken over wat er met ons gebeurt, van invloed is op de manier waarop we ons voelen. In wetenschappelijke literatuur kunnen we veel voorbeelden vinden van patronen van onaangepaste en verkeerde gedachten die mensen behouden, ondanks het gebrek aan logica, nut en vooral het leed dat ze veroorzaken.
In dit artikel zullen we ons richten op een van de meest uitgebreide disfunctionele gedachten: willekeurige gevolgtrekking of de vergissing van de helderziende. Hier is een voorbeeld:
Carla is aan een baan begonnen bij een belangrijk bedrijf in haar stad. Het is de baan van haar dromen, maar de sfeer is niet altijd prettig. Ze gelooft dat haar collega’s haar niet hebben aanvaard en dat ze achter haar rug over haar praten.
Een tijdje geleden merkte ze hoe twee collega’s in een hoek aan het fluisteren en hardop aan het lachen waren en ze besefte dat ze zijdelings naar haar bleven kijken. Carla denkt eraan haar droombaan op te zeggen, omdat ze het niet kan verdragen dat mensen over haar roddelen. Als ze over haar roddelen kan dat bij haar baas terecht komen en kan ze ontslagen worden!
We zullen het verhaal even pauzeren… Wat is onze hoofdpersoon aan het doen? Dat is duidelijk: ze trekt overhaaste conclusies, die ze op geen enkele manier kan bevestigen of aantonen.
Ze denkt dat haar collega’s over haar roddelen, omdat ze twee mensen heeft zien praten en lachen. Is dit logisch? Is het feit dat twee mensen in een hoek praten en lachen voldoende bewijs dat zij haar bekritiseren?
Nou ja, ze keken ook zijdelings naar haar! Dus? Dat waren ze zeker aan het doen, omdat zij ook naar hen keek, terwijl ze lachten, denkend dat ze haar bekritiseerden.
Carla doet alleen zichzelf pijn door op deze manier te denken. Ze veroorzaakt zichzelf heel veel ongerustheid en ze staat op het punt om de verkeerde beslissing te nemen, omdat zij de dingen op deze manier ziet. Ze toont een typisch paradoxaal effect, dat wordt aangetoond in de psychologie: ze is zo bang dat ze haar zullen bekritiseren en dat ze haar baan zal verliezen, dat zij degene zal zijn die deze stap zal zetten en haar baan zal opzeggen, wat betekent dat ze die zeker zal verliezen.
Dit verhaal over een onlogische manier van denken komt vaker voor dan we denken. We hebben de neiging om ons ego tegen elke prijs te beschermen en te snel conclusies te trekken over geïsoleerde gebeurtenissen. We hebben de neiging om de werkelijkheid te verdraaien en zo een onevenredig grote emotionele reactie te veroorzaken.
Het is belangrijk om te leren helder te denken!
Passend denken betekent niet optimistisch of positief zijn of de wereld door een roze bril zijn; dat zou nog erger zijn! We zouden onszelf bedriegen en uiteindelijk zouden we met hetzelfde probleem zitten. Passend denken betekent leren om het leven door middel van schone glazen te zien en de wereld te zien zoals hij is, zonder verdraaiing van de werkelijkheid, zonder verhalen te verzinnen die alleen in onze gedachten echt zijn.
Om realistischer en rationeler te zijn, moet Carla op een wetenschappelijkere manier gaan denken en stoppen met nadenken over alle mogelijke alternatieven waarover twee mensen kunnen lachen.
Het kan zijn dat ze zich iets grappigs herinnerden wat was gebeurd op het werk, ze konden moppen vertellen of over iets anders praten dat niets te maken had met onze hoofdpersoon. Het is waar dat ze hadden kunnen praten over Carla, maar we kunnen niet toestaan dat onze impulsen ons ervan weerhouden andere opties te overwegen.
In de eerste plaats zou het niet logisch of rationeel zijn om te proberen te raden wat andere mensen denken. Wij zijn geen helderzienden! Ten tweede, zelfs als Carla’s aanname correct was, zou het niet zo verschrikkelijk zijn als ze denkt. Wat is er zo erg aan kritiek? Het kan een beetje vervelend en onaangenaam zijn, maar het is niets om zo dramatisch op te reageren!
Vermijd daarom het automatisch maken van dergelijke onnodige spanningen. Je bent geen helderziende. Je moet leren om je aan de feiten te houden en je niet te laten meeslepen door ongegronde interpretaties, die niet geldig zijn tenzij je ze kan aantonen. In de tussentijd: ontspan en leef het leven dat naar je toe komt.
