Hoe weet je of antidepressiva werken?

Antidepressiva hebben een opwekkend effect. Wanneer ze werken, is het gebruikelijk dat de patiënt zich sterker en energieker voelt.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog José Padilla.

Laatste update: 19 augustus, 2023

Antidepressiva zijn medicijnen die voornamelijk gebruikt worden om depressieve symptomen te verlichten. Ze worden ook vaak gebruikt bij interventies voor obsessieve-compulsieve stoornis (OCD), sociale fobie, paniekstoornis, gegeneraliseerde angststoornis (GAD) en posttraumatische stressstoornis (PTSS). Maar hoe weet je of antidepressiva werken?

Depressie is een zeer veelvoorkomende stemmingsstoornis die de biochemie van de hersenen verandert. Het toedienen van antidepressiva probeert de disfunctie van bepaalde circuits en chemicaliën die informatie door de hersenen sturen te corrigeren. Er zijn vele soorten antidepressiva. De meestvoorkomende zijn de volgende (Engelse link):

Selectieve serotonine heropname remmers (SSRI’s):

• Sertraline.
• Fluvoxamine.
• Fluoxetine.
• Paroxetine.
• Citalopram.
• Escitalopram.

Serotonine/noradrenaline heropname remmers (SNRI’s):

• Venlafaxine.
• Desvenlafaxine.
• Duloxetine.
• Milnacipran.
• Levomilnacipran.

Atypische antidepressiva:

• Bupropion.
• Mirtazapine.
• Agomelatine.

Serotonine modulatoren:

• Nefazodone.
• Trazodone.
• Vilazodone.
• Vortioxetine.

Monoamine oxidase remmers (MAO-remmers):

• Selegiline.
• Moclobemide.
• Tranylcypromine.
• Isocarboxazid.
• Fenelzine.

Natuurlijk is het eerste wat iedereen die deze antidepressiva voorgeschreven krijgt wil weten : “Hoe weet ik of ze werken?” In dit artikel zullen we onder andere deze vraag beantwoorden.

Hoe goed verlichten antidepressiva de symptomen?

Het is moeilijk om te bepalen hoe goed een antidepressivum een individu kan helpen. Gezondheidsdeskundigen stellen meestal voor om een medicijn te nemen waarvan bewezen is dat het effectief is en relatief goed verdragen wordt. Als het niet zo goed helpt als verwacht, kan het nodig zijn om over te stappen op een ander middel.

Voor een groot deel hangt het voordeel van een antidepressivum af van de ernst van de depressieve stoornis. In de regel geldt dat hoe ernstiger de stoornis is, des te merkbaarder de veranderingen zullen zijn. Volgens het Institute for Quality and Efficiency in Health Care zijn antidepressiva effectief tegen chronische, matige en ernstige depressies, maar niet bijzonder behulpzaam bij milde depressies.

Ditzelfde instituut beweert dat onderzoeken bij volwassenen met een matige of ernstige depressie onder andere het volgende hebben aangetoond:

• Zonder antidepressiva: Ongeveer 20 tot 40 van de 100 mensen die een placebo-behandeling namen zagen een verbetering van hun symptomen binnen zes tot acht weken.
• Met antidepressiva: Ongeveer 40 tot 60 van de 100 mensen die antidepressiva gebruikten, zagen binnen zes tot acht weken een verbetering van hun symptomen.

Met andere woorden, antidepressiva verbeterden de symptomen bij ongeveer 20 van de 100 mensen.

Bijwerkingen van antidepressiva

Antidepressiva kunnen bijwerkingen hebben zoals:

• Seksuele disfunctie (Engelse link).
• Slaperigheid.
• Gewichtstoename.
• Slapeloosheid.
• Angstgevoelens.
• Duizeligheid.
• Hoofdpijn.
• Droge mond.
• Wazig zicht.
• Misselijkheid.
• Uitslagen.
• Trillen.

Na een paar weken kunnen deze symptomen beginnen af te nemen en zullen de antidepressiva beginnen te werken. Daarom moet je bij het starten van dit type behandeling geen onmiddellijke resultaten of verbeteringen verwachten. In feite kan het vier tot zes weken duren voordat deze medicijnen werken.

Hoe weet je of antidepressiva werken?

Het is normaal dat je je in het begin van de behandeling slecht of slechter voelt. Na een paar weken zullen de antidepressiva echter effect beginnen te hebben. Tekenen dat de antidepressiva werken zijn onder andere de volgende:

• Meer energie. Antidepressiva werken als de patiënt zich energieker voelt, met meer kracht om zijn dagelijks leven aan te kunnen.
• Verruiming van de geest. Mensen met een depressie hebben namelijk de neiging om een tunnelvisie perspectief aan te nemen. Met andere woorden, ze denken dat er geen oplossing is voor hun problemen en ze richten zich alleen op negatieve aspecten, vooral die aspecten die deze kernovertuigingen bevestigen. Door antidepressiva te nemen, kunnen ze echter beginnen hun perspectief te verbeteren en beginnen ze situaties vanuit verschillende invalshoeken te bekijken.
• Verbetert de stemming. Het belangrijkste teken om te weten of antidepressiva werken is te zien of ze doen wat er van ze verwacht wordt: dat is namelijk de stemming verbeteren. Als er geen verbetering is, werken ze waarschijnlijk niet.
• Verbetert het gevoel van eigenwaarde. Naarmate de negatieve stemming geleidelijk afneemt, is het mogelijk dat het gevoel van weinig waarde (laag gevoel van eigenwaarde) van de patiënt ook afneemt. Daarom kan een toename van het gevoel van eigenwaarde een teken zijn dat antidepressiva werken. Toch moet dit worden geïnterpreteerd in combinatie met andere aspecten, omdat het onwaarschijnlijk is dat een geneesmiddel op zichzelf het gevoel van eigenwaarde kan verhogen.

Vervolgens zullen we enkele tekenen bespreken dat antidepressiva niet werken.

Tekenen dat antidepressiva niet werken

Hieronder volgen enkele tekenen waaruit kan blijken dat de antidepressiva mogelijk niet werken:

• Verslechtering van de slaap.
• Veranderingen in eetlust.
• Verminderde energie.
• Verhoogde vermoeidheid.
• Lage motivatie.
• Apathie.
• Moeite om zich te concentreren.
• Zich ziek moeten melden voor het werk.
• Afzeggen van sociale verplichtingen.
• Verergering van de depressie.
• Geen verbetering van de stemming.

De redenen waarom antidepressiva mogelijk niet werken zijn onder andere:

• De dosering is te laag.
• Een ander soort medicatie is nodig.
• Ze zijn niet lang genoeg ingenomen.
• Ze kunnen een wisselwerking hebben met andere medicijnen.
• De patiënt kan vergeten zijn de juiste dosis in te nemen.

Tenslotte kan het slikken van antidepressiva zeer nuttig zijn bij het onder controle houden van depressies, vooral als ze gebruikt worden naast een psychotherapeutische behandeling.

Aan de andere kant werken niet alle antidepressiva voor iedereen, en werken ze ook niet allemaal op dezelfde manier. Het is zelfs ook mogelijk dat de professional niet bij de eerste poging de juiste medicatie voorschrijft. De patiënt moet echter niet opgeven.

Ten slotte, om na te gaan of antidepressiva werken, moeten de beperkingen die de depressie voor en na de behandeling oplegt, vergeleken worden.