Hoe om te gaan met het gevoel dat je niets wilt doen

Soms leven we in tijden die worden gekenmerkt door een mengeling van uitputting en apathie. We voelen weinig energie, ontmoediging en demotivatie. Ontdek in dit artikel wat dit zou kunnen zijn.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 06 juni, 2024

Als je stemming laag is en je lichaam en geest niet in harmonie zijn, heb je misschien nergens zin in. Alles weegt en put je uit en elke taak die je moet doen voelt als een berg beklimmen. Hoewel het normaal is dat deze gevoelens af en toe voorkomen en je meestal je motivatie weer terugkrijgt, ontstaat er een probleem als de gevoelens van ongemak aanhouden.

Factoren zoals stress kunnen je motivatie tot een minimum beperken. Er kunnen echter ook andere onderliggende fysieke en psychologische omstandigheden zijn voor het gevoel dat je niets wilt doen. In feite gaan depressie en ongenezen trauma’s vaak gepaard met dergelijke gedrags- en emotionele beelden. Als je begrijpt waardoor je je zo voelt, kun je herkennen wat je eraan kunt doen.

Het gevoel hebben dat je niets wilt doen

Iedereen heeft wel eens het gevoel dat je niets wilt doen. Het is een veelgehoorde klacht en je hebt er ongetwijfeld wel eens last van gehad. We gaan precies uitleggen wat deze ervaring inhoudt.

Geen zin hebben om iets te doen duidt op een psychofysische toestand die verder gaat dan lichamelijke uitputting, want er is ook sprake van emotionele of mentale uitputting.

In de regel lossen deze situaties zichzelf op na een paar dagen, als je een pauze hebt gehad of als je hebt opgelost wat je zorgen baarde. Na verloop van tijd kunnen ze echter chronisch worden.

Als een gebrek aan motivatie en gevoelens van ontmoediging en vermoeidheid langer dan twee weken duren, kunnen dit symptomen zijn van een gezondheidsprobleem of psychische stoornis. De volgende kenmerken gaan vaak gepaard met deze gevoelens:

• Gevoelens van hopeloosheid.
• Zwaar gevoel in de spieren
• Prikkelbaarheid en slecht humeur.
• Moeite met reflecteren.
• Neiging tot uitstelgedrag.
• Geen enthousiasme om de dag te beginnen.
• Gevoelens van uitputting en gebrek aan energie.
• Gebrek aan initiatief en motivatie.
• Moeite met het nemen van beslissingen.
• De behoefte om meer te slapen dan nodig is.
• Gebrek aan interesse in vrije tijd of sociale activiteiten.
• Nulprestaties op het werk of tijdens het studeren.
• Anhedonie of het onvermogen om plezier te ervaren.

Waarom heb je het gevoel dat je niets wilt doen?

Het gevoel dat je niets wilt doen wordt een probleem als je veel verantwoordelijkheden hebt en het je niet kunt veroorloven om te stoppen. Werk, huishoudelijke taken, familie en de doelen die je in je leven wilt bereiken vereisen beweging en actie. Maar soms schieten je kracht en aanmoediging tekort. In deze situaties moet je weten wat er achter je gevoelens schuilgaat.

Gezondheidsproblemen

Gevoelens van ontmoediging, apathie en vermoeidheid komen vaak voor bij patiënten die lijden aan schildklieraandoeningen. Een artikel (Engelse link) gepubliceerd in het tijdschrift Frontiers in Physiologystelt dat sommige vrouwen, als gevolg van negatieve ervaringen, veranderingen ontwikkelen in de hypothalamus-hypofyse-schildklieras.

Als professionals geconfronteerd worden met ongemotiveerde en vermoeide patiënten, moeten ze dit soort problemen uitsluiten. Er zijn echter bepaalde andere factoren op fysiologisch gebied om rekening mee te houden. Bijvoorbeeld:

• Migraine.
• Fibromyalgie.
• Hormonale veranderingen.
• Chronisch vermoeidheidssyndroom (ME).
• Een verzwakt immuunsysteem.
• Slapeloosheid en andere slaapstoornissen.
• Slechte voeding en gebrek aan voedingsstoffen.

Verveling en routine

Op bepaalde momenten ontbreekt het ons allemaal aan hoop, motivatie en spannende doelen. Routine en verveling tasten de hersenen aan. Als mensen hebben we prikkels nodig in ons dagelijks leven om ons de impulsen te geven om te blijven bewegen, plannen te maken en onze dromen en doelen te volgen. Als dat niet lukt, ontstaan gevoelens van ongemak en ontmoediging.

Chronische stress

Soms zie je misschien over het hoofd welk effect ongereguleerde en overweldigende stress heeft op je lichamelijke en geestelijke gezondheid.

Een studie (Engelse link) gepubliceerd in het tijdschrift Future Science stelt dat de activering van bepaalde neuro-endocriene circuits meerdere processen kan veranderen, zoals het immuunsysteem en de gezondheid van hart en bloedvaten.

Voor zover mogelijk moet je proberen in te zien dat deze toestanden van zorgen, spanning en angst slechts af en toe voorkomen en niet te lang duren. Probeer geschikte copingstrategieën te gebruiken.

Het gewicht van onopgeloste problemen

Je hebt vaak geen zin om iets te doen als je te veel problemen hebt en niet weet hoe je ermee om moet gaan. Meningsverschillen in je relatie kunnen bijvoorbeeld samengaan met een gebrek aan werk of slechte werkomstandigheden. Dit gaat gepaard met frustratie vanwege je onvervulde dromen, het gebrek aan tijd voor jezelf en de voortdurende schaduw van onzekerheid.

Soms is het leven zelfs te ingewikkeld en gebruikt je geest het verdedigingsmechanisme om je te vragen te stoppen. Daarom zijn die gevoelens van vermoeidheid slechts een waarschuwingsteken dat je tijd nodig hebt om na te denken en beslissingen te nemen.

Uitputting, een teken van depressieve stoornissen

Vermoeidheid en gebrek aan motivatie zijn twee terugkerende kenmerken van depressieve stoornissen. Onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in het tijdschrift Frontiers in Immunology legt uit dat depressie vaak gepaard gaat met een inflammatoire activering van het immuunsysteem die invloed heeft op het centrale zenuwstelsel.

Dit verklaart het gevoel van zwaarte, spierpijn en uitputting die maar niet weggaan, zelfs niet als je tien uur achter elkaar hebt geslapen. Er zijn ook meer criteria die je vertellen of je te maken hebt met een depressieve stoornis. Bijvoorbeeld:

• Gevoelens van hopeloosheid.
• Laag gevoel van eigenwaarde.
• Slaapstoornissen.
• Negatieve gedachten.
• Suïcidale of autolytische gedachten.
• Veranderingen in eetpatronen.
• Onvermogen om problemen op te lossen.
• Anhedonie of onvermogen om plezier te voelen.

Onopgelost trauma

De meesten van ons hebben wel eens een trauma. Dat kan een verlies zijn, een emotionele inzinking, een ongeluk, een aanranding of getuige zijn van een gewelddadige gebeurtenis, om er maar een paar te noemen. In de regel kun je deze gebeurtenissen te boven komen. Je vergeet ze niet, maar je leert ermee te leven, zonder dat ze te zwaar op je drukken.

Maar sommige mensen kunnen het niet vergeten, vooral als de traumatische ervaring in hun kindertijd is gebeurd. Dat komt omdat kinderen minder hulpmiddelen hebben om ermee om te gaan. Het is belangrijk om te weten dat de neurobiologische mechanismen van trauma diep en schadelijk zijn, waardoor zowel het lichaam als de geest worden aangetast.

Eén voorbeeld wordt belicht in een onderzoek (Engelse link) dat is gepubliceerd in de Archives of General Psychiatry. Hierin wordt beweerd dat jeugdtrauma’s het risico op het ontwikkelen van het chronisch vermoeidheidssyndroom verhogen.

Hoe je gebrek aan energie en motivatie kunt aanpakken

Als je al lange tijd het gevoel hebt dat je niets wilt doen, kun je het beste beginnen met een medisch onderzoek. De eerste stap is het uitsluiten van medische problemen. Als er geen gezondheidsgerelateerde oorzaken zijn, zoals een schildklierafwijking, moet je een aantal veranderingen doorvoeren om je energie en welzijn terug te krijgen.

Om zo’n verandering in gang te zetten, moet je beginnen met je in te zetten voor jezelf. Je hebt vaak de neiging om anderen op de eerste plaats te zetten, maar nu is het tijd om aan zelfzorg te doen. Probeer het volgende:

• Stel jezelf nieuwe doelen en doelen.
• Leer probleemoplossende technieken.
• Leer ontspanningstechnieken en diep ademhalen.
• Neem middelen om stress te beheersen op in je dagelijkse routine.
• Verbeter je mentale focus en rationaliseer je negatieve gedachten.
• Organiseer je routines zodat je meerdere uren vrije tijd hebt.
• Maak kleine veranderingen in je leven. Schrijf je bijvoorbeeld in voor een cursus en ontmoet nieuwe mensen.
• Geniet van kunstzinnige therapie. Schilderen en schrijven zijn prachtige catharsische oefeningen.
• Wees je bewust van de activiteiten of mensen die je meer stress dan welzijn brengen.
• Gun jezelf wat rust en loskoppeltijd. Het is tijd om naar jezelf te luisteren, om te weten te komen wat je wilt in je leven.
• Pas gedragsactivering toe. Zelfs als je verstand je vertelt dat je geen zin hebt om iets te doen, kom dan in beweging en ga wandelen. Vaak verandert je geest als je lichaam in actie komt.

De beste psychologische therapieën

Als je gevoelens van ontmoediging en gebrek aan energie niet verdwijnen, moet je deskundige hulp inroepen. De volgende therapeutische modellen kunnen helpen:

• Oplossingsgerichte strategische korte therapie stelt je in staat om te identificeren wat er met je aan de hand is. Je kunt dan je sterke punten versterken en nieuwe doelen bereiken. Het is echt een effectieve therapie.
• Cognitieve gedragstherapie. Dit is de meest gebruikte benadering en de soort die wordt ondersteund door de grootste hoeveelheid wetenschappelijk bewijs. Het helpt je om door je negatieve gedachten en beperkende overtuigingen heen te werken en gezonder gedrag te integreren.
• Acceptatie- en commitmenttherapie. Dit model helpt je begrijpen dat het leven niet gemakkelijk is, dat tegenslagen bestaan en dat je die moet accepteren. Op zijn beurt biedt het hulpmiddelen om je waarden te verduidelijken en je in staat te stellen om verder te gaan.

Tot slot, aarzel niet om professionele ondersteuning te vragen als dit ontmoedigende en lege gevoel begint te vervagen wie je bent. Je verdient het immers om van je leven te genieten en een actief persoon te zijn, die in staat is om te vechten voor wat je wilt in het leven dat je verdient.