Hoe je jezelf kunt bevrijden uit een giftige relatie

Giftige relatie tussen twee partners. Dit soort relaties doen zich dagelijks voor, over de hele wereld, ongeacht het land waar de twee mensen vandaan komen, de opleiding die ze hebben genoten of hun leeftijd. Bijna zonder het door te hebben, komen we terecht in een relatie waarin onze rechten als mensen vrijwel voortdurend geschonden worden. Het recht om ervoor te kiezen om onszelf te zijn, om te leven met integriteit en blijdschap. Waarom gebeurt dit eigenlijk? De waarheid is dat als het aankomt op de liefde, niemand over een handleiding beschikt die hem de perfecte instructies en antwoorden op elke vraag kan geven. Verliefd worden houdt in dat je jezelf laat meeslepen door een reeks emoties die zo intens zijn, dat het in sommige gevallen zeer moeilijk is om je evenwicht en perspectief te bewaren.

Het komt ook vaak voor dat iemand zich gedurende zijn leven blootstelt aan meerdere giftige relaties. Betekent dit dat sommige mensen nu eenmaal het profiel van een ‘slachtoffer’ hebben? Van een persoon die gemakkelijk gemanipuleerd kan worden?

Helaas kunnen we deze theorie niet bevestigen. Helemaal niet zelfs. En we kunnen ook niet zeggen dat de giftige persoon vrijwel altijd de mannelijke rol heeft en het slachtoffer altijd de vrouwelijke rol. De manipulator, de persoon die afdwingt, afstraft en mishandelt, kan net zo goed in de mannelijke categorie als in de vrouwelijke categorie vallen. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden, ondanks het feit dat het in dit soort situaties ongetwijfeld vaker voorkomt dat vrouwen het slachtoffer worden van mishandeling.

Het is daarom belangrijk om goed te weten welke maatregelen je moet treffen om jezelf te kunnen bevrijden uit een giftige relatie en verder te gaan met je leven. Zowel voor je algehele gevoel van welzijn, als voor je emotionele gezondheid.

Waarom we het niet doorhebben als onze relatie giftig is

Misschien ken je wel iemand die volgens jou vastzit in een giftige relatie. Jij bent je misschien zeer bewust van dit feit, maar deze persoon zelf niet; hij ziet niet wat jij ziet. En hoe hard je ook je best om deze persoon in te laten zien dat zijn relatie verre van normaal is, zal deze persoon weigeren om dit feit te bevestigen.

Waarom gebeurt dit? Over het algemeen worden dit soort situaties veroorzaakt door de volgende aspecten:

• We geloven dat onze partner kan veranderen, dat hetgeen we op dit moment meemaken maar tijdelijk is en dat het gedrag van onze partner vroeg of laat zal veranderen, omdat hij van ons houdt. Dat wil zeggen, we hebben een geïdealiseerd beeld van onze partner gevormd dat helemaal niet overeenkomt met de werkelijkheid.
• De persoon die gemanipuleerd wordt, heeft vaak zeer weinig zelfvertrouwen. Het kan zijn dat deze persoon in eerste instantie wilskrachtig en zelfverzekerd was, maar dat deze relatie hem langzaamaan kwetsbaar heeft gemaakt en diep heeft gekwetst, waardoor hij is gaan denken dat dit de manier is waarop hij door het leven hoort te gaan.
• We zijn vaak het slachtoffer van chantage. Misschien heeft jouw partner je de vorige dag nog zwaar vernederd en aan het huilen gebracht, maar vraagt hij jou de volgende dag in tranen of je hem alsjeblieft kunt vergeven en kun jij hier gewoon geen ‘nee’ tegen zeggen…
• Angst voor eenzaamheid, verlating of afwijzing. Soms denken we dat het beter is om in een giftige relatie te zitten en ons voortdurend rot te voelen dan om alleen te zijn. Dit komt zeer vaak voor, hoe verrassend dit misschien ook klinkt.
• Angst voor wat er zal gebeuren als je deze persoon verlaat. Vaak is iemand bang voor hoe zijn giftige partner zal reageren en bestaat er misschien zelfs een kans dat zijn partner gewelddadig zal worden.

Strategieën om een giftige relatie te verbreken

1. Wees bewust. Niemand kan een probleem overwinnen als hij niet eerst in staat is te erkennen dat er in zijn leven sprake is van een bepaalde ‘muur’. We moeten in kunnen zien dat deze muur bestaat, aangezien onze liefde de voornaamste reden is waarom we hier blind voor zijn. Soms kan de liefde zo blind en onvoorwaardelijk zijn, dat het moeilijk is om te accepteren dat de persoon van wie we zoveel houden ons eigenlijk berooft van onze rechten en integriteit.
2. Zeg ‘nee’ tegen angst. Angst is het grootste obstakel dat we moeten zien te overwinnen. Als je denkt dat je niet sterk genoeg bent om dit alleen te doen, vraag dan om hulp. Of dit nu de hulp van een vriend, collega, familielid, sociale dienst of professionele begeleider is. We begrijpen dat elk stel zijn eigen mini-universum vormt. Misschien is je partner helemaal niet gewelddadig, maar ben je toch bang voor het idee om alleen te blijven. Probeer echter in te zien dat eenzaamheid nog altijd veel beter is dan dit soort giftige relaties.
3. Steek al je energie in jezelf. Je hebt veel te veel tijd besteed aan het zorgen voor iemand anders. Je hebt jezelf opgesteld als een kleine satelliet die zijn baan om een planeet maakte die helemaal nergens aan bijdroeg. Het is dan ook tijd om verder te gaan, je eigen horizon te ontdekken en nieuwe illusies en dromen te ontwikkelen die geheel van jou zijn. Dit is namelijk iets wat we allemaal verdienen.

Het is mogelijk om jezelf te bevrijden uit een giftige relatie, maar hier is wel moed en voldoende zelfvertrouwen voor nodig. We zijn echter allemaal in staat om dit te bereiken – de kans ligt binnen ons bereik en het is aan ons om te besluiten of we deze kans zullen grijpen en de deur zullen openen die de weg openbaart naar een hernieuwde vorm van geluk.

–Afbeelding met dank aan Viaska, John Cotmann–