Hoe het hebben van geld ons beïnvloedt
De sociale ongelijkheid neemt toe en het percentage van de bevolking dat in armoede dreigt te vervallen is de afgelopen jaren gestegen. Aan de andere kant bezit tien procent van de mensen in de wereld meer dan 70 procent van de wereldwijde rijkdom. Aan de ene of de andere kant van de medaille staan kan je gezondheid, kwaliteit van leven en kansen beïnvloeden. Het kan zelfs je persoonlijkheid veranderen. We gaan uitleggen hoe het hebben van geld ons beïnvloedt.
Er zijn meestal duidelijke verschillen tussen rijke en arme mensen. Hun houdingen, gedragingen, visies op het leven, en vooral op ongelijkheid, verschillen op belangrijke manieren. In feite lijkt het erop dat de door geld verschafte status niet alleen materiële mogelijkheden, maar ook psychologische processen wijzigt. Dit feit is bevestigd door verschillende onderzoeken.
De effecten van het hebben van geld
Enkele van de meest relevante bevindingen zijn voortgekomen uit een serie onderzoeken (Engelse link) van de Universiteit van Californië (VS). In het Monopoly-experiment werd verschillende paren vrijwilligers gevraagd dit beroemde spel te spelen. Ondertussen werd hun gedrag door de onderzoekers geobserveerd.
Vanaf het begin werden ongelijke en oneerlijke omstandigheden tussen de twee vastgesteld. Een van de spelers kreeg willekeurig een reeks voordelen en privileges toegewezen. Bijvoorbeeld tweemaal dobbelen, beginnen met dubbel geld, en meer geld ontvangen bij elke winst.
Je zou verwachten dat de bevoorrechte speler zich in deze situatie ongemakkelijk zou voelen en op een of andere manier zou proberen zijn tegenstander te helpen en een zeker evenwicht tot stand te brengen.
Ze wisten immers dat hun voordeel volkomen willekeurig was. Het tegendeel gebeurde echter. In feite begonnen de bevoorrechte spelers zich binnen enkele minuten na het begin van het spel dominant, respectloos en onsympathiek op te stellen.
Ze begonnen ook meer signalen van dominantie en kracht te vertonen via hun houding en lichaamstaal. Ze pronkten bijvoorbeeld met hun rijkdom, sloegen hun stukken hard tegen het bord en namen een hoger percentage van het eten dat voor hen beiden op tafel was gezet. Bovendien begonnen ze zich respectloos en arrogant op te stellen tegenover hun tegenstanders.
Wat de onderzoekers echter het meest verbaasde was dat de winnaars aan het eind van het spel, toen hen gevraagd werd naar hun overwinning, alle eer opstreken. Ze benadrukten hun inzicht, strategie en goede werk, en negeerden het duidelijke voordeel dat ze hadden gehad.
Het hebben van geld verdooft ons voor ongelijkheid
De bovenstaande resultaten maken duidelijk dat mensen met geld zichzelf vaak beschouwen als meer verdienend dan mensen zonder geld. Door zich in deze vermeende meritocratie te vestigen, worden ze ongevoeliger voor sociale ongelijkheid.
Anderzijds bleek uit een ander onderzoek (Engelse link) dat het toeschrijven van armoede aan situationele factoren (rekening houden met de nadelige situaties van armere mensen) ons minder tolerant maakt voor ongelijkheid en meer geneigd om een sociaal evenwicht te zoeken.
Meer onderzoek probeerde het bewustzijn van de bevoorrechte deelnemers over de nadelen van hun partners te versterken. Het hielp hen hun situationele attributies te versterken door middel van verschillende oefeningen. Hierna verminderde hun steun voor ongelijkheid op korte en lange termijn.
Geld beïnvloedt voeding en gezondheid
Een andere manier waarop het hebben van geld ons beïnvloedt heeft te maken met onze lichamelijke gezondheid. Het is namelijk gebleken dat sociale status verband zou kunnen houden met een hogere calorie-inname en dus een hoger gewicht.
In het Monopoly-experiment kregen de deelnemers na afloop van het spel een lunchbuffet aangeboden. Het bleek (Engelse link) dat de verliezers aanzienlijk meer calorieën consumeerden dan de winnaars. Dit leek gemedieerd te worden door hun toegenomen stress en een verminderd gevoel van trots en macht vanwege hun slechte prestaties in het spel.
Als we dit vertalen naar het echte leven, zou een hogere calorie-inname op dagelijkse basis verklaren waarom er meestal meer mensen met overgewicht zijn in de lagere sociale lagen.
Geld verhoogt onethisch gedrag
Naast al het bovenstaande lijkt het hebben van geld een negatieve invloed te hebben op onze houding en ethisch gedrag. Sterker nog, het vermindert ze aanzienlijk.
Uit onderzoek (Engelse link) is inderdaad gebleken dat rijkere mensen eerder liegen bij onderhandelingen, bedriegen om winst te maken en onethische beslissingen nemen. Ze overtreden ook vaker de wet tijdens het rijden.
Het belang om je bewust te zijn van hoe geld ons beïnvloedt
Hoewel de voorgaande bevindingen niet overtuigend zijn en het niet mogelijk is te generaliseren, zouden ze zeker tot nadenken moeten aanzetten. Ze suggereren namelijk dat we ons vaak niet bewust zijn van de situaties van achterstand of kwetsbaarheid waarin veel mensen zich bevinden.
We hoeven geen miljonairs te zijn om slachtoffer te zijn van het soort vooroordeel waarin we vinden dat we alles verdienen wat we hebben en ongevoeligheid tonen tegenover mensen met minder. Met de juiste reflectie is het mogelijk deze cognitieve neiging te corrigeren.
Daardoor kun je je meer bewust worden van onrecht en ongelijkheid. Daarom moet je altijd proberen empathisch te zijn en nooit de privileges die je hebt uit het oog te verliezen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Instituto Nacional de Estadística (INE) (2021) Encuesta de Condiciones de Vida (ECV). Año 2020. Disponible en: https://www.ine.es/prensa/ecv_2020.pdf
- Cardel, M. I., Johnson, S. L., Beck, J., Dhurandhar, E., Keita, A. D., Tomczik, A. C., … & Allison, D. B. (2016). The effects of experimentally manipulated social status on acute eating behavior: A randomized, crossover pilot study. Physiology & behavior, 162, 93-101.
- Piff, P. K., Stancato, D. M., Côté, S., Mendoza-Denton, R., & Keltner, D. (2012). Higher social class predicts increased unethical behavior. Proceedings of the National Academy of Sciences, 109(11), 4086-4091.
- Piff, P. K., Wiwad, D., Robinson, A. R., Aknin, L. B., Mercier, B., & Shariff, A. (2020). Shifting attributions for poverty motivates opposition to inequality and enhances egalitarianism. Nature Human Behaviour, 4(5), 496-505.