Hoe we autoriteit uitoefenen bepaalt hoe onze kinderen zullen zijn

De opvoeding van kinderen is een ingewikkelde kwestie geworden, omdat er steeds meer mensen bij betrokken zijn geraakt. Aan de andere kant, hoewel er nooit een handleiding is geweest waarin wordt uitgelegd hoe je een goede ouder kunt zijn, bestaan er geldige algemene criteria voor het ouderschap. Een daarvan heeft te maken met de autoriteit die ouders moeten uitoefenen. Hoewel dit concept in de loop der tijd veel is veranderd, is het absoluut niet verdwenen.

Vroeger werd het gezag van de ouders op een andere manier toegepast. In de meeste gevallen gehoorzaamde het kind omdat hij iets eenvoudigweg moest doen, en dat was het dan. Er was sprake van een autoritarisme dat het kind respecteerde omdat hij bang was voor de consequenties. Zodoende maakten de ouders, opdat het kind zou luisteren, gebruik van strategieën die varieerden van dreigementen tot een lichamelijk pak slaag. Straf was de spil van deze vorm van opvoeding.

Vandaag de dag lijkt het erop dat het tegenovergestelde gebeurt. Er komen steeds meer klachten als gevolg van een zichtbaar gebrek aan ouderlijk gezag. Autoriteit wordt door veel kinderen niet herkend als zodanig en het wordt door de ouder uitgeoefend met een zekere angst. We hebben zelfs een punt bereikt waarop er gesproken wordt over ouders die mishandeld worden of over dictatoriale kinderen.

Autoriteit bij het opvoeden van kinderen

Regels zijn belangrijk voor het verwerven van verantwoordelijkheden en het stellen van grenzen aan de eigengerechtigheid. Grenzen geven stabiliteit aan de mens. Het zijn de ouders, of de volwassenen die de kinderen opvoeden, die ervoor moeten zorgen dat de regels nageleefd worden. Vaak gebeurt dit niet. Niet door een gebrek aan overtuiging, maar eerder uit nalatigheid. Het opleggen van grenzen vereist namelijk een grote inspanning.

Kinderen zijn vaak grillig. Daarom is het noodzakelijk ze te laten begrijpen dat ze niet alles kunnen doen of krijgen wat ze willen. Dat dingen met inspanning worden verkregen en dat het dan vaak nog niet lukt, ondanks de moeite. Als het kind nog klein is, moet hij leren te gehoorzamen, simpelweg omdat hij een kind is en omdat de volwassene de leiding heeft. Daarom moet hij zich houden aan wat hem gevraagd wordt, zonder dat het noodzakelijk is dat hij de redenen ervan begrijpt.

Met grote kinderen kan een dialoog aangegaan worden. Het waarom van de regels kan worden geanalyseerd. Maar kinderen moeten tegelijkertijd ook begrijpen dat daar niet over te onderhandelen valt. Het gezin moet lopen op het tempo dat de ouders aangeven, omdat zij de verantwoordelijken zijn. Omdat zij de volwassenen zijn. Want als het kind iets op een andere manier wil doen, zal hij eerst volwassen moeten worden en in staat zijn om de dingen alleen op te lossen.

Het instellen en handhaven van autoriteit creëert feitelijk verschillende conflicten. Kinderen zijn mensen die hun criteria nog niet hebben gevormd. Ze willen alleen maar dingen doen die voldoening geven. Daarom kunnen grenzen frustratie bij ze opwekken en dat kan weer leiden tot de alom bekende driftbuien. Sommige ouders, die uitgeput zijn door de gevechten die ze al op andere fronten voeren, zoals op het werk, geven toe aan deze aanvallen. Maar dat is nou juist precies wat vermeden zou moeten worden. Het herwinnen van verloren autoriteit is namelijk een nog veel ingewikkeldere taak dan het behouden ervan.

Extreme toegeeflijkheid en de ernstige gevolgen ervan

Het ontbreken van een coherent model van autoriteit laat negatieve sporen na in het leven van welk mens dan ook. Ten eerste, het bevordert de vorming van angstige en onzekere mensen. Als ouders geen grenzen stellen of ze niet respecteren, voelt het kind zich alsof hij op drijfzand loopt. Hij heeft geen raamwerk om zich aan vast te pakken, ook al zou het alleen maar zijn om er kritiek op te leveren.

Hoewel sommige ouders het absoluut niet met kwade bedoelingen doen, lijdt het geen twijfel dat extreme toegeeflijkheid het verkeerde pad is. Kinderen worden tevreden gesteld, zodat ze niet het gevoel van beklemming hoeven te voelen dat hun ouders ondergaan. Ze hoeven geen verantwoordelijkheden op zich te nemen. Ze mogen doen wat ze willen aan de hand van een verkeerd concept van vrijheid. Door dit gebrek aan autoriteit kunnen kinderen onberekenbaar, laks en vol vooroordelen opgroeien.

Het ergste is dat ze, als ze eenmaal volwassen zijn, de middelen missen om de realiteit onder ogen te zien, die vol zit met grenzen en onmogelijkheden. Ze zullen waarschijnlijk niet de kracht hebben die vereist is om grote moeilijkheden in het leven aan te gaan. Ze zullen zich vaak gefrustreerd voelen omdat de dingen niet gaan zoals ze willen en ze niet weten hoe ze met die frustratie om moeten gaan.

Genegenheid en nabijheid zijn de basis van autoriteit

De uitoefening van autoriteit zonder genegenheid en nabijheid bevindt zich dichter bij het tirannieke dan bij het pedagogische. Een vader of moeder die alleen in beeld komt bij hun kinderen om bevelen te geven of eisen te stellen, ontketent veel gemengde gevoelens. In dat geval hebben we het over het uitoefenen van macht in plaats van het gebruik van autoriteit ten behoeve van de opvoeding.

Het is ontzettend belangrijk dat ouders tijd aan hun kinderen besteden. Om te praten, om te spelen, om ze te leren kennen en om zelf gekend te worden. Kortom, om sterke banden van genegenheid te creëren. Als het kind voelt dat zijn ouders van hem houden, zal hij ook beter bereid zijn om hun autoriteit te accepteren. En zal hij begrijpen dat het niet gaat om een willekeurige oefening, maar om een oriëntatie voor het leven.

Kinderen die opgroeien zonder ouders en zonder autoriteit zullen zich dienovereenkomstig gedragen. Ze zullen denken dat ze altijd gelijk hebben. Het kan zijn dat ze anderen proberen te gebruiken op basis van hoe het hen uitkomt. Ze zullen geen verantwoordelijkheden op zich nemen en zullen ook geen problemen het hoofd bieden. Ze zullen geen vertrouwen in zichzelf hebben en ze zullen denken dat met geld alles te koop is. In het ergste geval hebben ze ook de neiging zich met het illegale in te laten en hun leven daardoor te laten beïnvloeden.