Het verband tussen zelfmoordgedachten en verkeersongelukken

Achter roekeloos rijden schuilt het verlangen van veel mensen om een einde aan hun leven te maken. Het is een beslissing die niet altijd bewust is, en die gestalte krijgt doordat het individu het risiconiveau van zijn rijgedrag verhoogt. Wat kan er gedaan worden tegen deze realiteit?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 08 januari, 2023

Roekeloos rijden is niet altijd te wijten aan alcohol- of drugsgebruik. In feite schuilt achter dit gedrag vaak een psychisch probleem en het verlangen om aan alles te ontsnappen en te verdwijnen. Maar wat is het verband tussen zelfmoordgedachten en verkeersongelukken?

In de nasleep van de pandemie is het aantal diagnoses van depressie en angst aanzienlijk toegenomen. Ook het aantal verkeersongelukken is toegenomen. In de afgelopen twee jaar was het aantal doden van bijvoorbeeld mensen op motorfietsen bijzonder hoog. Hun rijmanoeuvres waren zo riskant en roekeloos dat veel deskundigen zich afvroegen wat hun achtergrond was.

De antwoorden zijn te vinden bij de mensen die hun ongelukken wisten te overleven. Hoewel deze overlevenden bijna nooit uiting gaven aan hun wens om te sterven, hadden ze vaak te maken met latente depressies en onbewuste zelfmoordgedachten.

Dit betekent dat ze een openlijke minachting hadden voor het leven (zowel dat van henzelf als dat van anderen), evenals een verlangen om te ontsnappen, om met een volkomen blanco geest het gaspedaal in te drukken en niet na te denken over de gevolgen.

Roekeloosheid als depressieve eigenschap

Wat zit er achter de roekeloze bestuurder? Wat zit er in het hoofd van het individu dat ruim boven de wettelijke snelheidslimiet rijdt en gevaarlijk inhaalt? Het is heel goed mogelijk dat, als zo’n bestuurder het overleeft, hij aan allerlei tests wordt onderworpen, zoals die in verband met alcohol en drugs.

Een psychologische evaluatie wordt echter niet altijd ingezet. Als dat wel zo was, zouden we misschien verbaasd zijn over het aantal bestuurders dat zwaar depressief is. Tenminste, dat blijkt uit een onderzoek (Engelse link) van de Universiteit van Pisa (Italië) uit 2015. Het beweert dat risicogedrag, impulsiviteit en psychomotorische agitatie vaak het gevolg zijn van een psychisch probleem.

Ook alcohol speelt vaak een rol. Dronken rijden verhoogt inderdaad zelfmoordgedachten en verkeersongelukken. Als mensen hun toevlucht nemen tot alcohol als toevluchtsoord of om te ontsnappen, proberen ze hun psychische pijn te verzachten. De ontremming die alcohol veroorzaakt versterkt verder hun risicovolle gedrag.

Depressie en roekeloos rijden: welke symptomen geeft het?

Als we denken aan iemand met een depressie, stellen we ons een persoon voor die in bed ligt, apathisch en snikkend en, niet in staat om veel te doen. Dat komt omdat we nog steeds de neiging hebben om volledig vooringenomen ideeën over stemmingsstoornissen te geloven.

Een depressie kan zich echter op verschillende manieren manifesteren. De soorten die correleren met roekeloos rijgedrag zijn typisch de volgende.

• Depressies waarin risicogedrag, grillig gedrag, alcohol drinken, gokverslaving, enz. voorkomen.
• Impulsieve mensen die dingen doen zonder na te denken.
• Nervositeit en onrust. Deze mensen veranderen hun plannen om de paar minuten, moeten voortdurend met iets bezig zijn, en kunnen zich niet echt ontspannen.

Zelfmoordgedachten en verkeersongelukken

Is het mogelijk om te voorzien dat iemand zichzelf wil doden tijdens het rijden? Het is uiterst moeilijk als ze niet gediagnosticeerd zijn. Inderdaad, veel mensen hebben op dit moment te maken met diep lijden, maar zoeken geen gespecialiseerde hulp.

Het is immers niet eenvoudig om iedereen te bereiken. Nog minder om te anticiperen op tegenslagen zoals die in verband met zelfmoordgedachten en verkeersongelukken. Er zijn twee elementen die deze realiteit nog complexer maken.

Het verlangen om te stoppen met leven is niet altijd bewust

Dit zijn zeer relevante gegevens. Vaak vertonen degenen die een verkeersongeluk krijgen of veroorzaken onbewuste zelfmoordgedachten. Ze hebben niet eerder geprobeerd zichzelf te doden of zelfs maar zelfverwondend gedrag vertoond.

Wanneer ze echter het stuur of de besturing van de motorfiets overnemen, willen ze alleen maar ontsnappen, zich door de snelheid laten meevoeren en het lot over hun lot laten beslissen. Het is geen verrassing dat dit ongelukkige gevolgen heeft.

Er zijn ook mensen die uitdrukkelijk zelfmoord willen plegen tijdens het rijden. Vaak is dat omdat sterven bij een verkeersongeluk voorkomt dat hun familie weet dat ze willen sterven.

Gebrek aan waardering voor hun leven en dat van anderen

Het is een wrede realiteit dat wie zelfmoord wil plegen in een verkeersongeluk, blijk geeft van een totaal gebrek aan waardering voor het leven. Hoewel het misschien begrijpelijk is dat iemand zichzelf van het leven wil beroven, is het onbegrijpelijk dat hij er niet om geeft ook anderen te doden.

Zelfmoordgedachten en verkeersongelukken gaan het begrip van de meesten van ons te boven. Een verbazingwekkend feit is dat degene die zichzelf wilde doden er soms ongedeerd uitkomt, waardoor een andere nietsvermoedende familie een verlies lijdt. Dit suggereert een absolute afwijzing van het bestaan in het algemeen, wat natuurlijk een enorm probleem oplevert.

Hoe moeten we met zelfmoordgedachten en verkeersongelukken omgaan?

Geen enkele hoeveelheid verkeersveiligheidsmaatregelen zal uiteindelijk voldoende zijn om te voorkomen dat iemand met zelfmoordgedachten een poging doet om zichzelf van het leven te beroven.

Daarom zouden we eerst moeten weten welk percentage van de claims of incidenten wordt veroorzaakt door deze variabele. Dit is een ingewikkelde doelstelling, omdat we niet altijd de mogelijkheid hebben om de verantwoordelijken voor deze gebeurtenissen te evalueren.

We moeten er rekening mee houden dat gemotoriseerde voertuigen uiterst nuttige middelen zijn voor zelfvernietiging of zelfverwonding voor iemand die een psychisch probleem heeft. De enige manier om deze situaties te voorkomen is in de omgeving, in onszelf, en door te detecteren of iemand in onze omgeving het slecht heeft of pathologisch gedrag vertoont.

We mogen degenen die leven met ontmoediging en wanhoop, of die boos zijn van binnen, niet verwaarlozen. We moeten oog hebben voor hen die lijden of die overmatig zijn gaan drinken. De gevolgen kunnen immers fataal zijn, zowel voor hen als voor ons. We moeten actie ondernemen.