Het PEN-model van Eysenck: het persoonlijkheidsprofiel van een crimineel

Het PEN-model van Eysenck is een van de belangrijkste onderzoeken naar persoonlijkheid die ooit zijn gedaan. Je zult zien dat dit model een zeer brede visie geeft van wat precies de persoonlijkheid definieert.

Criminaliteit was (en is) een van de dingen over mensen die we maar moeilijk kunnen verklaren. Soms kunnen we een criminele daad succesvol verklaren. En soms blijft het een raadsel. Een gebied waar uitgebreid onderzoek naar is gedaan is de relatie tussen criminaliteit en persoonlijkheid. Voor meer inzicht in deze relatie zullen we ingaan op het PEN-model van Eysenck.

De Griekse oorsprong van theorieën over persoonlijkheid

De meeste persoonlijkheidstheorieën hebben hun wortels in de Griekse filosofie. Een van de belangrijkste figuren die mensen als referentiepunt hebben gebruikt, is Hippocrates. Hij ontwikkelde zijn temperamentenleer op basis van de theorie van Empedocles over de vier eeuwige elementen.

Empedocles was van mening dat alles in de natuur uit vier basiselementen bestaat: lucht, aarde, vuur en water. Hippocrates verbond deze vier elementen op zijn beurt met de lichaamssappen. Hij was van mening dat er vier lichaamssappen waren die specifieke kenmerken hadden. En het temperament van een persoon werd toegeschreven aan de mate waarin deze sappen in zijn lichaam aanwezig waren.

Het PEN-model van Eysenck

Wat het PEN-model van Eysenck zo belangrijk maakt, is de manier waarop het persoonlijkheid benadert. Deze benadering is dispositioneel, hiërarchisch, dimensioneel en psychobiologisch. En ze zijn allemaal onderling verbonden.

Dispositioneel

Mensen zeggen dat het model dat Eysenck bedacht dispositioneel is omdat ‘psychologische eigenschappen’ een centrale rol spelen in zijn theorie. Simpel gezegd is een eigenschap of karakter de neiging om je in vergelijkbare situaties op dezelfde manier te gedragen.

Dat wil zeggen, er zit een bepaalde manier van doen in jou die voortkomt uit je specifieke persoonlijke kwaliteiten. En dat leidt ertoe dat je je altijd op dezelfde manier gedraagt ​​als reactie op soortgelijke stimuli. Er is dus een verband tussen gedrag en situaties.

Hiërarchisch

Het PEN-model van Eysenck stelt dat de manier waarop we onze persoonlijkheden creëren past in een piramideconstructie. Dat betekent dat het begint met de meest specifieke blokken, en afloopt naar de breedste, meest algemene blokken:

• Specifieke reactie: je reactie op een bepaalde context of situatie.
• Gebruikelijke reactie: in vergelijkbare situaties reageer je altijd op dezelfde specifieke manier. Dat wil zeggen dat een groep specifieke antwoorden die je altijd in dezelfde context geeft, jouw gebruikelijke reactie vormt.
• Karaktertrek: de gebruikelijke reacties die je in verschillende contexten geeft, vormen een eigenschap. Met andere woorden, je zult de neiging hebben om je op dezelfde manier te gedragen in een specifieke context.
• Dimensie: meerdere eigenschappen komen samen in een veel breder concept, een dimensie.

Dimensioneel

In het PEN-model van Eysenck zijn er drie hoofddimensies: extraversie, neuroticisme en psychoticisme. Deze drie vormen samen een ​​specifiek persoonlijkheidstype. Ze geven ook vorm aan een driedimensionale ruimte waar iedereen in past, afhankelijk van de mate waarin deze dimensies in hun persoonlijkheid voorkomen.

In het model van Eysenck is persoonlijkheid de uitkomst van de combinatie van deze drie dimensies. Op zichzelf heeft elke dimensie zijn eigen tweedimensionale vlak. Dat betekent dat elke dimensie tegenstellingen kent.

• Extraversie (versus introversie): iemand die extravert is, is een sociale, levendige, dominante persoon die altijd op zoek is naar nieuwe sensaties. Een introvert iemand is daarentegen gereserveerd, afstandelijk, etc.
• Neuroticisme (versus stabiliteit): Neuroticisme heeft te maken met onstabiele stemmingen. Dit hangt samen met hoe waarschijnlijk het is dat iemand aan stemmingsstoornissen lijdt. Wat hier opvalt zijn schuldgevoelens, angstgevoelens, een laag zelfbeeld, emotioneel zijn, etc.
• Psychoticisme: dit is een tweezijdige reactie: of je hebt het in je, of je hebt het niet in je. De mensen die het in zich hebben zijn meestal koud, onpersoonlijk, agressief, antisociaal en niet erg empathisch.

Psychobiologisch

Nu is er voor elke dimensie ook een specifieke fysiologische en hormonale structuur. Deze structuren staan ​​ook anders opgesteld, afhankelijk van de dimensie waaraan ze gerelateerd zijn.

• Extraversie: dit gaat samen met je ascenderend reticulair activatie systeem (ARAS). Dit is gebaseerd op de activering of remming van je interne corticale systemen. Daarom heeft iemand met een hoge mate van extraversie een sterke, interne corticale remming. Dat wil zeggen, ze hebben weinig oog voor risico’s, wat leidt tot extern, ongeremd gedrag.
• Neuroticisme: deze dimensie gaat samen met activiteit in je limbisch systeem (verbonden met het autonome zenuwstelsel). De taak van dit systeem is om je emoties te reguleren. Het bestaat ook uit hersenstructuren zoals de amygdala en de hippocampus. Een hoge graad van neuroticisme betekent veel limbische activiteit. Wat weer betekent dat je emoties sneller oplaaien en het langer duurt voordat ze weer weggaan.
• Psychoticisme: dit is de minst ontwikkelde dimensie en er is nog geen geassocieerd fysiologisch systeem. Maar er bestaat wel een soort relatie tussen psychoticisme en serotonineproductie.

De criminele persoonlijkheid en het PEN-model van Eysenck

Om criminele persoonlijkheden met dit model te verklaren, moet je weten wat ‘criminaliteit’ precies betekent. Een criminele daad houdt in dat je bepaald extreem gedrag aanneemt, zoals een gebrek aan bezorgdheid over het welzijn en eigendom van anderen. Volgens het PEN-model van Eysenck is de combinatie die een criminele persoonlijkheid vormt als volgt:

• Ten eerste is er een hoge mate van extraversie. Stoutmoedigheid en een gebrek aan bezorgdheid (basiskenmerken van extraversie) zijn twee belangrijke elementen bij het plegen van een misdrijf. Je moet bijvoorbeeld behoorlijk veel lef hebben om een ​​winkel te beroven.
• Ten tweede wordt een crimineel ook geassocieerd met het hebben van een laag niveau van neuroticisme. Zijn limbisch systeem begint niet zo snel te werken als het stimuli ontvangt. Dat heeft een heel specifiek resultaat op het moment dat hij nadenkt over het plegen van een misdaad. Het betekent dat hij niet zal kijken naar de toekomstige gevolgen van zijn acties. Bovendien activeren de stimuli het sympathische zenuwstelsel van het autonome zenuwstelsel niet. Dit zal hem ervan weerhouden om zich later schuldig te voelen en spijt te hebben van wat hij heeft gedaan.
• Als laatste zal de criminele persoonlijkheid een hoge graad van psychoticisme hebben. Dat betekent dat hij weinig tot geen empathie voelt. Hij zal zich ook geen zorgen maken over wat hij heeft gedaan

Het PEN-model van Eysenck biedt een algemene verklaring voor een groot aantal verschillende persoonlijkheden. Het hangt allemaal af van de combinaties. Er is immers geen vaste ‘hoeveelheid’ voor iedereen. In plaats daarvan bevindt iedereen zich ergens in een spectrum (behalve bij psychoticisme).

Er zijn genoeg andere theorieën die sindsdien zijn verschenen. Maar Eysencks onderzoek, vooral wat betreft de toepassing ervan op criminaliteit, was een enorme innovatie. Het hielp vanuit een psychologisch-persoonlijkheidsperspectief verklaren waarom mensen misdaden plegen.