Het gevaar van goede bedoelingen
Goede bedoelingen zijn leeg als ze niet resulteren in actie. Maar het is ook belangrijk om niet te haastig te handelen, want dat zou weer kunnen leiden tot ongewenste consequenties die je kunnen ontmoedigen om je doel na te streven.
Terwijl we goede bedoelingen hanteren omdat we het beste willen voor iemand, is het eindresultaat niet altijd zoals we verwachtten. We maken vaak beslissingen op basis van gevoelens en denken naïef dat alles mogelijk is zolang het maar uit het hart komt.
“De weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen”
-Marina by Carlos Ruiz Zafón-
Dingen gaan gewoon niet altijd zoals we willen dat ze gaan. Ondanks onze goede bedoelingen, kunnen we uiteindelijk een hoop schade aanrichten. Voordat je actie onderneemt, zou je moeten reflecteren op wat je aan het doen bent, of je het ook daadwerkelijk kunt doen, en welke consequenties het wellicht kan hebben.
Wanneer acties goede bedoelingen ruïneren
Ook al ontvangen we constant boodschappen als ‘als je het kunt dromen, kun je het bereiken’ en ‘niets is onmogelijk’, zijn er in werkelijkheid echter genoeg dingen die je niet kunt bereiken alleen maar omdat je ze wilt.
Als goede bedoelingen niet worden bijgestaan door de noodzakelijke kennis, kunnen ze gevaarlijk worden. De beslissingen die je maakt kunnen invloed hebben op zowel jezelf als op de mensen van wie je houdt, en zelfs al is het niet je bedoeling om ze te kwetsen, dit kan wel gebeuren.
Als je een ziek familielid wilt opereren om zo zijn leven te redden, zal je meer nodig hebben dan goede bedoelingen alleen; je hebt de juiste kennis nodig. Zo niet, dan bestaat de kans dat hij het uiteindelijk niet overleeft, zelfs met alle goede bedoelingen van de wereld.
Het Dunning-Krugereffect
Het Dunning-Krugereffect beweert dat hoe minder je over iets weet, hoe meer je denkt te weten. Mensen die weinig weten over een bepaald onderwerp kunnen zich competent voelen zonder zich bewust te zijn van hun onwetendheid. Veel psychologen zijn moe om elke keer weer de zin te horen ‘ik weet meer over psychologie dan jij, ook al heb ik er nooit voor gestudeerd’.
“Overschatting gebeurt, gedeeltelijk, omdat mensen die ongeschoold zijn in deze domeinen een dubbele last dragen: deze mensen trekken niet alleen de verkeerde conclusies en maken ongelukkige keuzes, maar hun incompetentie berooft hen ook van de meta-cognitieve vaardigheid om zich dit te realiseren”
-Dunning en Kruger-
Hetzelfde kan gebeuren met de acties die we ondernemen of het advies dat we anderen geven met onze beste bedoelingen. Mensen die een bedrijf starten met een basis van alleen goede bedoelingen, zonder degelijke kennis, tekenen over het algemeen gewoon hun onfortuinlijk lot.
Vast in onze ideeën
Wanneer je slechts in één richting kijkt, is het moeilijk om je ogen te openen voor andere horizonnen. Conflicterende ideeën gaan niet samen, veroorzaken spanning en worden slecht ontvangen. Dit is waarom we de neiging hebben om andere perspectieven te negeren of te veronachtzamen en alleen ruimte te maken voor de opvattingen die ons het meeste aanstaan.
Het cognitieve dissonantie-effect legt uit dat het hebben van tegenstrijdige gedachtes, zoals ‘ik denk dat ik goede dingen doe voor andere mensen’ en ‘mensen vertellen me vaak dat wat ik doe schadelijk kan zijn’, creëert een interne spanning die uitgeschakeld moet worden.
Als gevolg van hoe de geest functioneert, is het moeilijk om onszelf los te maken van onze vooringenomen opvattingen. Wanneer iets tegenstrijdig is met onze opvattingen, is de meest natuurlijke respons om het snel te neutraliseren door iets te vinden dat ons standpunt ondersteunt of de persoon die het nieuwe idee voorstelt in diskrediet brengt. Voor sommige mensen is deze defensieve handeling zo automatisch geworden dat ze zichzelf niet eens bewust zijn van het feit dat ze het doen.
Wanneer cognitieve dissonantie wordt opgeteld bij het Dunning-Krugereffect, kunnen de resultaten destructief zijn. Er is niets zo gevaarlijk als een onwetende persoon die denkt dat hij in staat is tot welke prestatie dan ook, maar die weigert om enig ander perspectief dan dat van zichzelf te zien.
Het belang van kennis
In sommige aspecten van het leven zijn goede bedoelingen niet genoeg. Wanneer het gaat om een belangrijke zaak, zoals de gezondheid of het welzijn, moeten ze worden vergezeld door professionele en ethische kennis.
Ook al hebben de meeste mensen goede bedoelingen, onthoud dat dat soms gewoonweg niet genoeg is. Reflecteren voordat je handelt en een opinie van een expert erbij halen kan voordeliger zijn dan jezelf laten leiden door mooie, verleidelijke en gevaarlijke woorden.