Het gevaar van emotionele problemen bij kinderen
We zijn er allemaal van overtuigd dat de jeugd gelukkig moet zijn. Kinderen moeten hun tijd besteden aan het voelen van positieve emoties. Er zou niets ergs met hen mogen gebeuren. Toch? De realiteit is echter dat niet alleen volwassenen hiermee te maken hebben, je ziet ook vaak genoeg emotionele problemen bij kinderen.
Welnu, hoe komt het dat sommige kinderen wel onder van alles lijden en andere kinderen niet? Net als bij ouderen, zijn er een aantal persoonlijke en sociale kenmerken die hen kwetsbaar maken en ervoor kunnen zorgen dat hun problemen schadelijker worden… Laten we eens kijken wat deze kenmerken zijn zodat we onze kinderen beter kunnen helpen!
“Een van de gelukkigste dingen die je in het leven kunnen overkomen is, denk ik, het hebben van een gelukkige jeugd.”
-Agatha Christie-
Wat maakt kinderen kwetsbaar voor emotionele problemen?
Allereerst moeten we niet vergeten dat emoties natuurlijk een belangrijke rol spelen. Hiertoe behoren ook negatieve emoties. Daarom is het noodzakelijk dat we soms woede voelen, zodat we de drang krijgen om onszelf te verdedigen tegen iets dat oneerlijk is. Of om bang te zijn zodat we onszelf willen beschermen tegen gevaar. Of dat we verdrietig zijn, zodat we het rouwproces kunnen doorlopen dat gepaard gaat met belangrijke verliezen.
Het probleem ontstaat wanneer die emoties heel intens worden en constant aanwezig blijven. Om het op een andere manier te zeggen, negatieve emoties doen onszelf en anderen pijn wanneer we niet in staat zijn om hun energie en boodschap op een constructieve manier te gebruiken. Als dit proces al moeilijk is voor volwassenen, stel je dan eens voor hoe moeilijk het moet zijn voor kinderen… Daarom hebben ze onze hulp en ons geduld nodig.
Ook zijn er bij kinderen bepaalde risicofactoren verbonden aan het hebben van problemen met emotionele regulatie. Een moeilijk temperament hebben of zeer introvert zijn, zijn twee van deze factoren. Andere kunnen een laag bewustzijn, impulsiviteit, inefficiëntie, aandachtsproblemen, hyperactiviteit, hoge onzekerheid of tekortkomingen in de informatieverwerking zijn.
Wat verhoogt het risico op emotionele problemen bij kinderen?
Kinderen met bovengenoemde kenmerken zijn gevoeliger voor problemen met emotionele regulatie. Daarnaast zijn er andere factoren, zowel in gezins-, sociale als schoolomgevingen, die een groter risico kunnen vormen.
Het gezin vormt een fundamenteel onderdeel in het leven van kinderen. Als er thuis sprake is van vijandigheid en huiselijk geweld, dan zal dit het emotionele lijden van kinderen en de kans op emotionele problemen bij kinderen vergroten. Bovendien veroorzaakt het ook een gebrek aan liefde en afwijzing. Als het gaat om de ouders, dan hebben een gebrek aan controle, meningsverschillen of geldproblemen, evenals andere psychiatrische problemen vaak veel invloed op de kinderen.
“Kinderen moeten veel tolerantie hebben voor volwassenen.”
Op sociaal vlak speelt een laag inkomen en een gebrek aan sociale middelen vaak een rol. Op het gebied van school, lijkt het erop dat kleine scholen vaak meer moeite doen om kinderen te helpen beter met hun emoties om te gaan. De negatieve verwachtingen van leraren, de mate van betrokkenheid van de school, niet-coöperatief leren of de isolatie en afwijzing van klasgenoten kunnen een groter risico vormen.
Tekenen die mogelijk wijzen op emotionele problemen bij kinderen
Het feit dat de kenmerken die we zojuist hebben genoemd risicofactoren zijn, betekent dat kinderen die eraan bloot worden gesteld gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van emotionele problemen. Maar let op, het is ook mogelijk dat een kind wordt blootgesteld aan deze risico’s, maar geen emotionele problemen heeft. De vraag is dan ook… hoe kunnen we emotionele problemen bij kinderen herkennen en deze kinderen helpen?
Ten eerste kunnen kinderen om hulp vragen als ze zich slecht voelen, maar vaak doen ze dit niet. Daarom zijn het de volwassenen die juist hen moeten benaderen. Zowel de ouders als de leraren van het kind moeten alert zijn op mogelijk emotioneel leed.
Tekenen van problemen omvatten een reeks symptomen op fysiek niveau, zoals een verhoogde hartslag, vermoeidheid, misselijkheid, droge mond of spierspanning. Kinderen zijn onder deze omstandigheden ook vaak geneigd om bepaald gedrag te vertonen, zoals vermijding, nagelbijten, huilen, beven, schreeuwen, voorwerpen breken of vechten.
“Het is nooit te laat om een gelukkige jeugd te hebben.”
-Tom Robbins-
Tot slot moeten we ook aandacht schenken aan de gedachten die ze hebben. Dit kunnen giftige gedachten zijn, gedachten van zelfkritiek, schuld en angst. Ze kunnen ook een ziekelijke verbeelding hebben of het kan moeilijk voor ze zijn om over andere dingen na te denken. Bovendien kunnen ze defensief zijn of moeite hebben om zich te concentreren. Al deze tekenen kunnen erop wijzen dat het niet helemaal goed gaat met het kind. Het is dan ook tijd om om hulp te vragen!
Afbeeldingen met dank aan Andrik Langfield, Chinh Le Duc en JJ Thompson.
