Het belang van een crisisplan voor als het misgaat

Wanneer problemen zich sneller reproduceren dan we ze kunnen oplossen, is het handig om ons crisisplan in de praktijk te brengen. Wat houdt een crisisplan precies in?

Hoe vaak heb je tegen jezelf gezegd: Had ik het maar geweten, dan had ik het beter aangepakt? Waarschijnlijk veel. Misschien elke keer dat zich een onvoorziene gebeurtenis voordeed. Het is echter niet mogelijk om een plan voorbereid te hebben voor elke wending die de werkelijkheid kan nemen. Sterker nog, ervan uitgaan dat je een plan hebt voor elke mogelijke eventualiteit is psychologisch verre van rendabel. Dus, wat is een crisisplan?

Crisisplannen zijn de acties, algemeen of specifiek, die je uitvoert als je merkt dat je je overweldigd voelt. Ze stellen je in staat jezelf op te laden met energie om weer te functioneren. In feite zijn het de motoren die je begeleiden, zodat je midden in de storm verder kunt.

Het belang van het hebben van een crisisplan

Hoe ontwikkel je een crisisplan? Kun je leren hoe je er een maakt? We leggen het uit met een metafoor.

Stel je een waterdam voor (je geest). Als het weer gunstig is en de regenval normaal (de problemen), wordt de dam onderhouden met voldoende waterniveaus die verre van gevaarlijk zijn. Alles is in orde, of althans binnen de gebruikelijke parameters.

Het weer slaat echter om en het begint hevig te regenen. Zoveel dat de dam gevaarlijk vol begint te lopen (je voelt je overspoeld door problemen). Nu kun je je twee mogelijke scenario’s voorstellen.

Zonder plan

De structuur van de dam houdt nauwelijks stand, want er beginnen zich scheuren te vormen, waardoor overgewicht en druk zichtbaar worden. Wanneer dit voor het eerst gebeurt, houdt de dam het water vast. Er gebeurt niets ergs. Met andere woorden, je gaat met succes ‘met geweld’ om met die extreem stressvolle gebeurtenissen. In feite hanteer je ze zonder echt te weten hoe.

Daarom eindigt het probleem, en kom je, zonder echt te weten hoe je het gedaan hebt, als overwinnaar maar uitgeput tevoorschijn. Dit is echter een rode vlag die wijst op een burn-out.

Stel je voor dat de dam een veelvoud aan overstromingen heeft ondergaan en daardoor veel scheuren vertoont. Het regent weer hevig. Maar deze keer kan de dam het gewicht en de druk die de regen erop uitoefent niet langer volhouden en breekt hij.

Hij explodeert. Hij zinkt. Als gevolg daarvan overstroomt hij alles wat op zijn pad komt en brengt grote verwoesting teweeg. Op dit punt willen we je enkele vragen stellen om over na te denken:

• Is het nodig om onder zoveel druk te staan zonder een veilige ontsnappingsroute te hebben?
• Moet je wachten tot het breekt om oplossingen te vinden?
• Kun je iets doen om dit te voorkomen?

Met een plan

Het regent weer, en de dam is weer gevaarlijk vol. Toen de ingenieurs hem bouwden, hebben ze echter een beveiligingsmechanisme bedacht.

Als de dam tot een bepaald niveau gevuld is (bijvoorbeeld 90 procent van zijn capaciteit), worden mechanismen geactiveerd die hem veilig leeg laten lopen, waardoor het water geleidelijk kan ontsnappen tot het een veilig niveau bereikt. Vraag je in dit verband af:

• Welke veiligheidsmechanismen heb jij?
• Welke kleppen heb je waarmee je spanning kunt loslaten?
• Laten ze die op tijd los?

Kortom, wat is jouw crisisplan? Elk daarvan kan zo verschillend zijn als mensen zijn. Het zijn manieren van handelen die zijn aangepast aan elk individu.

Wat op te nemen in een crisisplan

Als we de dammetafoor overbrengen naar het terrein van de geestelijke gezondheidszorg, zijn er vele manieren om een plan samen te stellen. Een crisisplan kan aspecten bevatten als:

• Stoppen om de verbinding te verbreken. Soms helpt alleen al het feit van stoppen je om perspectief te krijgen. Een blik werpen op de problemen die je overkomen houdt in dat je er tijdelijk afstand van neemt. Het is alsof je door een raam naar ze kijkt. Mindfulness is hiervoor een goed hulpmiddel (Engelse link).
• Communiceren. Praten (Spaanse link) over je problemen met mensen die belangrijk voor je zijn is een daad van zelfzorg. Het kan je helpen manieren te vinden om je te concentreren op een gegeven dat je eerder negeerde. Twee hersenen denken meer (of beter) dan één.
• Verdelen. Julius Caesar en Napoleon hadden gelijk. Een probleem opdelen in kleinere problemen is de eerste stap naar het oplossen ervan. Daarom zal het stellen van checkpoints bij een ambitieus doel je niet alleen helpen om het te bereiken, maar je zult er ook meer plezier aan beleven met de kleine bekrachtigers die je onderweg verkrijgt.
• Het vinden van je verdwijnpunten. Als lezen, sporten, of gewoon op de bank instorten om Netflix te kijken afsluiters zijn die je druk wegnemen, richt je daar dan op totdat de druk genoeg daalt om het probleem weer onder ogen te zien. Idealiter omvat je verdwijnpunt een activiteit die gemakkelijk haalbaar is, beweging inhoudt, en lonend is.

Pas het plan aan je eigen behoeften aan

Dit zijn slechts enkele elementen die een crisisplan kan bevatten. Je kunt er zoveel meer aan toevoegen als je nodig hebt. Het is nuttig om te onthouden dat een crisisplan een opeenvolging is van acties waarmee je de kracht en druk waarmee stressvolle en problematische gebeurtenissen je leven binnenstormen kunt verminderen

Inactief blijven betekent je mentale dam kraken. Welke elementen neem jij op in je crisisplan?