Het affect-gecenteerde model van aantrekkingskracht

Dit is een soort aantrekkingskracht die verder gaat dan het lichamelijke aspect. Het komt voort uit genegenheid en dagelijkse wederkerigheid. Je begint interesses en hobby's met iemand te delen, en schept een band door waarden, dromen en passies. Dan, bijna zonder het te beseffen, ontstaat er liefde. Volgens de psycholoog Donn Byrne kan dit toegeschreven worden aan het zogenaamde affect-centered model van aantrekkingskracht.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Het affect-gecentreerde model van aantrekkingskracht werd in de jaren ’80 gedefinieerd door de psycholoog Donn Byrne.

Volgens deze benadering is een van de factoren die verklaren hoe en waarom we verliefd worden, wanneer we gemeenschappelijke interesses, waarden en hobby’s delen. Het zijn deze gebieden waar onze emoties en passies een rol spelen, waar zich beetje bij beetje de meest oprechte genegenheid en aantrekkingskracht beginnen te vormen, en een speciale band ontstaat.

We weten dat liefde een basisgevoel bij mensen is. Maar tot op de dag van vandaag proberen we nog steeds te begrijpen hoe en waarom het ontstaat, en welke factoren er bij betrokken zijn. Dit is geen gemakkelijke taak, en vakgebieden als neurowetenschap, psychologie, biologie en antropologie streven er al tientallen jaren naar ons een verklaring te geven.

Eén ding moeten we echter toegeven: liefde is een mysterie waarbij psychologische, primitieve, magische en spirituele factoren betrokken zijn, en zelfs het toeval zelf. Als gevolg daarvan proberen meerdere theorieën de vele verschillende vormen van liefde te onderscheiden.

Sommige relaties zijn hartstochtelijk en obsessief, terwijl andere gebaseerd zijn op intimiteit en vriendschap. Sommige bestaan om egoïstische redenen, andere hebben verbintenis als centrale kern, en weer andere integreren al deze dynamieken en nog vele andere.

Er is er echter een die velen van ons heel vertrouwd zal voorkomen. Het is waar genegenheid en liefde ontstaan door het dagelijkse contact met een persoon. Dit contact schept wortels en een gevoel van vertrouwen waarin trouw en emotionele eerlijkheid een kans krijgen te groeien. Laten we dus zonder verder oponthoud dieper ingaan op dit boeiende onderwerp.

Kenmerken van het affect-gerichte model van aantrekkingskracht

Als we het over aantrekkingsmodellen in persoonlijke relaties hebben, denk je al gauw aan het belang dat het fysieke uiterlijk kan hebben.

Het spreekt vanzelf dat aantrekkelijkheid altijd een zekere kracht heeft, en onze ogen zullen altijd aangetrokken worden door een aangenaam uiterlijk. De meesten van ons weten echter dat er aantrekkingskracht is die verder gaat dan wat we op het eerste gezicht kunnen zien.

Als gevolg hiervan bracht Donn Byrne ons het affect-gecentreerde model van aantrekkingskracht. Hij was een vermaard sociaal psycholoog en expert op het gebied van persoonlijkheid. In zijn bevindingen vertelt hij ons over iets diepers, delicater, en vanuit psychologisch standpunt heel interessant.

Een van zijn belangrijkste werken was ongetwijfeld het werk dat aan de Universiteit van Texas werd uitgevoerd. Daarin toonden de onderzoekers aan dat factoren als wederkerigheid, dagelijks contact, gedeelde interesses en gemeenschappelijke overtuigingen kunnen leiden tot het ontstaan van liefde en genegenheid die even intens als oprecht zijn.

Betekent dit bijvoorbeeld dat je eerder verliefd zult worden op een collega of klasgenoot dan op een persoon die je plotseling toevallig ontmoet? Het antwoord is ‘niet altijd’. Want, om deze aantrekkingskracht te laten ontstaan, moeten er verschillende factoren aanwezig zijn. Dit is de reden waarom je vaak niets zult voelen voor veel mensen met wie je je tijd en hobby’s deelt.

We leggen nu de factoren uit waaruit het affect-gecentreerde model van aantrekkingskracht bestaat.

Gedragsfactoren

Zoals we al opmerkten, leven en bewegen we allemaal in heel specifieke scenario’s. Daarin staan we met een bepaald aantal mensen in relatie. Alledaags contact doet niet altijd aantrekkingskracht of genegenheid ontbranden. Zoiets ontstaat bij bepaalde mannen en vrouwen alleen als ze dingen in anderen opmerken die ze positief en aantrekkelijk vinden.

• Je zult ook positieve en aantrekkelijke eigenschappen in mensen gevonden hebben. Voorbeelden hiervan zijn een gevoel voor humor, openheid, benaderbaarheid, goede sociale vaardigheden, enz.
• Gedrag of handelingen die gunstig zijn voor je welzijn zijn ook aantrekkelijk. Het feit dat ze je helpen of om je geven doet er echt toe.
• Aan de andere kant schept het feit dat ze hun tijd met je delen ook de magie van binding. Genieten van hobby’s en een omgeving scheppen waarin ze je waardevol en speciaal laten voelen is altijd positief.

Emotionele factoren in het affect-gecentreerde model van aantrekkingskracht

Uit deze dagelijkse interacties komen uiteindelijk een reeks emotionele processen voort. Die voeden geleidelijk de intensiteit van de band met de persoon met wie je tijd en dingen gemeen hebt. We kunnen het volgende noemen:

• Empathie. Sommige relaties beginnen met een vriendschap. Maar beetje bij beetje ontstaat er een soort emotionele band waarbij een gebaar vaak al genoeg is om te weten hoe de ander zich voelt of wat hem of haar bezighoudt.
• Andere paren ervaren wat we vaak omschrijven als “magnetisme.” Dit is een bijna onmiddellijke aantrekkingskracht waardoor ze verliefd worden. In het affect-gecentreerde model van aantrekkingskracht is er echter niet zo’n onmiddellijke afdruk. Liefde groeit langzaam, beginnend bij het vertrouwen dat zich dagelijks begint te vormen. Dat komt voort uit de trouw en eerlijkheid die je in de ander ziet. Dat beschouw je als waardevol en positief in je leven.

De manier waarop je de gevoelens die je ervaart interpreteert

Iets waar het affect-gecentreerde model van aantrekkingskracht ons ook aan herinnert is dat liefde soms niet ontstaat door wat een bepaalde persoon voor ons doet. Waar het echt om gaat is hoe ze ons laten voelen.

Daarnaast zal het feit dat je hetzelfde gebied deelt als een persoon en dat hij of zij om je geeft niet automatisch de vlam van aantrekkingskracht ontsteken. Maar je evaluatie van die persoon kan wel de vonk doen overslaan.

Dit gebied omvat factoren die even divers als complex zijn, zoals cognitieve, persoonlijkheids-, en emotionele aspecten. Andere factoren hebben vaak geen duidelijke verklaring. Carl Jung noemde dit chemie.

Het zijn momenten waarop twee mensen een bepaalde “chemische” reactie ervaren, die ze bij anderen niet ervaren. Het is een soort alchemie die zowel sensueel als mysterieus is.

Zoals je ziet kan het affect-gecentreerde model van aantrekkingskracht ongetwijfeld veel dingen verklaren. Veel van de ervaringen die je zelf hebt gehad en die zo’n grote invloed op je hebben gehad, zouden aan dit model van aantrekking te danken kunnen zijn.