Hervey Cleckley: de vader van de psychopathie
Wellicht is de naam Hervey Cleckley jou niet echt bekend. We hebben echter allemaal weleens gehoord van psychopathie. Velen onder ons hebben de term zelfs ooit wellicht verkeerd gebruikt. Deze Amerikaanse psychiater zette de deur open voor het onderzoek dat omschrijft wat we nu kennen als psychopathie.
Cleckley leefde van 1903 tot 1984 en was een briljant wetenschapper. Hij maakte gedetailleerde klinische en medische observaties van meerdere psychopaten.
Zijn voornaamste boek, The Mask of Sanity (Het Masker van Geestelijke Gezondheid) (1941), beschrijft zestien psychopaten die hij begeleidde of die opgenomen waren in de centra waar hij doorheen zijn loopbaan als psychiater werkte.
Heb jij je echter ooit afgevraagd wat psychopathie werkelijk is? Hoe kunnen we het omschrijven? Deze psychiater heeft een revolutie teweeggebracht in het onderzoek op dit gebied. Hij ging vooral diep in op het volledige gebied van de psychopathie. In dit artikel ontdekken we zijn centrale bevindingen.
De basiscriteria om psychopathie vast te stellen
Hervey Cleckley heeft al zijn observaties bij zijn eigen patiënten uitgevoerd. Hij stelde de hypothese dat psychopaten aan een fundamenteel gebrek lijden in hun emoties, inzicht en bewustzijn. Het resultaat is dat dit hen tegenhoudt om het leven op hetzelfde niveau te ervaren als andere mensen.
Deze mensen ervaren dus bepaalde problemen om de sociale, ethische, wettelijke en morele normen van een maatschappij te aanvaarden en zich erin te integreren.
Hervey Cleckley groepeerde de voornaamste kenmerken van een psychopaat. Hij nam ze op in een geheel van zestien basiscriteria. Die criteria deelde hij dan in drie groepen in:
Positieve aanpassing
- Oppervlakkige charme en een grote intelligentie.
- De afwezigheid van tekenen van irrationeel denken.
- Het ontbreken van “zenuwachtigheid” of van psycho-neurotische uitingen.
- Een zeer lage kans op zelfmoord.
Chronisch afwijkend gedrag
- Een gebrek aan berouw of schaamte.
- Valsheid en onoprechtheid.
- Pathologisch egocentrisme.
- Het onvermogen om van anderen te houden en om andere emoties uit te drukken.
- Een gebrek aan inzicht.
Emotionele en interpersoonlijke gebreken
- Een gebrek aan betrouwbaarheid.
- “Grotesk” gedrag onder invloed van alcohol en soms ook in normale omstandigheden.
- Een onpersoonlijk, aards en armzalig geïntegreerd seksleven.
- Er niet in slagen om enig duidelijk levensplan te volgen.
- Gebrekkig oordeelsvermogen en falen om uit ervaringen te leren.
- Antisociaal gedrag dat op een ongepaste manier gemotiveerd is.
Hoe begreep Hervey Cleckley psychopathie?
Op basis van de uitgangspunten die we eerder opgesomd hebben, ontwikkelde Hervey Cleckley zijn onderzoek over psychopathie. Hij breidde het gebied ook uit en omschreef op ruimer vlak de voornaamste kenmerken van psychopathie.
Positieve aanpassing
Cleckley beschreef een psychopaat als een meestal charismatisch, oprecht en aangenaam individu. Gewoonlijk geven ze ook de indruk dat ze iemand zijn met een grote intelligentie, een volmaakt redeneringsvermogen en vele indrukwekkende vaardigheden.
Met complete logica begrijpen en bespreken ze de sociale normen. Bovendien hebben ze een volledig inzicht in het verband tussen handelingen en de gevolgen die het resultaat zijn. Deze auteur stelde ook dat psychopaten kalm blijven en geen onrustige symptomen vertonen in situaties waarin mensen zich gewoonlijk zenuwachtig, gespannen of gestrest voelen.
In de meeste gevallen die deze auteur onderzocht heeft, was psychopathie verrassend genoeg een beschermende factor tegen zelfmoordgedachten of reële zelfmoordpogingen.
Deze individuen leiden een chaotisch en zelfvernietigend leven. Toch waren de enige pogingen om een eind te maken aan hun leven niets meer dan lege pogingen. Meestal waren het vooraf geplande strategieën om de aandacht en de steun van hun familie te krijgen.
Chronisch afwijkend gedrag
Vaak waren de daden van de patiënten ook schadelijk voor hun families, dichte vrienden en voor henzelf. Toch reageerden ze veelal door te liegen, zich te verbergen en anderen de schuld te geven.
Daarbij toonden ze geen wroeging of schaamte. Om die reden kwam Hervey Cleckley tot het besluit dat de onverschilligheid van psychopaten ten aanzien van de waarheid opmerkelijk is.
Samen met hun oppervlakkige charme en hun grote kracht om anderen te overtuigen en te manipuleren maakt dit feit het moeilijk om vast te stellen of ze al of niet oprecht zijn. Zelfs wanneer er duidelijk bewijs van het tegendeel is, is het moeilijk om niet te twijfelen aan hun redenering.
We richten ons nu op het emotionele vermogen van zijn patiënten. In het algemeen waren ze in staat om een totaal geloofwaardig gevoel van liefde te vertonen voor hun familieleden, echtgenotes of kinderen. Hun daden bevestigden echter vaak het compleet tegenovergestelde.
De gevoelens en emoties van deze individuen leken louter oppervlakkig. Wat zij aan anderen rond hen toonden was volledig overtuigend. Ze werden echter niet gemotiveerd door de emotie zelf maar eerder door logische redenen zoals straf vermijden of iets verkrijgen wat ze wilden.
Het maakt niet uit hoeveel opofferingen anderen voor hen doen en hoeveel liefde of waardering ze hen tonen. Een psychopaat is niet in staat om met dezelfde intensiteit te reageren. De menselijke moraal “behandel mensen zoals je zelf behandeld wilt worden” heeft voor hen enkel waarde wanneer ze het in hun persoonlijk belang kunnen gebruiken.
Emotionele en interpersoonlijke gebreken
Wat betreft emoties moeten we tenslotte ook wijzen op de hoeveelheid losbandigheid die de onderzoeken van Hervey Cleckley ontdekten. Er was namelijk sprake van een algemene neiging tot promiscuïteit en het hebben van vele seksuele partners.
In sommige gevallen gebruikten ze de diensten van prostituees en waren ze ontrouw aan hun partners. Volgens de auteur was dit gedrag een gevolg van een combinatie van een gebrek aan beperkingen om hen af te remmen en van de impulsiviteit die psychopaten bezitten.
Dit treedt allemaal samen op met de onverschilligheid tegenover hun plichten en tegenover de gevolgen van hun daden. Daaraan kunnen we nog hun gebrek aan schuldgevoel, wroeging of schaamte toevoegen.
De typische psychopaat die Cleckley omschrijft, gebruikt en misbruikt regelmatig alcohol. Hij slaagt er bovendien niet in om enig duidelijk levensplan te volgen. Om die reden zijn psychopaten niet in staat om ook maar enige inspanning te leveren in functie van een doel. Het resultaat is dat we ze niet als betrouwbare mensen kunnen beschouwen.
Daarenboven veranderen de levenservaringen van een psychopaat bijna nooit zijn leven. Dat komt omdat ze niet van hun fouten leren. Ze hebben de neiging om steeds weer tot dezelfde daden over te gaan.
Wanneer we het gebrek aan berouw en schaamte samenvoegen met hun onverschilligheid voor de mogelijk catastrofale gevolgen van hun daden en met hun gebrek aan inzicht, dan wordt dit nogmaals benadrukt.
Dit slechte oordeelsvermogen is duidelijk wanneer je hun daden en hun levensgeschiedenis bekijkt. Het oordeel van een psychopaat in hypothetische situaties die een morele tweestrijd inhouden, is echter uitstekend.
Misdaad bij de patiënten van Hervey Cleckley
Een laatste aandachtspunt is dat Cleckley merkte dat de misdaden van psychopaten vaak kleine criminele feiten zijn. We hebben het hier over (auto)diefstallen, vechten, openbare dronkenschap, valse cheques, enzovoort. Slechts drie van de zestien gevallen die de auteur beschreef, hebben te maken met mensen die herhaaldelijk agressief zijn.
Desondanks kunnen we één belangrijk kenmerk beklemtonen: de pure zinloosheid van hun antisociaal gedrag. De meeste van hun daden voerden ze uit zonder enig specifiek doel of met een kostprijs die de voordelen in grote mate oversteeg.
Wat betreft de “gewone” criminelen is het verschil tussen hen en psychopaten het gebrek aan inzicht en de bedoeling achter hun daden. De “gewone” crimineel erkent dat zijn daden (misdaden) een middel zijn om bepaalde doelen te bereiken. Deze middelen en doeleinden begrijpt het gewone publiek meestal, hoewel ze die niet delen.
Dit gebeurt niet bij psychopaten. Ze hebben geen specifiek doel of een begrijpelijke reden om dergelijke daden uit te voeren. Ze kunnen bijvoorbeeld een klein bedrag stelen en het risico lopen ontdekt te worden. Tegelijkertijd voelen ze zich goed zonder ooit gebruik te maken van hun geld.
De nalatenschap van Hervey Cleckley
In dit artikel hebben we de beschrijving van het profiel van de psychopaat besproken. Het is gebaseerd op een diepgaand onderzoek van de psychopathie. Je moet echter ook rekening houden met de periode, de context en de schaarse wetenschappelijke literatuur die beschikbaar was toen Hervey Cleckley The Mask of Sanity meer dan 70 jaar geleden publiceerde.
We mogen dus niet vergeten dat de wetenschappelijke vooruitgang en het daaruit volgende onderzoek alle oorspronkelijke voorstellen van Cleckley aangepast, vervolmaakt en uitgebreid hebben. Toch zijn zijn belangrijke bijdragen tot het begrijpen van dit begrip nog steeds echt waardevol.
We zullen de naam Hervey Cleckley dus altijd verbinden met de psychiatrie en dan meer specifiek met de studie van de psychopathie. Zonder zijn onderzoek en The Mask of Sanity zouden de meeste van de latere onderzoeken rond dit onderwerp waarschijnlijk nooit plaatsgevonden hebben.
Zijn nalatenschap blijft dus legitiem, ook als referentie, als de deur die openging voor toekomstig onderzoek in het veld van de psychopathie.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Cleckley, H. (1988). The mask of sanity: An attempt to clarify some issues about the so-called psychopathic personality (5º Ed.). Augusta, Georgia: E. S. Cleckley
- Hervey M. Cleckley. (n.d.) Recuperado el 31 de Mayo, 2014, de la web Wikipedia http://en.wikipedia.org/wiki/Hervey_M._Cleckley
- Patrick, C. J. (2006) Back to the future: Cleckley as a guide to the next generation of psychopathy research. In C. J. (Ed.), Handbook of psychopathy (pp. 605-617). New York, NY, US.: Guilford Press