Haat in de hersenen

Wat is haat precies? Welke delen van de hersenen zijn erbij betrokken? Is er een neuraal verband tussen haat en liefde? Kom het te weten in dit artikel.
Haat in de hersenen
José Padilla

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog José Padilla.

Laatste update: 21 september, 2022

Je hebt waarschijnlijk wel eens horen zeggen dat er een dunne lijn is tussen liefde en haat. Dit zou suggereren dat het uiterst gemakkelijk is om van de ene toestand in de andere over te gaan. Is dit echter waar? In feite wijzen neurowetenschappelijke vorderingen in de studie van liefde en haat erop dat bepaalde corticale en subcorticale structuren in de hersenen die geactiveerd worden voor haat, ook geactiveerd worden voor liefde.

Met behulp van functionele magnetische resonantie beeldvorming bestudeerden de neurowetenschappers Zeki en Romaya (2008) 17 mensen die haat jegens iemand beleden.

De onderzoekers namen waar dat structuren, zoals het putamen en de insula (Engelse link), beide geactiveerd werden voor stimuli die met haat en romantische liefde geassocieerd worden. Hun bevindingen vormden een basis om haatgevoelens in de hersenen te onderzoeken.

Collega kijkt boos
Haatgevoelens liggen dicht bij gevoelens van walging en verachting.

Haat

Je kunt haat op meerdere manieren beschouwen. Men kan dit zien als een emotionele houding, een normatief oordeel, een gevoel, een motivatie, of een gegeneraliseerde evaluatie. Desalniettemin wordt, ondanks de conceptuele verschillen, één bestanddeel van haat universeel aanvaard: de wens om kwaad te doen. Dit verlangen kan een middel tot een doel zijn of een doel op zich.

Individuen kunnen ernaar verlangen een ander kwaad te doen. Om een gevestigde orde te herstellen, zichzelf te verheffen, hun ego te laten gelden, genot te verwerven, hun autonomie te herstellen, of verlating te voorkomen. In al deze gevallen, ongeacht de intentie, is het centrale doel het schaden.

Op het intermenselijke niveau vervult haat verschillende functies. Bijvoorbeeld zelfherstel, wraak, het meedelen van emotionele toestanden, of de herbevestiging van autonomie. Op het intergroepsniveau is haat beschouwd als een functioneel middel voor politiek gedrag, zoals affiliatie en cohesie binnen een groep.

Hoewel haat beïnvloed wordt door andere emoties, zoals woede, afkeer en verachting, mag het er niet mee gelijkgesteld worden. In feite bleek in één onderzoek (Engelse link) haat opwekkender te zijn dan alle drie deze emoties en bleek het dichter bij walging en verachting te liggen dan bij woede en afkeer.

Haat en de hersenen

Met behulp van functionele magnetische resonantie beeldvorming ontdekten onderzoekers dat wanneer een individu een foto ziet van iemand die hij haat, verschillende hersenstructuren geactiveerd worden. In één onderzoek (Engelse link) scanden ze de hersenen van 17 mensen. De deelnemers bekeken zowel de gezichten van mensen die ze haatten als de gezichten van bekenden voor wie ze neutrale gevoelens hadden.

De resultaten van het onderzoek toonden aan dat wanneer de deelnemers naar een gezicht keken dat ze haatten, de activiteit toenam in de mediale frontale gyrus, het rechter putamen, de premotorische cortex, de frontale kwab, en de mediale insula.

Er werden ook drie gebieden gevonden waarin de activatie lineair gecorreleerd was met de mate van haat in de hersenen. Dit waren de rechter insula, de rechter premotorische cortex, en de rechter frontale mediale gyrus. Men ontdekte ook een gebied van deactivering in de rechter superieure frontale gyrus.

Dit onderzoek toonde aan dat er een patroon van haatactiviteit in de hersenen is. Het patroon is anders dan het patroon dat gecorreleerd is met dat van romantische liefde. Desalniettemin hebben de twee wel twee gebieden gemeen: het putamen en de insula.

De mediale prefrontale cortex

De activering van dit corticale gebied speelt een uiterst belangrijke rol bij de taak om gevolgtrekkingen over anderen te maken. Het is betrokken bij redeneren en de activatie ervan neemt toe als je denkt aan jezelf, je familie, of iemand om wie je geeft (Morgado, 2019).

Denken aan mensen die je idealen delen activeert ook de prefrontale cortex. De activiteit ervan neemt echter af als je denkt aan mensen die niet hetzelfde denken als jij of die onverschillig tegenover je staan.

De prefrontale cortex wordt ook minder geactiveerd als je mensen ziet die je als minder intelligent en emotioneel beschouwt. Deze deactivering zou ook invloed kunnen hebben op de empathie (of het gebrek eraan) die je kunt voelen voor iemand die je haat.

In feite is aangetoond dat wanneer een individu de emotionele toestand van een ander waarneemt, dit gebieden in de hersenen activeert. Denk hierbij aan gebieden zoals de mediale prefrontale cortex, de temporoparietale junctie, de superieure temporale sulcus, en de temporale pool.

Dit suggereert dat de mediale prefrontale cortex sterk betrokken kan zijn bij zowel empathie als theory of mind (Gallagher & Frith, 2003).

Omdat de activatie van de mediale prefrontale cortex afneemt als je denkt aan mensen die je haat, zou het je niet moeten verbazen dat je weinig empathie voor hen voelt. Dat komt omdat empathie onder andere afhangt van de activiteit van deze cortex.

Blauw verlicht brein
Als we haat ervaren, neemt de activiteit van de mediale prefrontale cortex af en daarmee ook onze empathie.

Het haatcircuit in de hersenen

Het putamen en de insula zijn hersenstructuren die betrokken zijn bij de waarneming van minachting en afkeer. Deze twee structuren, en de andere die we eerder noemden, vormen wat we een haatcircuit zouden kunnen noemen.

Dit circuit omvat zowel corticale als subcorticale structuren. Het is de sleutel tot het opwekken van agressief gedrag. Dat geldt ook voor het omzetten ervan in actie door middel van motorische planning. Het circuit omvat ook een deel van de frontale cortex. Dit deel acht men essentieel voor het voorspellen van de acties van anderen (Morgado, 2019).

Subcorticale activiteit betreft de twee verschillende structuren die we eerder noemden: het putamen en de insula. De eerste is betrokken bij de waarneming van minachting en walging. Het houdt ook verband met leren, motorische controle, spraakarticulatie, beloning, en cognitief functioneren (Ghandili & Munakomi, 2021).

De insulaire cortex (Engelse link) heeft verschillende functies :

  • Zintuiglijke verwerking.
  • Representatie van gevoelens en emoties.
  • Autonome en motorische controle.
  • Risicovoorspelling en besluitvorming.
  • Lichaams- en zelfbewustzijn.
  • Empathie.

Bij haat zijn delen van de hersenen betrokken die zich in verschillende stadia van onze evolutie als soort ontwikkelden. In feite kunnen we ons vermogen om dit soort gevoelens te ervaren terugvoeren tot de tijd waarin de eerste moderne mensen ontstonden.

In deze context was haat een adaptieve strategie. Ze vergemakkelijkte het overleven te midden van andere groepen die wedijverden om natuurlijke hulpbronnen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Cikara, M., Botvinick, M. M., & Fiske, S. T. (2011). Us versus them: Social identity shapes neural responses to intergroup competition and harm. Psychological science22(3), 306-313.
  • Gallagher, H. L., & Frith, C. D. (2003). Functional imaging of ‘theory of mind’. Trends in cognitive sciences7(2), 77-83.
  • Ghandili, M., & Munakomi, S. (2021). Neuroanatomy, putamen. StatPearls. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK542170/
  • Gogolla, N. (2017). The insular cortex. Current Biology27(12), R580-R586.
  • Jankowiak-Siuda, K., Rymarczyk, K., & Grabowska, A. (2011). How we empathize with others: a neurobiological perspective. Medical science monitor: international medical journal of experimental and clinical research17(1), RA18.
  • Kiger, P. (s.f). How hate Works. Howstuffworks. https://science.howstuffworks.com/life/hate1.htm
  • Lang, K. (2022, 30 de mayo). Are humans ‘wired’ to hate, and if so, why? .MedicalNewsToday. https://www.medicalnewstoday.com/articles/are-humans-wired-to-hate-and-if-so-why
  • Martínez, C. A., van Prooijen, J. W., & Van Lange, P. A. (2021). Hate: Toward understanding its distinctive features across interpersonal and intergroup targets. Emotion.
  • Morgado, I. (2019, 26 de marzo) El odio y el amor en el cerebro. Investigación y ciencia. https://www.investigacionyciencia.es/blogs/psicologia-y-neurociencia/37/posts/el-odio-y-el-amor-en-el-cerebro-17372
  • Uddin, L. Q., Nomi, J. S., Hébert-Seropian, B., Ghaziri, J., & Boucher, O. (2017). Structure and function of the human insula. Journal of clinical neurophysiology: official publication of the American Electroencephalographic Society34(4), 300.
  • University College London. (2008, 28 de octubre). Brain’s ‘hate circuit’ identified. https://www.ucl.ac.uk/news/2008/oct/brains-hate-circuit-identified
  • Zeki, S., & Romaya, J. P. (2008). Neural correlates of hate. PloS one3(10), e3556.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.