Gespannen creativiteit: gedwongen worden te innoveren

Creatief werk vereist een grote dosis emotie. Omgaan met de druk en frustratie die voortkomen uit het gedwongen worden om te innoveren kan leiden tot creativiteit die gespannen en pijnlijk is, en aandacht vraagt.
Gespannen creativiteit: gedwongen worden te innoveren
Gorka Jiménez Pajares

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gorka Jiménez Pajares.

Laatste update: 12 maart, 2023

Heb je ooit moeite gehad met het bedenken van nieuwe ideeën? We maken allemaal momenten mee waarop de inspiratie ons per se de rug wil toekeren. Wanneer dit gebeurt, en werk- of levensomstandigheden vereisen dat we innoveren, verschijnt er een gespannen en rusteloos soort gespannen creativiteit.

Het is niet verwonderlijk dat de druk om met nieuwe ideeën te komen die baanbrekend en vernieuwend, maar ook nuttig en winstgevend zijn, een potentiële bron van ongemak kan zijn. Een nieuw onderzoek probeerde hier enig licht op te werpen.

Blije vrouw
“Geassocieerd met succes, vooruitgang, prestaties, efficiëntie, tevredenheid en duurzaamheid is creativiteit een integraal onderdeel van ons leven.” (Kristina Potocnik)

Innovatie

Innoveren (Spaanse link) is vooruitgang boeken. Zonder innovatie zou het ons ontbreken aan de medische of technologische vooruitgang die we genieten. Daarom is innovatie uitvoerig bestudeerd vanuit verschillende takken van kennis. Deze variëren van techniek, via antropologie, tot psychologie.

De definitie die de organisatiepsychologie van deze term geeft is die van “het bevorderen, voorstellen en in praktijk brengen van nieuwe en betere vormen van een product of het proces dat tot een product leidt”.

Aan de andere kant, terwijl creativiteit bestaat uit anders denken en nieuwe ideeën krijgen, vindt innovatie plaats als we ze in praktijk brengen. Innovatie en creativiteit verwijzen dus lang niet alleen naar het genereren van nieuwe ideeën. In feite verwijzen ze ook naar hoe ze kunnen worden uitgevoerd en of ze nuttig of nutteloos zijn.

“Leer de regels als een prof, zodat je ze kunt breken als een kunstenaar.” 

Pablo Picasso

De paradox van creativiteit en innovatie

Er is altijd gedacht dat creativiteit en innovatie twee deugdzame eigenschappen zijn. Maar het onderzoek dat vanuit de psychologie van organisaties is uitgevoerd, suggereert dat zowel creativiteit als innovatie als een paradox werken. Beide kunnen dus optimale resultaten opleveren, maar ook ongewenste. De reden waarom is te vinden in de emotionele regulatieprocessen van creatieve individuen.

De creatieve schok

Iets nieuws creëren is als een pad. In feite zijn er evenveel paden als er creatieve mensen zijn. Om creatief te zijn zijn twee ingrediënten nodig: cognitieve flexibiliteit en doorzettingsvermogen. Als die samen gevonden worden, kan de creativiteit omhoog schieten.

Maar banen die met creativiteit te maken hebben, zijn op het werk vaak slecht gedefinieerd. Dit betekent dat het ingrediënt dat bekend staat als cognitieve flexibiliteit nodig is in alle stadia van generatie, evaluatie, uitvoering, implementatie en de resultaten. Bijgevolg kan dit grote mentale uitputting veroorzaken.

Gespannen creativiteit ontstaat in de beginstadia. Wanneer werknemers op zoek gaan naar een nieuw idee, kunnen ze ervaren wat Kristina Potocnik een creatieve schok noemt (Spaanse link). Deze schok impliceert een afname van positief affect op hetzelfde moment dat aversieve emoties worden ervaren, zoals angst of frustratie.

Anderzijds is gebleken dat mensen creatiever zijn als hun emotionele toestand verandert. Bijvoorbeeld wanneer ze van een negatieve valentie naar een positieve valentie emotie gaan. Met deze affectieve verandering ontstaan creatieve ideeën.

De kosten van deze emotionele veranderingen kunnen echter hoog oplopen als ze te vaak voorkomen. Dit is iets wat dagelijks voorkomt in beroepen waar creatief zijn deel uitmaakt van het werk.

“De existentiële crisis zet mensen aan tot verdere moeilijke exploratie die uiteindelijk helpt een idee te creëren dat beter is.”

-Kristina Potocnik-

Vrouw heeft een idee
Creativiteit neemt toe als de emotionele toestand verandert.

Emotionele regulatie en creativiteit

Werknemers moeten nagaan welke van hun eigenschappen in conflict kunnen komen met die van hun collega’s. Tijdens het proces van het genereren van nieuwe ideeën kunnen spanningen en meningsverschillen ontstaan die de creativiteit vertroebelen en belemmeren.

Om hiermee om te gaan moeten ze hun eigen emoties en zelfs die van anderen, zoals die in leidinggevende functies, kunnen reguleren. Het reguleren van emoties houdt in dat je ze kunt opsporen, evalueren en veranderen. Het doel is om het creatieve doel te bereiken.

“Het beheersen van de eigen emoties is cruciaal om in beide stadia van creativiteit en innovatie vol te houden.”

-Kristina Potocnick-

In banen die creativiteit vereisen, kunnen individuen, voordat ze met een nieuw idee komen, door een hele achtbaan van emoties gaan. De frustratie van een probleem waarvoor geen oplossing lijkt te bestaan kan hun gemoedstoestand gaan beheersen.

Gespannen creativiteit is het proces waarin nieuwe ideeën ontstaan. Bovendien speelt het reguleren van emoties een fundamentele rol bij het bereiken van succesvolle conclusies.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Potonik, K., Verwaeren, B., & Nijstad, B. (2022). Tensions and Paradoxes in Creativity and Innovation. Journal of Work and Organizational Psychology, 38(3), 149-163.
  • Amabile, T. M. (1988). A model of creativity and innovation in organizations. Research in organizational behavior, 10(1), 123-167.
  • Castells, M. (2008). Creatividad, innovación y cultura digital. Un mapa de sus interacciones. Telos: Cuadernos de comunicación e innovación, (77), 50-52.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.