Cognitieve flexibiliteit is meer voorspellend voor toekomstig succes dan IQ

Cognitieve flexibiliteit is een vaardigheid die ons niet alleen in staat stelt om betere beslissingen te nemen, maar die ook een impact heeft op ons emotionele welzijn. Het kan ook worden ontwikkeld en is belangrijker bij het voorspellen van ons toekomstige succes dan IQ.
Cognitieve flexibiliteit is meer voorspellend voor toekomstig succes dan IQ
Gema Sánchez Cuevas

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 19 januari, 2022

IQ wordt gezien als een synoniem voor succes of de noodzakelijke voorwaarde voor succes. Er zijn echter veel grote werken gemaakt en ontdekkingen gedaan door mensen die niet opvielen door de traditioneel beschouwde vorm van intelligentie maar wel door cognitieve flexibiliteit.

Cognitieve flexibiliteit omvat eigenschappen zoals verbeeldingskracht, creativiteit, empathie en nieuwsgierigheid. Het impliceert het vermogen om te leren leren en zich aan te passen aan veranderende dynamieken. Deze deugden, samen met doorzettingsvermogen, vormen de kern van veel menselijke vooruitgang.

Momenteel voeren Cambridge University en Nanyang Technological University een onderzoek uit (Engelse link) naar cognitieve flexibiliteit. Ze twijfelen er niet aan dat cognitieve flexibiliteit belangrijker is dan IQ, en daarom proberen ze de middelen te vinden om het te helpen ontwikkelen. Laten we dat eens van dichterbij bekijken.

Cognitieve flexibiliteit is essentieel om de samenleving te laten floreren. Het kan helpen het potentieel van mensen te maximaliseren om innovatieve ideeën en creatieve uitvindingen te creëren. Uiteindelijk zijn het die kwaliteiten die we nodig hebben om de grote uitdagingen van vandaag op te lossen .”

-Beth Daley-

Geconcentreerde vrouw aan de computer die nadenkt

Cognitieve flexibiliteit

Cognitieve flexibiliteit kan worden gedefinieerd als een vaardigheid die de voorkeur geeft aan het veranderen van standpunten en het aanpassen van gedrag om met een nieuwe omgeving om te gaan. In de regel proberen mensen echter geleerde schema’s of concepten toe te passen op nieuwe situaties. Dit is niet bijzonder handig.

Veel mensen moeten bijvoorbeeld echte innerlijke conflicten oplossen om veranderingen door te voeren die hen in staat stellen zich aan nieuwe omstandigheden aan te passen. Hetzelfde gebeurt bij bedrijven, instellingen en organisaties.

In feite hebben onderzoekers ontdekt dat veel mensen, in plaats van te werken om zich aan te passen aan nieuwe situaties, er de voorkeur aan gaven werkloos te blijven en ernaar te verlangen terug te keren naar hun vorige toestand. Bovendien hadden ze het gevoel dat ze het niet zouden kunnen verdragen als ze dit niet zouden kunnen.

Laten we ons een niet-zo-extreem voorbeeld voorstellen. Stel je voor dat je altijd dezelfde route neemt om naar je werk te gaan. Op een dag merk je dat er onderweg wegwerkzaamheden worden gedaan, dus je hebt twee andere routes om tussen te kiezen. Je kunt dezelfde route nemen en te laat zijn. Of je kunt een alternatieve route vinden. Dit is precies waar cognitieve flexibiliteit om de hoek komt kijken.

Rationaliteit en creativiteit

Onderzoekers hebben aangegeven dat cognitieve flexibiliteit geassocieerd is met de frontale en striatale hersengebieden. De eerste is verbonden met de hogere cognitieve processen en de laatste met beloning en motivatie. Het is bewezen dat als twee mensen hetzelfde IQ hebben, degene die ook cognitieve flexibiliteit heeft, beter zal presteren.

Blijkbaar resulteert dit vermogen in iets dat bekend staat als ‘koude cognitie’. Dit is een vorm van pragmatische rationaliteit, waarbij geen of weinig invloed van emoties is. Het komt overeen met directe verwerking van de gegevens, zonder angst of woede.

Je ziet bijvoorbeeld een pan in brand staan in de keuken en gooit er een natte doek over om hem te doven. Dat is koude cognitie. Aan de andere kant zou ‘warme cognitie’ betekenen dat je de brandweer belt.

Over het algemeen legt cognitieve flexibiliteit meer nadruk op informatieverwerking dan op andere factoren. Het resultaat is een rationeler antwoord op nieuwe situaties. Ook, zolang het proces en niet het eerdere leren de overhand heeft, zijn creatieve en innovatieve oplossingen gemakkelijker te bereiken.

Jongeman denkt na

Empathie en veerkracht

Over het algemeen wordt IQ meer geassocieerd met ‘gekristalliseerde intelligentie’. Het benadrukt het vermogen van een individu om nieuwe inhoud te begrijpen, te assimileren en toe te passen. Daarnaast om een situatie te beoordelen en daaruit conclusies te trekken.

Aan de andere kant impliceert vloeiende intelligentie, wat overeenkomt met cognitieve flexibiliteit, het vermogen om gegevens te redeneren en te contrasteren. Op zijn beurt heeft het niet alleen zijn weerslag op cognitie, maar ook op emotionele en sociale vaardigheden.

Dit basisvermogen tot aanpassing heeft een grotere veerkracht tot gevolg. Met andere woorden, een groter vermogen om met moeilijke situaties om te gaan en deze te overwinnen.

Aan de andere kant zorgt cognitieve flexibiliteit er ook voor dat mensen meer empathie ontwikkelen. Ze genereren inderdaad een meer open geest om anderen te beoordelen. Dit verdrijft vooroordelen. In feite betekenen zowel empathie als veerkracht dat een persoon een groter emotioneel welzijn heeft.

De studie van Cambridge en Nanyang heeft aangetoond dat cognitieve flexibiliteitstraining significante vooruitgang genereert bij kinderen met autisme en bij oudere volwassenen. In feite hebben we er allemaal baat bij als we ons vermogen versterken en ontwikkelen om ons aan te passen en nieuwe manieren te vinden om uit moeilijke situaties te komen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Introzzi, I., Canet-Juric, L., Montes, S., López, S., & Mascarello, G. (2015). Procesos Inhibitorios y flexibilidad cognitiva: evidencia a favor de la Teoría de la Inercia Atencional. International journal of psychological research, 8(2), 60-74.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.