Kunnen we spreken van geslachtsverschillen in intelligentie?

Kunnen we spreken van geslachtsverschillen in intelligentie?
Judith Francisco

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Judith Francisco.

Laatste update: 27 december, 2022

Vrouwen moeten minder verdienen dan mannen omdat ze zwakker, kleiner en minder intelligent zijn.” Een Pools lid van het Europees Parlement heeft deze uitspraken slechts een jaar geleden gedaan. Helaas hebben we allemaal ooit weleens ongelukkige, gedocumenteerde commentaren gehoord waarbij de intelligentie van mannen vergeleken wordt met die van vrouwen. Is er sprake van geslachtsverschillen in intelligentie?

De meest verspreide overtuiging is dat vrouwen beter zijn in talen maar dat mannen beter zijn in wiskunde. Welke wetenschappelijke basis heeft deze vergelijking eigenlijk? Is het ware dat er sprake is van geslachtsverschillen in intelligentie?

Wie is intelligenter?

Sommige onderzoekers hebben kritiek gegeven op het feit dat mensen geslachtsverschillen bestuderen. De reden van hun kritiek is dat ze geloven dat die studies verkeerde stereotypen en vooroordelen kunnen bevorderen. In die zin denken we dat vooroordelen ook als gevolg de afwezigheid van gegevens bestaan.

Onderzoek is dus soms de enige manier om de mythes te scheiden van de feiten. Dit was ook de stelling van Diane Halpern, een Amerikaanse psychologe, toen men haar vragen stelde over dit onderwerp.

Intelligentie bij mannen en vrouwen

De waarheid is dat de meeste studies onderzoek uitgevoerd hebben in verband met de geslachtsverschillen in intelligentie.

Op basis van de resultaten van deze studies hebben onderzoekers vastgesteld dat er bijna geen verschillen in intelligentie zijn tussen mannen en vrouwen. In bepaalde studies zijn er kleine verschillen ten gunste van mannen en in andere ten gunste van vrouwen gevonden.

Om de verschillen in intelligentie tussen beide geslachten te bestuderen hebben onderzoekers meerdere instrumenten gebruikt. Eén van de bekendste is de Cattle Factor of de Progressive Matrices Test. Geen van deze tests heeft echter een significant en systematisch verschil in intelligentie vastgesteld tussen mannen en vrouwen.

Deze gelijksoortige testresultaten kunnen we toch in verband brengen met verschillende patronen in de hersenactiviteit. Vrouwen gebruikten meer hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor de verwerkingssnelheid. Mannen namen eerder hun toevlucht tot de hersenzones die te maken hebben met het nemen van beslissingen.

Verschillen in intelligentie wat betreft specifieke vaardigheden

Het is vooral duidelijk dat er in de algemene intelligentie geen verschillen tussen mannen en vrouwen bestaan. Geldt dit echter ook voor specifieke onderwerpen of gebieden? Zijn er tussen mannen en vrouwen verschillen op het gebied van wiskunde of verbale tests?

In dit geval zouden we ja kunnen zeggen. Er zijn aanzienlijke verschillen. Onderzoekers hebben ontdekt dat vrouwen beter zijn in verbale tests, wereldkennis, inzicht in informatie en verwerkingssnelheid. Mannen doen het daarentegen beter in ruimtelijke tests, wetenschappen, rekenen en werktuigkundig inzicht.

Bovendien is er nog een ander belangrijk feit. De vastgestelde verschillen blijven na verloop van tijd niet behouden. Als we de trend ontleden, dan zien we dat deze verschillen afnemen. De gemiddelde scores van mannen en vrouwen zijn gelijk.

Op dit punt is het logisch dat we onszelf de vraag stellen of de verschillen in specifieke vaardigheden werkelijk een gevolg zijn van het ontbreken van een vaardigheid of gewoon afkomstig zijn van stereotypen.

Behalen vrouwen lagere scores voor wiskunde omdat men hen ontmoedigd heeft of gedemotiveerd heeft om deze onderwerpen te studeren? Gebeurt hetzelfde bij mannen?

Het Flynn-effect: een verklaring voor schijnbare geslachtsverschillen in intelligentie

Het Flyn-effect benoemt dit vreemde fenomeen. De waarheid is dat we kunnen zien dat het IQ van de planeet gestegen is. Dit leiden we af uit de vergelijking van de resultaten van intelligentietests van twintig jaar geleden met de intelligentietests van vandaag.

Een aantal dingen kan deze stijging verklaren. Voorbeelden van verklaringen zijn de verbeteringen op wereldvlak in de voeding, het onderwijs en de trend om kleinere gezinnen te vormen.

Laten we wiskunde als voorbeeld nemen. Zowel mannen als vrouwen zijn de laatste tien jaren opmerkelijk verbeterd in wiskunde.

Bovendien betekent deze stijging dat de verschillen tussen mannen en vrouwen op het gebied van wiskundige intelligentie afgenomen zijn. We kunnen dus zeggen dat vrouwen op vlak van wiskunde de voorbije jaren in grotere mate beter geworden zijn in wiskunde dan mannen.

Geslachtsverschillen in intelligentie

Cultuur of genetisch

Deze wijzigingen in resultaten tonen dus aan dat deze geslachtsverschillen in intelligentie eerder een gevolg van een cultuur zijn dan van genetische oorsprong. Als dit het geval is, dan is het onze verantwoordelijkheid en de verantwoordelijkheid van opvoeders om op te houden met de stereotypen te stimuleren.

Ze moeten integendeel beginnen met mannen en vrouwen op een gelijke manier te motiveren. Dit zal het hen makkelijker maken om zelf te beslissen welke studie ze willen volgen.

We hebben al gezien dat de geslachtsverschillen in intelligentie heel klein zijn, om niet te zeggen onbestaand. Het is waar dat er zich in specifieke vaardigheden verschillen blijven vertonen. Dat is bijvoorbeeld het geval in verbale, ruimtelijke en numerieke vaardigheden.

Het is echter niet minder waar dat de verschillen kleiner worden. Dat sluit hun genetische verklaring uit. Als dit zo is, dan spelen we een heel belangrijke rol in het bestaan van deze verschillen in de maatschappij. We hebben dus de macht om ze te laten verdwijnen. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.