Hoe je gebruik kunt maken van stilte

Wanneer de andere persoon tijdens een ruzie of meningsverschil plotseling stil blijft, zijn we vaak geneigd om te denken dat dit betekent dat we gelijk hadden, maar eigenlijk is dit momentje van stilte gewoon een kans om te reflecteren en luisteren, met name als de ruzie vol minachting zit. Onthoud dat stilte niet per se betekent dat iemand toegeeft. Soms kan de zwijgzaamheid van een ander erop wijzen dat jouw woorden hem zeer gekwetst hebben, toen ze in het heetst van de strijd ongecontroleerd jouw mond uitfloepten.

Zwijgen en luisteren zouden geen tekenen moeten zijn van zwakte. Het zouden tekenen moeten zijn van intelligentie, respect en begrip. Als we namelijk allemaal zouden lopen schreeuwen, dan zou er nooit iemand luisteren of leren. Als we allemaal zouden schreeuwen, dan zou niemand van ons ooit gelijk hebben, en zouden de woorden simpelweg ongecontroleerd om onze oren vliegen. Zonder door de oren van een ander opgepikt te worden, verliezen woorden hun betekenis, of nog erger, zouden het kogels worden die vol beledigingen zitten en niets anders doen dan schade aanrichten.

We zijn slaven van onze eigen woorden

Woorden verdwijnen meestal niet zo gauw. Ze blijven eerder als dolken aan het hart van de persoon die ze opvangt haken. Probeer geen pleister te plakken op een hart dat gewond is geraakt door jouw woorden. Zwijg voordat het te laat is, reflecteer en probeer jezelf eens in die ander te verplaatsen.

Wanneer ruzies of meningsverschillen continu weer op hetzelfde onderwerp belanden, zonder tot een overeenkomst te kunnen komen – dat wil zeggen, wanneer twee mensen alsmaar in rondjes blijven gaan – is het vaak zo dat de emoties te hoog oplopen en escaleren. Wanneer dit gebeurt, zijn we geneigd om wederom oude koeien uit de sloot te halen, zonder stil te staan bij het standpunt van de ander. We verheffen onze stem, en onze reacties zijn vrijwel altijd hetzelfde, waardoor effectieve communicatie vrijwel onmogelijk is.

Leer in te zien dat het, wanneer je al je woorden helemaal uitput, heel moeilijk wordt om nog iets nieuws te zeggen. Dit komt doordat je voortdurend dezelfde woorden gebruikt om jezelf uit te drukken, en deze woorden dragen ook altijd dezelfde boodschap in zich. Dit is een teken dat je niet goed luistert, dat je hetgeen de ander zegt eigenlijk compleet negeert.

Als een persoon stil wordt en luistert, reflecteert en zich in jou probeert te verplaatsen, zonder toe te geven, dan betekent dit dat hij van alle mogelijke methoden gebruik probeert te maken om de communicatie tussen jullie twee te verbeteren. Op deze manier kan een beetje stilte een zeer goede bondgenoot zijn. Houd er rekening mee dat een goede prater soms gebruik maakt van stilte om te kunnen zien waar hij een fout heeft gemaakt en hoe hij zijn volgende reactie kan verbeteren.

In stilte, krijgen woorden de waarde die ze verdienen

Na stilte, als deze niet verkeerd geïnterpreteerd wordt, komt meestal rust. Jullie beiden hebben nu de tijd gekregen om te reflecteren en een manier te vinden om de ander tegemoet te komen, waardoor je beter in woorden uit kunt drukken waar je precies mee zit. Op dat moment zul je je realiseren dat jouw standpunt niet hetzelfde is als dat van je gesprekspartner, en dat jullie er niet hetzelfde over denken omdat jullie simpelweg niet dezelfde persoon zijn.

Je moet proberen om jezelf zo goed mogelijk uit te drukken, om je emoties uit de drukken zonder die andere persoon te kwetsen. Een handig hulpmiddel hierbij kan zijn om gebruik te maken van zinnen die beginnen met ‘ik’.

Zinnen die beginnen met ‘ik’, zijn doorgaans zinnen die geen schuld in zich dragen. In plaats daarvan komen ze voort uit je gevoel, gedachten en wensen. Hierdoor schuif je minder schuld op de ander en kun je nog steeds duidelijk maken hoe je je voelt.

Zinnen die beginnen met ‘ik’, zijn zinnen waarbij je dingen zegt als ‘ik denk dat/ ik heb het gevoel dat/ ik geloof dat…’, in plaats van te zeggen ‘jij zei/ jij deed/ jij gaf mij het gevoel…’. Dit soort uitspraken gaan uit van complete communicatie. Dat wil zeggen, je kunt beginnen door de situatie, of hetgeen de andere persoon volgens jou bij je heeft gedaan, te omschrijven zonder daarbij te oordelen, en vervolgens kun je het gesprek op jezelf betrekken door zinnen te gebruiken die met ‘ik’ beginnen. Daarna kun je afsluiten door een alternatieve manier te omschrijven van hoe de dingen hadden kunnen lopen.

We geven even een voorbeeld van wat we bedoelen:

• Omschrijving van de situatie: Gisteravond, toen onze vrienden bij ons kwamen eten, heb je mij niet geholpen bij het opdienen.
• Zin die begint met ‘ik’: Ik had het gevoel alsof ik jouw bediende was, alsof ik bij jou in dienst was in plaats van met jou getrouwd te zijn.
• Alternatief voor wat er gebeurd had kunnen zijn: Ik had het erg gewaardeerd als je mij had geholpen met het opdienen.

Het vereist echter vrij veel oefening om gewend te raken aan deze manier van communiceren. Luisteren, reflecteren in stilte, en dan pas reageren is niet iets waar we van nature goed in zijn als we het nog nooit geprobeerd hebben.

Als je al je hele leven op een andere manier communiceert, dan is het normaal dat deze manier van communiceren in eerste instantie vrij raar aanvoelt. Misschien kan het zelfs voelen alsof je een beetje kracht verliest, maar op de lange termijn, zal het je helpen om soepele en open relaties op te bouwen.