Existentiële leemte: wanneer het leven zinloos is

Een existentiële leemte is een betekeniscrisis. Een gevoel dat het leven zinloos maakt, een plek waar alleen maar leed en ontkoppeling van de buitenwereld plaatsvindt.

Het leven is zinloos. Dat is de belangrijkste overtuiging onder hen die onverschillig staan tegenover het leven. Dit zijn mensen die het gewicht van onrechtvaardigheid voelen en een soort van ontkoppeling van alles wat hen omringt. Met andere woorden, ze voelen een existentiële leemte.

Het zijn meestal reflecterende mensen die graag nadenken over diepe zaken, zoals de dood of het gebrek aan vrijheid. Ze kunnen zich hierbij niet ontdoen van een existentiële leemte die hen van binnenuit opslokt.

Het is een leegte waar de samenleving aan bijdraagt door voortdurend boodschappen te sturen over wat waardevol is of niet, en over het verkrijgen van onmiddellijke voldoening.

Ze zijn echter ook voortdurend op zoek naar plezier om hun leed te verdoven. Het probleem is dat ze niet echt aandacht besteden aan de leegte die ze voelen.

Voor sommige mensen is er geen goed antwoord op de vraag ” waarom is het leven de moeite waard om voor te leven?” Niets vervult hen, niets bevredigt hen, en dat is precies wat hen psychisch pijn doet. In de meeste gevallen verandert deze situatie in een diepe depressie of zelfvernietigend gedrag.

Een existentiële leemte is een crisis van betekenis. Het is het resultaat van de erkenning dat je iemand bent die de wereld ziet vanuit een ander perspectief als gevolg van inconsistente gedachten.

Of dat je iemand bent die wordt meegesleept door het voortdurend streven naar plezier om leed te voorkomen. Dit is een wijdverbreid fenomeen in de wereld van vandaag, dus laten we er dieper in duiken.

Existentiële leemte: in de dieptes van de afgrond

De zin van het leven dat zich in je geest ontwikkelt kan afbrokkelen als je doelen niet zo goed uitpakken als je wilde. Als er een groot verschil is tussen verwachting en realiteit, kan het zijn dat je je erg teleurgesteld voelt.

Ook wanneer een kritieke situatie het gevoel van veiligheid en zekerheid bedreigt en je niet over de middelen beschikt om het onder ogen te komen, kun je je gefrustreerd voelen.

Dit alles leidt tot een diepe staat van existentiële frustratie en soms tot een pijnlijke afgrond. Het is alsof je een woestijn in je draagt, waar absurditeit het bestaan definieert en elk vermogen om je met anderen te verbinden verloren gaat.

Psycholoog Benjamin Wolman noemde dit een “existentiële neurose.” Dit definieerde hij als:

Het sociale aspect

Sommige auteurs, zoals psychotherapeut Tony Anatrella, wijzen erop dat het verlies van betekenis voortkomt uit het voortdurende streven naar bevrediging van je eigen ego. Het zijn namelijk egoïstische acties zijn die je ervan weerhouden om jezelf te overstijgen.

Als het hierover gaat, beweren andere auteurs dat het vinden van een leven zonder betekenis geassocieerd wordt met isolement. Met de superioriteit van individuele waarden en de onterechte aanname dat plezier de sleutel is tot het vinden van geluk.

Dus je zou je je kunnen richten op al je individuele verlangens. Daardoor neemt het gevoel af van sociale aspecten zoals samenleven, solidariteit of respect.

Als je de realiteit niet begrijpt, en je middelen om gelukkig te zijn je doelen worden, is er een groot risico dat je in een existentiële leemte terechtkomt. Aangename kortstondige emoties, zoals vreugde, leiden tot plezier, maar niet tot zelfverwezenlijking. Zoals elk ander genot kunnen ze verslavend of slaafs zijn.

Op de een of andere manier moet je iets doen met je leven dat niet alleen goed is, maar ook door jou is gemaakt. Daarom is de betekenis van het leven gerelateerd aan het lot dat je wenst en nodig hebt. Want door dat verlangen kun je verwachten dat je jezelf onbelemmerd kunt ontwikkelen.

Als je je eenmaal gelukkig voelt, dan overwint je vrijheid de grenzen van immanentie en zul je begrijpen dat de betekenis van het leven niet materieel of eindig is, maar veel meer dan dat. Als de dingen echter niet gaan zoals je verwachtte, kan een gebrek aan zingeving in het leven je leiden tot de afgrond van de existentiële leemte.

De noëtische dimensie van de mens

Volgens de Oostenrijkse psychiater Viktor Frankl heeft de mens in wezen drie dimensies:

• Somatische dimensie, die het lichaam en het biologische veld omvat.
• Psychische dimensie, die de psychodynamische realiteit omvat, zowel het psychologische als het emotionele universum.
• Noëtische of spirituele dimensie, die de fenomenologie van de ziel omvat. Daarom gaat deze dimensie verder dan de andere twee. Bovendien kan de mens dankzij dit een psychologisch gezond leven ontwikkelen.

Dus, wanneer je een diep gevoel van apathie voelt, betekent dit dat je in strijd bent met je spirituele dimensie. Je bent misschien niet in staat om je wonden op te lossen, of zelfs maar te identificeren.

Je voelt je niet in staat om een reden te vinden om te leven. Je verdrinkt daarom in leed en ervaart een gebrek aan samenhang en doelgerichtheid. Met andere woorden, dit is een existentiële leemte.

Sociale en individuele waarden

Frankl benadrukt dat de manier om betekenis te vinden in je waarden ligt. Het sociale bewustzijn helpt om er iets mee te bereiken. Echter, hoewel waarden voortkomen uit persoonlijke intimiteit, worden het uiteindelijk universele waarden die overeenkomen met sommige culturele, religieuze of filosofische systemen.

Daarom is het belangrijk om je met anderen te verbinden en je affectieve banden te behouden, om de zin van het leven niet te verliezen – zolang je andere mensen niet verantwoordelijk maakt voor je eigen geluk. In zekere zin heeft zinvol leven zijn wortels in sociale omstandigheden.

De Franse socioloog en filosoof Drukheim beschrijft duidelijk het gebrek aan sociale omstandigheden en wat dat inhoudt:

Verken jezelf voordat je de betekenis van het leven probeert te achterhalen

Het gaat er niet om dat we iemand de schuld willen geven of we een prins op het witte paard zoeken. In plaats daarvan gaat het om een reflectieve en verantwoordelijke houding die je in staat stelt jezelf te verkennen. Het gaat erom dat we een doel vinden en uit die existentiële leemte komen.

Het is ook handig om te erkennen dat er meerdere manieren zijn om de betekenis van het leven te definiëren. Dat zijn er ongeveer evenveel als er mensen op de wereld zijn.

In feite kan ieder van ons ons levensdoel veranderen tijdens onze reis in het leven. Daarom is niet de zin van het leven in het algemeen van belang, maar de betekenis ervan op een bepaald moment, net zoals Viktor Frankl zei.

Frankl stelde ook dat we niet de zin van het leven moeten onderzoeken, maar dat we in plaats daarvan onszelf moeten onderzoeken. Verantwoordelijkheid is de intieme essentie van je bestaan: vind de zin van het leven door jezelf te vinden.

Verander je houding om uit de existentiële leemte te komen

Zelfs als je tijd, energie, moeite en je hart hebt geïnvesteerd, is het leven soms niet eerlijk. Hoewel het volkomen begrijpelijk is dat je je slecht voelt, heb je twee opties: ofwel accepteren dat je niet kunt veranderen wat er al gebeurd is en handelen als een slachtoffer, of accepteren dat je er niets aan kunt veranderen behalve je houding ten opzichte van dit feit.

Je bent verantwoordelijk voor je eigen acties, emoties, gedachten en beslissingen. Daarom heb je de mogelijkheid om te beslissen waar je je verantwoordelijk voor voelt.

Daarom verandert de betekenis van het leven continu. Elke dag en elk moment heb je de mogelijkheid om een beslissing te nemen die zal bepalen of je vastzit in een situatie of met waardigheid handelt, luisterend naar je ware zelf, vrij van de plezier-valkuilen en onmiddellijke voldoening.