Evidence-based therapieën
Psychologie, als wetenschap die menselijk gedrag tracht te begrijpen en aan te pakken, moet steunen op betrouwbare wetenschappelijke gegevens om vooruit te komen. Daarom benadrukken de laatste jaren steeds meer beroepsbeoefenaars het belang van de praktijk van evidence-based therapieën.
Deze soorten psychotherapie worden ondersteund door gecontroleerde studies die hun effect op de geestelijke gezondheid aantonen of in twijfel trekken. Desondanks beoefenen niet alle specialisten in de geestelijke gezondheidszorg ze. Sommigen suggereren zelfs dat ze reductionistisch zijn.
Anderzijds beweren andere critici dat hun resultaten gebaseerd zijn op vertekende gegevens. In dit artikel onderzoeken we deze psychotherapieën en hoe betrouwbaar ze zijn.
Evidence-based therapieën
De term, evidence-based therapieën, ontstond om te verwijzen naar behandelingen waarvan in klinische proeven bewezen is dat ze effectief zijn. Dit betekent dat het mogelijk is hun effecten te repliceren en te testen met behulp van de wetenschappelijke methode. Na verloop van tijd begon de term ook op het gebied van psychologie en psychotherapie gebruikt te worden.
Hans Eysenck, een bekende Engelse psycholoog, publiceerde in 1994 een artikel over evidence-based psychotherapie. In dit werk wees hij erop dat van veel behandelingen niet was aangetoond dat ze effectiever waren dan de natuurlijke remissie van de symptomen van een stoornis of placebo.
Vandaar dat het belangrijk was de resultaten van de verschillende beschikbare behandelingen met meer rigoureuze methoden te evalueren.
Sindsdien is het voor professionals in de geestelijke gezondheidszorg van essentieel belang de bewijzen die een interventie ondersteunen of ontkrachten te bekijken. Op die manier zijn ze in staat de beste alternatieven te kiezen en die in de klinische praktijk toe te passen.
Evidence-based therapieën volgens de American Psychological Association (APA)
De APA stelt een classificatie voor die meer dan 80 verschillende soorten psychotherapie omvat. Het criterium voor de classificatie is de kwantiteit en kwaliteit van het bewijsmateriaal dat deze interventies ondersteunt. Daarom is het mogelijk op bewijs gebaseerde therapieën te vinden die ‘sterk’, ‘zwak’, of met ‘onvoldoende bewijs’ zijn.
Opgemerkt moet worden dat alle behandelingen worden ingedeeld naar hoe efficiënt ze zijn voor bepaalde aandoeningen. Dit komt omdat het niet mogelijk is dezelfde behandeling universeel toe te passen voor bestaande pathologieën.
Vervolgens bekijken we enkele voorbeelden van evidence-based psychotherapieën.
1. Gedragsactivatie-therapie voor depressie
Gedragsactivatie voor depressie is gebaseerd op de vooronderstelling dat deze stoornis het loslaten van routines en isolement opwekt. Het doel ervan is de frequentie waarmee de patiënt handelingen uitvoert die beloningen hebben, te verhogen. In feite kan gezegd worden dat hun gedrag ‘geactiveerd’ wordt, waardoor lusteloosheid, isolement en verlies van plezier vermeden worden.
Simmonds-Buckley, Kellet, en Waller (2019) publiceerden een overzicht (Engelse link) over de werkzaamheid van groeps BA bij de behandeling van depressie. Gedragsmatige activeringstherapie bleek een matig tot hoog effect te hebben op depressieve symptomen bij volwassenen.
Verder onderzoek wees uit dat het ook effectief was bij de aanpak van depressie bij jongeren. Er zouden echter meer studies nodig zijn om hierover uitsluitsel te kunnen geven (Tindall et al., 2017).
2. Cognitieve gedragstherapie bij depressie
Van de evidence-based therapieën is de cognitief-gedragstherapeutische benadering een van de meest aanbevolen. De therapieën binnen dit kader worden gemengd met de principes van het behaviorisme om problemen in denken en gedrag aan te pakken.
Santoft et al. (Engelse link) (2019) publiceerden een overzicht over de werkzaamheid van deze therapie bij depressie in de eerstelijnszorg. Het bleek een effectief psychotherapiemodel te zijn, dat aanbevolen wordt voor patiënten met matige en lichte depressie.
3. Dialectisch-gedragstherapie voor borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD)
Borderline persoonlijkheidsstoornis is een aandoening die moeilijkheden veroorzaakt bij de regulatie en expressie van emoties. Als gevolg daarvan ontstaan verschillende gedragsproblemen, zoals zelfbeschadiging of risicogedrag, met het doel verlichting te bereiken. Dialectische gedragstherapie is meestal de voorkeursbehandeling voor deze gevallen.
Er werd een studie uitgevoerd om de werkzaamheid van een vijf weken durend programma van dialectische gedragstherapie bij patiënten met BPD te evalueren. De resultaten toonden aan dat de behandeling inderdaad de symptomen vermindert. Inderdaad, hoe meer de patiënten hun emotionele regulatie verbeteren, hoe meer ze er baat bij hebben (Probst et al., 2019).
4. Acceptatie en Commitment Therapie (ACT) voor chronische pijn
Chronische pijn is een complexe aandoening die in de meeste gevallen niet volledig genezen kan worden. Dat gezegd hebbende, is het met evidence-based therapieën wel mogelijk de symptomen van patiënten te reguleren en hun kwaliteit van leven te verbeteren. Zo is Acceptance and Commitment Therapy (ACT)een echt veelbelovende behandeling voor pijnbestrijding.
In eenvoudige bewoordingen stelt ACT dat, door de verwachtingen van patiënten over pijnbestrijding te veranderen, het mogelijk is dat die hen minder leed berokkent. In het verlengde hiervan voerden Feliu-Soler et al. (Engelse link) (2018) een overzicht uit van het beschikbare bewijs op dit gebied. Ze concludeerden dat het bewijs veelbelovend is, hoewel er meer rigoureuze studies nodig zijn.
5. Biofeedback
Biofeedback technieken geven de patiënt gegevens over zijn lichamelijke functies, zoals spierbeweging. Algemeen neemt men aan dat het niet mogelijk is dit soort reacties te beheersen. Het hebben van informatie maakt het echter wel gemakkelijker.
Een publicatie beschreef uitvoerig de situatie van biofeedback bij de behandeling van verschillende ziektebeelden. Het bleek doeltreffend te zijn bij de aanpak van meervoudige problemen zoals urine-incontinentie of hoofdpijn. Het bleek ook succesvol bij de behandeling van aandoeningen die te maken hebben met evenwichtsstoornissen en ontlastingsincontinentie (Kondo et al., 2019).
Evidence-based therapieën vandaag
Zoals eerder gezegd, worden evidence-based therapieën meestal beschouwd als de gouden standaard in psychotherapie. Veel deskundigen beweren inderdaad dat de meest ethische praktijk bestaat uit het toepassen van interventies waarvan eerder bewezen is dat ze effectief zijn. Dit gebeurt met de bedoeling te garanderen dat de behandelingen nuttig zijn en de kwaliteit van leven van de patiënt helpen verbeteren.
Recente studies suggereren echter dat evidence-based psychotherapie niet zo robuust is als het lijkt. Sakaluk et al. (Engelse link)(2019) voerden een meta-review uit van de waarde van deze groep therapieën. Ze concludeerden dat bij de meeste van deze therapieën de repliceerbaarheid en de waarde van het bewijsmateriaal vrij laag was. Daarom raadden ze aan de analyseprocessen voor klinische proeven te verbeteren.
Concluderend: hoewel het concept van evidence-based therapieën de gouden standaard zou moeten zijn, zijn we er nog lang niet. Er moeten inderdaad rigoureuzere evaluatiemethoden ontwikkeld worden om de kwaliteit van de gepresenteerde gegevens te waarborgen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Eysenck, H. J. (1994). The outcome problem in psychotherapy: What have we learned?. Behaviour Research and Therapy, 32(5), 477-495.
- Feliu-Soler, A., Montesinos, F., Gutiérrez-Martínez, O., Scott, W., McCracken, L. M., & Luciano, J. V. (2018). Current status of acceptance and commitment therapy for chronic pain: a narrative review. Journal of pain research, 11, 2145.
- Kondo, K., Noonan, K. M., Freeman, M., Ayers, C., Morasco, B. J., & Kansagara, D. (2019). Efficacy of biofeedback for medical conditions: an evidence map. Journal of general internal medicine, 34(12), 2883-2893.
- Probst, T., O’ROURKE, T. E. R. E. S. A., Decker, V., KIEßLING, E. V. A., Meyer, S., Bofinger, C., … & Pieh, C. (2019). Effectiveness of a 5-week inpatient dialectical behavior therapy for borderline personality disorder. Journal of Psychiatric Practice®, 25(3), 192-198.
- Sakaluk, J. K., Williams, A. J., Kilshaw, R. E., & Rhyner, K. T. (2019). Evaluating the evidential value of empirically supported psychological treatments (ESTs): A meta-scientific review. Journal of Abnormal Psychology, 128(6), 500.
- Santoft, F., Axelsson, E., Öst, L. G., Hedman-Lagerlöf, M., Fust, J., & Hedman-Lagerlöf, E. (2019). Cognitive behaviour therapy for depression in primary care: systematic review and meta-analysis. Psychological medicine, 49(8), 1266-1274.
- Simmonds-Buckley, M., Kellett, S., & Waller, G. (2019). Acceptability and efficacy of group behavioral activation for depression among adults: a meta-analysis. Behavior Therapy, 50(5), 864-885.
- Tindall, L., Mikocka‐Walus, A., McMillan, D., Wright, B., Hewitt, C., & Gascoyne, S. (2017). Is behavioural activation effective in the treatment of depression in young people? A systematic review and meta‐analysis. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 90(4), 770-796.